طي سالهای اخیر بنا به کمبود مکان و دلایلی از این قبيل، مردم از برپایی مراسم مختلف در منزل خود سر باز زده و به همین دلیل برگزاری جشن در تالارهای پذیرایی متداول شده است.
تالار پذیرایی به واسطهي جاد ادن جمعیت زیاد از نظر آییننامه زلزله ایران(آییننامه 2800) در زمرهي ساختمان با اهمیت زیاد قرار میگیرد. این در حالی است که ساختمان مسکونی که درساخت آن کلیه تمهیدات مهندسی به کار برده میشود جزء ساختمانهای با اهمیت متوسط میباشد. تعریف ساختمان با اهمیت زیاد از دید این آییننامه به شرح زیر است:
«ساختمان با اهمیت زیاد به ساختمانهایی که خرابی آنها موجب تلفات زیاد میشود مانند مساجد، مدارس، سالن اجتماعات و ... و به طور کلی هر فضای پوشیده که محل تجمع بیش از 300 نفر زیر یک سقف باشد، اطلاق میشود.»
طراحی و اجرای اینگونه ساختمانها باید به گونهای باشد که در زلزلههای "خفیف و متوسط" بدون وارد شدن آسیب عمده سازهای قادر به مقاومت باشند و در زلزلههای "شدید" نیز تلفات جانی به حداقل برسد.
با این توصیف، اهمیت مستحکمسازی ساختمان تالارهای پذیرایی در برابر بارهای ثقلی(بارهای مرده و زنده شامل وزن ساختمان، اشیا و انسانهای مستقر در آن همچنین باربرف) و بارهای جانبی همانند وزش باد شدید و زلزله محرز میگردد. ضمن اینکه نکتهی دیگر که باید در احداث این ساختمانها رعایت شود استانداردسازی ورودیها و خروجیهای تالار است به گونهای که در هنگام بروز حوادث نه چندان شدید که موجبات خروج مردم را به دلیل ترسِ غریزی فراهم میآورد در اثر ازدحام جمعیت، خدای ناکرده جان انسانها به خصوص کودکان به مخاطره نیافتد.
نکته سوم که در ساخت تالارها حائز اهمیت میباشد، رعایت حریم جاده اصلی و راه دسترسی مناسب و امن به این ساختمانهاست. از آنجایی که در هنگام همراهی خودرو عروس و داماد و به راه انداختن کارناوال شادی اغلب سرنشینان خودروهای همراه، به واسطه هیجانهای به وجود آمده در رانندگی کمتر دقت میکنند، لذا میبایست برای جلوگیری از تصادفهاي احتمالی، راه دسترسی به تالار از جادههای اصلی که (سرعت تردد در آنها بالا میباشد) حتیالامکان دور بوده و توسط کنارگذر به راه اصلی ارتباط داده شود.
بنا بر آنچه آورده شد اهمیت طراحی ساختمان تالارهای پذیرایی از حیث استحکام و رعایت استانداردهای مربوط به ورودیها و خروجیها همچنین راه دسترسی به اینگونه ساختمانها کاملاً محرز میگردد.
و اما تالارهای پذیرایی سطح شهرهای لرستان که عموماً در خارج از شهر واقع شدهاند دارای چه ساختاری بوده و از چه طریق موفق به اخذ مجوز جهت فعالیت میگردند:
1- تالارهایی که تحت نظر سازمان میراث فرهنگی و گردشگری استان بوده و با دریافت تسهیلات از این سازمان، مجاب به اجرای ساختمان جدیدالاحداث با رعایت ضوابط فنی میباشند. طراحی این ساختمانها زیر نظر مهندس طراح و نظارت نیز با متخصصین امر میباشد و طراحی راه دسترسی تالارها به جاده اصلی تقریباً در آنها رعایت شده است. از آنجایی که در ساخت تالارهای تحت نظارت سازمان میراث فرهنگی و گردشگری تقریباً کلیه استانداردها رعایت شده، بنابراین موضوع بحث مابه این تالارها مربوط نمیشود.
2- تالارهایی که به واسطه تغییر کاربری ساختمانهای فرسوده و متروکه که قبلاً تحت عنوان انبار و ... تأسیس شده و اکنون با تغییراتی در ظاهر ساختمان نظیر نمای بیرونی، دکوراسیون داخلی و محوطه (که در واقع اینگونه تغییرات را میتوان سرپوشی بر اسکلت غیرمستحکم سازه دانست) با مراجعه به مجمع امور صنفی موفق به اخذ مجوز فعالیت شده و هیچگونه نظارتی مبنی بر تأييد استحکام سازه بر این ساختمانها صورت نمیگیرد و از آنجایی که در راهاندازی اینگونه تالارها هزینهي زیادی متوجه مالک آنها نمیشود لذا اخیرا شاهد رشد چشمگیر اینگونه تالارها بهخصوص در سطح شهر خرمآباد هستیم.
در ادامه بیشتر به این مقوله میپردازیم:
صدور مجوز فعالیت و بهرهبرداری از اینگونه تالارها از سوی مجمع امور صنفی و با اعمال نظارت بر رعایت ابعاد ساختمان، فضای مورد نیاز، رعایت مسائل بهداشتی و ... صورت میگیرد. اداره نظارت بر اماکن عمومی نیز که تحت نظر نیروی انتظامی فعالیت مینماید طبق قوانین نظارت بر رعایت شئونات اخلاقی، رعایت حریم ترافیکی و ... از سوی گردانندگان تالارهای پذیرایی را عهدهدار میباشد. همانطور که در بالا اشاره شد تمامی نظارتها از سوی سازمانهای مرتبط بر اینگونه تالارها که در ابتدا ساختمان آنها برای این منظور ساخته نشده است صورت میپذیرد جز نظارت اصلی که نظارت بر استحکام ساختمان بوده و با جان مردم ارتباط خواهد داشت. لذا از آنجایی که همیشه پیشگیری بهتر از درمان است و به قول معروف علاج واقعه قبل از وقوع باید کرد، توصیه میشود مسوولین ذیربط استان قبل از این که این تالارهای غیرمستحکم خدای نکرده به واسطه بروز حوادث قهری جشن مردم را به عزا تبدیل نمایند و فاجعهای رخ دهد فکری به حال اینگونه تالارها بنمایند.
بنا بر آنچه در بالا بدانها اشاره شد، راهکارهای زیر به منظور جلوگیری از هر گونه حادثه احتمالی پیشنهاد میگردد:
1- با عنایت به اهمیت ساختمان تالارها، مسوولین ذیربط تنها به ساختمانهایی که تحت عنوان "تالارپذیرایی یا هتل" احداث شده و دارای استانداردهای لازم از حیث استحکام سازه میباشند اجازه فعالیت دهند. مطمئناً این کار محقق نخواهد شد مگر این که یک سازمان واحد، متولی امر احداث تالار شده و یکی از شرایط فعالیت اینگونه تالارها، تایید استحکام سازه از سوی متخصصین اهل فن قرار گیرد.
2- قبل از هر گونه حادثه احتمالی به منظور بررسی استحکام سازه تالارهای مشغول به فعالیت درسطح استان، مسوولین ذیربط گروهي متشکل از کارشناسان خبره را مامور بازدید از ساختمان تالارهای پذیرایی نموده تا از فعالیت تالارهایی که فاقد استحکام لازم میباشند ممانعت به عمل آید.
هميشه يادمان باشد: علاج واقعه را قبل از وقوع بايد كرد!
حمید ستودهنیا
مهندس عمران