وَندالیسم به معنای تخریب کنترل نشدهٔ اشیاء و آثار فرهنگی باارزش یا اموال عمومی است که یک ناهنجاری اجتماعی به‌حساب می‌آید و دلایل متعددی برای آن عنوان می‌کنند و از اختلالات رفتاري، تربيتي و ...سرچشمه می‌گیرد. کسی را که دست به چنین کارهایی می‌زند در اصطلاح جامعه‌شناسان «وَندال» می‌گویند و گرایش به این‌گونه تخریب‌ها وندالیسم نامیده می‌شود.

در عصر کنونی و باگذشت قرن‌ها وندال‌ها هنوز زیست می‌کنند و دست به تخریب اموال عمومی می‌زنند، این افراد به خود اجازه می‌دهند که به حقوق دیگران تعرض کنند و وسایل کاربردی آن‌ها شبیه گذشتگانشان است ولی در بعضی مواقع پیشرفته عمل می‌کنند و البته دامنه فعالیت نیز گسترده شده، وندال‌های قدیمی، در هجوم‌های وحشيانه خود، چيزی را ويران می‌کردند كه خود نساخته بودند، اما وندال‌های مدرن، چيزی را نابود می‌سازند كه متعلق به جامعه خودشان است.

وندال‌های امروزی بیشتر بين سنين ۱۰ تا ۲۵ سال هستند. همچنين موارد ونداليسم در مناطق شهری به‌مراتب بيش از مناطق روستايی است. غالباً ازنظر تحصيلی ناموفق‌اند. آن‌ها با سرخوردگی‌ها و ناکامی‌های مختلفی درزمینهٔ شغلی، مالی، اجتماعی و خانوادگی مواجه بوده، ازلحاظ شخصيتی، پرخاشگر، ناآرام، بی‌ثبات، انتقام‌جو و درعین‌حال ناامید هستند.

در همه شهر‌های بزرگ و کوچک تخریب عمدی و رفتار‌های غيرمسئولانه، ضداجتماعی و كجروي اجتماعي از سوی وندال‌ها را شاهد هستيم كه عمداً كمر به نابودی هر آنچه زيباست و متعلق به همه بسته‌اند. ونداليسم نه‌تنها سلامتی و امنيت جامعه را به مخاطره می‌اندازد، بلكه هزینه‌های مالی زیادی را به مالیات‌دهندگان و شهروندان تحمیل می‌کنند. برای مقابله با این پدیده به تخصص‌هایی نظیر جامعه‌شناسی، روانشناسی،‌ علوم تربیتی، طراحی شهری و ... نیاز است؛ و برای رفع این معضل اجتماعی نظارت با ابزار همچون روشنایی، دوربین مداربسته ‌و ... انجام می‌شود که بیشتر اوقات ناکارآمد هستند و حتی در برخی موارد به گستاخ شدن وندال‌های حرفه‌ای منجر شود؛ و اما شناخت وضعیت اجتماعی و جر‌م‌شناسی در محلات و رعایت اصول فنی ساخت سازه‌های شهری، ‌مسئولیت‌پذیری اجتماعی، تبلیغ و اطلاع‌رسانی از طریق رسانه‌ها، آشنایی شهروندان با حقوق خود، آموزش‌های مستمر، افزایش کمی و کیفی مراکز تفریحی، ورزشی به‌ویژه برای کودکان و نوجوانان و ... بیش از راهکارهای اول می‌تواند ثمربخش باشد.

ازآنجاکه خصوصيت وندال يا ناهنجاری‌های اجتماعي در هر كشوري متفاوت است، قوانین در این زمینه نیز با توجه به شرایط خاص کشورها نیز تا حدودی متفاوت است. در قوانین جمهوری اسلامی ایران بر اساس ماده 677 قانون مجازات اسلامي، هرکسی عمداً اشیاء منقول و یا غیرمنقول متعلق به دیگری را تخریب نماید یا به هر نحو کلاً یا بعضاً تلف نماید و یا از کار اندازد به حبس از شش ماه تا سه سال محکوم خواهد شد.

به امید روزی که وندال‌ها با پذیرش اشتباهات خود و به‌کارگیری راهکارهای صحیح توسط جامعه و مسئولین شاهد وندالیسم نباشیم.

رَبِّ هَبْ لی‏ حُکْماً وَ أَلْحِقْنی‏ بِالصَّالِحینَ

 

علی محمدی

دیدگاه‌ها