انتصاب سید موسی خادمی بر مسند استانداری لرستان، مصادف با ایامی بود که اعتراض دلسوزان استان در خصوص چگونگی مدیریت میراث استان به اوج رسیده و بسیاری خواهان تغییرات در این حوزه بودند.
انتظار عمومی بر این بود که با توجه به پیشینه تاریخی لرستان، ریاست یک مدیر بومی و متخصص در این حوزه بدیهی باشد؛ اما با انتصاب یک مدیر جوان غیربومی بر مسند مدیرکلی میراث فرهنگی و گردشگری استان، این سؤال مطرح شد که ایشان تا چه میزان در این حوزه تخصص داشته و چقدر با اوضاع تاریخی و باستانی لرستان آشنایی دارد؟
پاسخ به این سؤالات بهانهای شد تا در حاشیه برگزاری یازدهمین نمایشگاه بینالمللی گردشگری تهران به گفتگوی بیپرده با «سید امین قاسمی» سرپرست اداره کل میراث فرهنگی، صنایعدستی و گردشگری استان لرستان بپردازیم.
قاسمی متولد سال 1354 در شهرستان بهبهان در استان خوزستان است.
وی مسئولیتهایی ازجمله سرپرست معاونتهای توسعه مدیریت، میراث فرهنگی، صنایعدستی، گردشگری و برنامهریزی و سرمایهگذاری در استانهای کهگیلویه و بویراحمد و فارس را بر عهده داشته است.
قاسمی که از 5 دیماه 96 این مسؤولیت را پذیرفته است، با روی باز پاسخگوی سؤالات ما شد که شرح این گپ و گفت در ادامه میآید:
با توجه به پیشینه تاریخی لرستان، چگونه شد که این مسؤولیت خطیر را پذیرفتید؟
هر مدیری که قرار است بر مسندی در استان دیگر قرار گیرد، بیشک مطالعات اولیهای خواهد داشت و وقتی در بطن کار قرار گرفت، شناختش کاملتر میشود. من هم از این قاعده مستثنا نبودم و اطلاعات جامعی از لرستان در خصوص جاذبههای تاریخی، گردشگری، مردمشناسی جمعآوری و مطالعه کردم. همچنین با توجه به سابقه 16 سال خدمت در مجموعه میراث فرهنگی، صنایعدستی و گردشگری در کشور و سابقه 20 ساله حضور در سیستم دولتی، به تکلیف سازمان مرکزی و دکتر مونسان معاون رئیسجمهورو رئیس سازمان عمل کردم و خدمت مردم لرستان رسیدم.
امروز بیش از یک ماه از حضور شما در لرستان سپریشده و شناخت کاملتری از استان پیدا کردهاید! قصد دارید «برنامه محور» کار کنید یا «پروژه محور»؟
فعالیتهایی را که برنامهریزی کردهایم بیشتر «برنامه محور» است و قصد داریم در قالب برنامههای مطالعاتی، پروژهها را تعریف کنیم. در بحث معرفی استان برنامههای مفصلی داریم و تلاش باید کنیم تا لرستان را به مردم کشور و دنیا معرفی کنیم. در ادامه باید زیرساختهای گردشگری را مهیا کنیم. مرمت و حفاظت از آثار تاریخی از اولویتهای ما است و بهرهگیری از بخش خصوصی و سرمایهگذاران در این حوزه بهخصوص در بخش احداث تأسیسات گردشگری بهمنظور بهرهگیری از خدمات آنها، از برنامههای ما است.
شما در صحبتهایتان از وجود برنامههای آتی گفتید؛ اما با توجه به وضعیت فعلی لرستان تدوین برنامههای کوتاهمدت و بلندمدت بسیار ضروری و بدیهی است. در این خصوص چه اقداماتی را در دست دارید؟
ایام نوروز و شروع سفرها را در پیش داریم و بیشترین توان ما تا ایام عید صرف معرفی استان خواهد شد و تلاش داریم شعار «تبدیل لرستان به مقصد گردشگری» را عینیت بخشیم. در مرحله بعد تلاش در جهت معرفی صنایعدستی استان را در دست اقدام داریم و ایجاد خدمات نوروزی به مسافران از اولویتهای ما است. مرمت و حفاظت از آثار تاریخی، پیگیری ثبت جهانی ابنیه تاریخی لرستان، توسعه زیرساختهای استان و جذب سرمایهگذار هم از اولویتهای برنامههای بلندمدت ما است.
ثبت آثار استان در فهرست آثار جهانی را به جد پیگیر هستیم و اولین پیشنهاد، برای ثبت «زمینلغزش سیمره» به عنوان یک اثر ژئوفیزیک است و مقدمات و مکاتبات اولیه در حال انجام است. بحث بعدی احداث یک گنجینه مهندسی ساز برای نگهداری بیش از 12 هزار شی تاریخی استان است که متأسفانه در حال حاضر در شرایط نامطلوبی نگهداری میشود و ساخت یک گنجینه با استانداردهای جهانی الزامی است.
قلعه فلکالافلاک به عنوان نماد لرستان شناخته شده و ارزش ویژهای بین مردم این دیار دارد، متأسفانه به این بنای عظیم اهمیت لازم داده نشده و کوتاهی در حفاظت از این بنا بر کسی پوشیده نیست. آثار مرمتهای ناشیانه بر تن رنجور این بنا کاملا" مشهود است. چه برنامههایی برای مرمت و حفظ این اثر باستانی دارید؟
طی روزهای اخیر بهشدت پیگیر اخذ اعتباری از محل اعتبارات سال 96 برای مرمت قلعه بودیم و توافقات اولیهای حاصلشده و در میانمدت بحث مرمت قلعه جدیتر خواهد شد. با در اختیار گرفتن کامل حریم قلعه، ساختمان موزه را ایجاد و فعالیت بیشتری خواهیم کرد.
شما در بخشی از گفتههایتان به بحث مرمتها اشاره کردید. همانطور که استحضار دارید در ادوار گذشته در این خصوص بسیار بیتدبیری شده و آثار این بیتدبیری در «پیل اشکسه»، «سنگ نبشته»، «قلعه فلکالافلاک» کاملا" مشهود است. حتی در سال گذشته مرمت اثری مثل" زاهد شیر " با کجسلیقگی تمام انجام شده است. آیا برنامه شما برای مرمتها کارشناسی شده است یا قصد دارید راه گذشتگان را ادامه دهید.
تهیه طرح مرمتی توسط کارشناسان و خبرگان فن، تائید طرح در شورای مرمت کشور و تصویب در سازمان مرکزی برای مرمت اصولی آثار تاریخی لرستان بدیهی است. اگر هم جایی کار غیراصولی انجام شده، ورود پیدا خواهیم کرد و اگر شرایط مهیا باشد این آثار را مرمت دوباره خواهیم کرد.
سال گذشته در بحث کاوشها کارهای خوبی انجام شد از جمله کاوش غار کلدر در خرمآباد، کاوش تپه "گریران" الشتر، کاوشهایی در دلفان و کوهدشت. به نظر میرسد ادامه این کاوشها بهخصوص در مناطق مستعدی چون چوبتراش، سنگتراشان خرمآباد و شاپور خواست تعطیل شده است. برنامه شما در این حوزه چیست؟
گرفتن مجوز کاوش روند خاصی دارد، هر سال امکان یک یا دو کاوش بیشتر وجود ندارد. امسال در حال رایزنی برای اخذ مجوز جهت ادامه کاوشها هستیم. در مورد چوبتراشان، سنگ تراشان و شاپور خواست هنوز اطلاعات کاملی دریافت نکردهام، اما پیگیری خواهم کرد. البته در خصوص تابوت کشفشده در شاپور خواست مذاکراتی انجام شده و مجوزی اخذ شده تا اعتبار و مواد موردنیاز برای مرمت تهیه و اقدام شود. به یاری خدا از طریق بهرهگیری از نظر کارشناسان خبره این کار مهم انجام خواهد شد.
لرستان با تمام داشتههای تاریخی خود هیچ بنایی را در فهرست ثبت جهانی ندارد. تا کنون فقط دو پرونده موقت برای قلعه و پلهای تاریخی باز شده که به سرانجام نرسیده است. برنامه شما در این زمینه و ثبت سایر آثار چیست؟
البته در بخش آثار معنوی کمانچه را در فهرست آثار معنوی جهانی (به طور مشترک با آذربایجان) داریم؛ اما ثبت جهانی آثار تاریخی شرایط خاصی دارد که کشور ایران در هر سال فقط یک اثر را میتواند ثبت کند. برخی استانها در گذشته پیشرو بوده و موفق شدهاند در این حوزه فعالتر عمل کنند. همانطور که اطلاع دارید ثبت آثار بهصورت تکی نیست و در قالب یک مجموعه ثبت جهانی انجام میشود. در حال حاضر پیگیر ثبت جهانی آثاری از لرستان هستیم.
آخرین وضعیت پرونده ثبت قلعه و پلها در چه مرحلهای است؟
قلعه و دره خرمآباد با در نظر گرفتن شرایطی ازجمله بر طرف کردن مسائل شهرسازی و برخی ساختمانها، قابلیت ثبت جهانی را دارد و ما هم به جد پیگیر هستیم. در خصوص پلها هم باید عرض کنم که پایگاه پژوهشی پلهای کشور پیگیر موضوع است و ما نیز در تلاش برای ثبت این پلها هستیم.
آیا از سرنوشتی که بر "سنگ نبشته" خرمآباد بهخصوص در جابجاییاش شده، اطلاع دارید؟ چه برنامهای برای خروج این اثر از بحران و تخریب دارید؟ آیا امکان ندارد که این اثر را آبرومندتر به گردشگران نوروزی در سال جدید نمایش دهیم.
متأسفانه سنگ نبشته شاکیان و معارضانی دارد و عدهای اعتقاد دارند که مالکیت محل فعلی سنگ نبشته، متعلق به آنها است، تا رفع این مشکل اقدام خاصی نمیشود انجام داد. با اثبات مالکیت و تثبیت موقعیت برای مرمت و حفظ این اثر اقدام خواهیم کرد.
گفتگو: عبدالرضا قاسمی