یکی از شاخصه‌ها و مولفه‌های مهم و اثرگذار بر درجه‌بندی میزان توسعه‌یافتگی شهرها و مناطق مختلف، بررسی سطح رفاه و بهره‌مندی شهروندان از امکانات ضروری و مورد نیازشان می‌باشد.

امکانات و سطح رفاهی که از نظر اقتصادی و نه انسانی گاه باعث تمایز ساکنین یک کشور، استان، شهر و گاهی یک محله با دیگر محلات می‌شوند.

امروزه این تفاوت‌ها در برخی مناطق استان ما هم به خوبی به چشم می‌آید و گشت و گذاری کوتاه در سطح برخی محلات به روشنی تفاوتی آشکار در سطح زندگی اهالی با یک‌دیگر را نشان می‌دهد.

تعریف نسبی فقر که از سوی اکثر کارشناسان مورد قبول واقع شده اذعان می‌دارد که فقر یعنی کمبود امکان یا امکانات لازم یا کافی برای فرد یا افرادی که در یک جامعه زندگی می‌کنند، به گونه‌ای که این کمبود آن‌ها را در سطحی پایین‌تر از حداقل‌های مورد لزوم زمان، مکان و شرایط محل زندگی‌شان قرار دهد. حال در هر زمینه که باشد خود نوعی فقر است و با خطر فقر یا خط فقرهای موجود سنجیده می‌شود و فقیر کسی است که خود و افراد تحت سرپرستی او از حداقل‌های قابل قبول زندگی در جامعه و محل زندگی خود محروم باشند چه این فقر در بعد اقتصادی باشد یا فرهنگی یا اجتماعی و … در هر بعدی که باشد در جایگاه و موقعیت خود یک فقر است.

بررسی موضوع فقر در برخی نقاط لرستان با تکیه بر تعریف مذکور پرده از واقعیتی تلخ برمی‌دارد. واقعیتی که در دل خود دردهایی دارد به وسعت دست‌های پینه بسته، صورت‌های آفتاب‌سوخته‌، پیشانی‌های چروکیده و کمرهای خمیده‌ي پدرانی که این رنج عظیم را به سفره‌های خانه‌شان می‌برند و افتادگی پلک‌های‌شان نشان از رنج شرمندگی دارد. صورت‌هایی که باسیلی سرخ می‌شوند تا درد سنگین‌تر طعنه‌ها را از سر بگذرانند.

فقر با خودپیامدهای ناگواری به همراه می‌آورد. از کاهش عمر متوسط‌، نبود مسکن و پوشاک، مرگ و میر افراد به ویژه کودکان‌، سطح پایین بهداشت و تغذیه نامناسب گرفته تا پایین آمدن سطح کیفی زندگی و مسائلی مانند استقلال، ایمنی، عزت نفس، شخصیت، روابط اجتماعی، آزادی عمل، قانون و حقوق گوناگون افراد فقیر که این تازه جزیی از آسیب‌های این مقوله شوم به حساب می‌آید.

لرستان طی سالیان مختلف به دلایل متعددی متاسفانه از قافله پیشرفت و توسعه همپای با استان‌های توسعه یافته تا حدودی جا مانده و تبعات ناشی از محرومیت همواره گلوی آن را فشرده است. در مناطق شهری استان علاوه بر نتایج اقتصادی فقر، نتایج غیر‌اقتصادی آن نیز قابل توجه می‌باشد. از آن جمله می‌توان به وقوع جرائم مختلف در برخی محلات اشاره کرد که امنیت و سلامتی شهروندان را تهدید می‌کند. هر چند جرائم شهری می‌تواند ناشی از عوامل متعددی باشد، اما متخصصان مسائل شهری معتقدند که در شهرها افراد با درآمد ناکافی که معمولاً با فقر زیاد و خانه‌های پر ازدحام، شرایط نامطلوب زندگی و مشاغل نامطمئن توأم هستند، جرائم بسیاری را مرتکب می‌شوند.

افزایش اعتیاد، فساد، افسردگی، خودکشی، درگیری و از بین رفتن ویژگی‌های فرهنگی از دیگر نتایج غیر‌اقتصادی فقر است که در نقاط فقیرنشین شهرهای لرستان به ویژه در خرم‌آباد قابل مشاهده است. بررسی جمعیت فقیر روستایی لرستان نیز وضعیت نامناسبی را نشان می‌دهد، وضعیتی که با خود آسیب‌ها و چالش‌های متعددی را به دنبال دارد.

فقر با تمام ویژگی‌های ناراحت‌کننده‌اش واقعیتی تلخ است. حقیقتی که بر درب خانه‌های شهروندان بی‌آلایش لرستانی می‌کوبد. حقیقتی که تنها در خانه فقرا پنهان نشده است و پیامدهای ناگوار آن تمام جامعه را تهدید می‌کند. گسترش نابرابری‌ها و شکاف طبقاتی می‌تواند بنیان زندگی در لرستان را با مخاطرات گسترده‌ای همراه سازد. مخاطراتی که موجب شده تا میزان سرمایه‌گذاری در لرستان از سوی سرمایه‌گذاران به دلایلی که با مساله فقر و پیامدهای آن مرتبط است، همواره از سطح نامطلوبی برخوردار گردد.

اکنون بیش از هر زمان دیگری نیاز است تا یک سیاست متعهدانه با محوریت توسعه استانی و شهری از سوی مسوولان و سیاست‌گزاران این امر با محوریت موضوع توسعه اجتماعی و اقتصادی لرستان صورت پذیرد.

به گفته کارشناسان امر مبارزه با فقر و نابرابری در گرو دو دسته راهبرد است: راهبرد اول مربوط به بهبود محیط کسب و کار و فراهم ساختن زمینه سرمایه‌گذاری خصوصی در منطقه و اعتلای رشد اقتصادی و راهبرد دوم مربوط به توانمندسازی فقرا، ایجاد فرصت‌های مناسب و امنیت لازم برای آن‌هاست که امید می‌رود مدیران و دست‌اندرکاران نهادهای مرتبط با بحث فقرزدایی در کشور و لرستان به آن اهتمام ویژه‌ای بورزند.

قطعاً فقر‌زدایی در گرو رشد اقتصادی و رشد اقتصادی در گرو اتخاذ سیاست‌ها و برنامه‌های مناسب است.

این حدیث ارزشمند پیامبر اسلام (ص)را به یادآوریم که بیان می‌دارد: «الفقر اشد من القتل: فقر از کشته شدن بدتر است» و در حدیثی دیگر به ارتباط موجود میان فقر و گرسنگی با فرائض می‌پردازد و می‌فرمایند: «فلو لاخبز ما صلینا و لا صمنا و لا ادینا فرائض ربنا عزوجل: اگر نان نباشد، هر آینه ما نماز، روزه و فرائض پروردگار را به جای نمی‌آوریم».

توضيح: اين مطلب در هفته نامه تبلور انديشه منتشر شده است

دیدگاه‌ها