قبرستان خضر نامی آشنا برای خیلی از شهروندان خرم‌آبادی است. بسیاری از ما خاطرات زیادی از این آرامستان داریم و عزیزانی از ما در این مکان آرام گرفته‌اند.
اما نکته‌ای که کمتر به آن توجه کرده‌ایم نام این قبرستان است. اگر از جوانان خرم‌آباد علت نام‌گذاری این قبرستان را بپرسیم درصد بسیار زیادی از جوانان و حتی میان‌سالان نتوانند به این سوال جوابی بدهند و بسياري از آنان فکر می‌کنند روزگاری حضرت خضر پيامبر به این مکان قدم گذاشته است يا آن‌جا دفن شده است.
اما بهتر است بدانیم که این نام یکی از اتابکان لر کوچک به نام جمال‌الدین خضر بوده است که مزار و مقبره‌ی او در این قبرستان قرار دارد.
در واقع دولت اتابکان لر کوچک طولانی‌ترین حکومت ایرانی پس از اسلام و یکی از ۳ حکومتی است که در تمام طول تاریخ ایران دارای بیش‌ترین دوران حکمرانی بوده‌اند.
دوران حکومت جمال‌الدین خضر، به علت وجود دشمنانی، توام با زد وخورد بود که این دشمنان به کمک مغولان که به او بدبین بودند، در سال ۶۹۳ قمری در نزدیکی خرم‌آباد، به او شبیخون زدند و وی را همراه با چند نفر از نزدیکانش به قتل رساندند.
در دهه‌هاي 1360 و 1370 این مقبره دو بار توسط باستان‌شناسان کاووش شد که روی لوح سنگی کشف شده درون مقبره این اشعار نوشته شده بود:
به درگاه تو آمدم ای اله به موی سپید و به روی سیاه
مگردانم از درگهت نا امید که رویم سیاه است و مویم سپيد
این بار اگر گذرتان به قبرستان خضر افتاد و از کنار بهشت ششم عبور کردید اگر حدود 5۰ متر از خیابان اصلی به سمت بالا حرکت کردید، مقبره‌ای با گنبد آجری مشاهده خواهید کرد که یکی از آثار باستانی استان لرستان استو البته اين اثر نيز همانند خیلی از دیگر آثار استان‌مان با بی‌توجهی و بی‌خیالی مسئولان ميراث فرهنگي لرستان مواجه شده است.
در کنار این مقبره تابلویی دیده می‌شود که در حال از بین رفتن است و مشخصات آن را نشان می‌دهد. این اثر تاریخی در فهرست آثار ملی با شماره ۳۷۶۱ ثبت شده است. مقبره جمال‌الدين خضر ۴۹ متر مربع مساحت و ۷ متر ارتفاع دارد. دارای محیطی چهار ضلعی از سنگ تراش خورده، آجر، خشت، چوب و گچ است و قدمت این اثر به قرن هفتم هجری می‌رسد.
اما چیزی که در هنگام مشاهده باعث تاسف می‌شود عدم توجه به این اثر است.
در کنار دیواره‌های مقبره انبوهي زباله جمع شده است. همچنين روي ديوارهاي آن یادگاری‌هایی نوشته‌اند!(و این وجه مشترک آثار باستانی استان از قبیل سنگ‌نبشته، مناره‌آجری و… است)
درون مقره وضعیت تاسف‌بارتري از بیرونش است. نخاله‌های ساختمانی و زباله‌های زیادی که درون این اثر ریخته شده مجال برای کسی نمی‌دهد که آیا درون این مقبره قبری هم وجود دارد یا نه؟
درون این مقبره محلی برای جولان انواع حیوانات موذی شده است که با افراد معتادی که برای مصرف و بیشتر ترزیق مواد مخدر به این‌جا می‌آیند زندگی مسالمت‌آمیزی را می‌گذرانند. شاید تنها بازدید کنندگان از این اثر تاریخی همین حیوانات موذی و معتادان هستند که این مکان پاتوقی امن و مناسب برای آنهاست.
اگر کسی بخواهد برای دیدن این اثر به این قبرستان برود اگر اطلاع دقیقی از مکان آن نداشته باشد به سختی می‌تواند آن را پیدا کند، لذا لازم است مسئولان ميراث فرهنگي با قرار دادن تابلویی در خیابان اصلی که نشان‌دهنده این اثر باشد، مشکل آن را حل نمايند.
