طی ۹۸ ساعت گذشته هواشناسی لرستان هشدارهای متعددی مبنی بر بارش گسترده باران در اغلب نقاط استان پیشبینی و متعاقب آن هشدار سطح قرمز صادر شده بود. ستاد بحران استان نیز بر اساس این پیشبینیها اعلام کرد دستگاههای امدادی و اجرایی لرستان در حالت آماده باش قرار گرفته و تمهیدات لازم برای مقابله با هر گونه حادث احتمالیاندیشیده شده است.
زیویار استاندار لرستان عصر سه شنبه در بازدید از شهرستان پلدختر با بیان اینکه احتمال طغیان رودخانهها بسیار بالاست، گفته بود: "با روند بارشی که ما با آن مواجهیم احتمال طغیان رودخانهها و جاری شدن سیل بسیار زیاد است.
چهارشنبه موعود فرا رسید اما بارشها به گونهای نبود که در افکار عمومی موجی از وحشت و نگرانی را برانگیخته بود، هواشناسی لرستان از هشدارهای سطح نارنجی روزهای قبل به هشدار قرمز رسیده بود و اطلاعرسانیها به گونهای بود که بسیاری از مردم احساس میکردند سیلی نظیر سیل فروردین ۹۸ در پیش است!
سیستم بارشی که از صبح سه شنبه فعالیت خود را در لرستان آغاز کرده بود گرچه بارشهای قابل توجهی داشت اما در حد بحران و تخلیه روستاها و همچنین ایجاد رعب و وحشت بین عموم مردم نبود زیرا این موج یک موج کاملاً عادی بود که در فصل ماهها و سالهای اخیر در جندین نوبت با شدت و ضعف در استان رقم خورده بود، شرایط اقلیمی و بررسیهای کارشناسی نیز نشان میداد که این بارشها حتی اگر به جای ۲۴ ساعت در ۴۸ ساعت نیز رقم بخورد قادر به تکرار رخداد طغیان کشکان و سیمره مشابه نوروز ۹۸ نخواهد بود.
بارشهای ۲۳ و ۲۴ فروردین ۱۴۰۲ قابل قیاس با بارشهای روزهای ۱۰ و ۱۱ و ۱۲ فروردین ۹۸ نیست، از آنجا که جهت بروز یک سیلاب بزرگ نظیر سیلاب ۱۲ فروردین ۹۸ عواملی نظیر میزان بارشها، دبی پایه رودخانه، قدرت جذب زمین، میزان روان آب، میزان رطوبت هوا، دمای هوا، فراگیر بودن بارش در سطح کل استان و وضعیت پوشش گیاهی ذوب شدن پوشش برف و.. نیاز است، این عوامل در ۴۸ ساعت گذشته مهیا نبود، بر اساس بررسی کارشناسان و متخصصین زبده استان از آنجا که این عوامل فراهم نبودند از چند روز قبل از شروع بارشها پیشبینی شده بود سیلی نظیر فروردین ۹۸ رخ نخواهد داد امامدیریت بحران استان به علت ضعف مدیریت، نداشن دانش کافی به اطلاعرسانی در شمایل"گال و راو " روی آورده و این سبک مدیریت باعث رعب و وحشت در میان افکار عمومی شده بود.
در فروردین سال ۹۸ دو سیل رقم خورد، نخستین سیل در پنجم فروردین همان سال رقم خورد که باعث وقوع سیلابی با حجم ۳هزار متر مکعب بر ثانیه در رودخانه کشکان شده و همین آبگذاری پایه این بیم را ایجاد کرده بود که با بارشها در سه چهار روز پس از آن سیلی دیگر را رقم بزند.
نهایتآ بارندگیهای نهم و دهم و یازدهم فروردین سال ۹۸ باعث افزایش دبی سیلابی رودخانه کشکان به ۶ هزار و ۷۰۰ متر مکعب بر ثانیه شده و در روز سیل نیز این حجم به ۷ هزار متر مکعب بر ثانیه هم رسید که مازاد سیلاب به روستاهای حاشیه کشکان و شهرهای پایین دست از جمله پلدختر خسارات بیسابقهای زد.
آن سیل با میانگین بارشی ۱۲۷ میلیمتر در استان لرستان رقم خورد و در برخی نقاط نیز بارش نقطهای به بیش از ۲۲۰ میلیمتر هم رسیده بود، در سامانه بارشی اخیر اما نه از این حجم بارشها خبری بود و نه عوامل و مؤلفههای مؤثر برای بروز سیلاب سیلاب قوی فراهم!
طول رودخانه کشکان به گونهای است که ۹ ساعت طول میکشدتا حجم تمامی آبها به شهر پلدختر برسد، پس از بارشهای دیروز و دیشب، دبی رودخانه کشکان در شهر پلدختر در غروب روز پنجشنبه ۲۴ فروردین که سامانه بارشی به پایان رسیده ۶۰۰ متر مکعب در ثانیه است که دقیقاً یک سوم حجم رودخانه در سیل پنجم فروردین و یک دهم سیل ۱۲ فروردین سال ۹۸ است.
سرعت کم جریان سیلاب، ججم بالای پوشش گیاهی بهاری بر اثر بارشهای اخیر در سال زراعی به خصوص بارشهای بهاری فروردین ماه و تبخیر بخشی از بارشها باعث شد تا این سامانه بارشی در فروردین ۱۴۰۲ هیچ شباهتی با سیل فروردین ۹۸ برای پلدختریها نداشته باشد.
احتمالاً مدیریت بحران استان بر طبل شادانه بکوبد که با میانگین بارش ۵۴ میلیمتری در لرستان اقدامات پیشگیرانه، خطرات بارندگیهای سیل آسای ۴۸ ساعت گذشته را کاهش داده است که البته "گال و راو " دو روز اخیر گرچه رعب و وحشت را در میان مردم ایجاد کرد اما احتمالاً در حوادث احتمالی آینده ممکن است این شیوه اطلاعرسانی تبعات منفی خود را به جای بگذارد و مردم را در مواجهه با سیلی دیگر بیخیال و البته بیاعتماد به اطلاعرسانیها کند.
عباس دارایی/ بلوطستان