نظرسنجی‌های تلگرامی، اعتبار علمی ندارند؛ زیرا:

اول:

جامعه آماری مخاطبان مشخص نیست؛ مثلاً یک نفر با داشتن چند سیم کارت می‌تواند در نظرسنجی، چندین رأی بدهد و این نوعی خطای فاحش از نظر اعتبارسنجی علمی است؛

دوم:

روش نمونه‌گیری علمی در این‌گونه نظرسنجی‌ها وجود ندارد؛ مشخص نیست که نمونه انتخاب شده دارای چه میزان تحصیلات هستند؟ همچنین جنسیت نمونه انتخاب شده مشخص نیست و معلوم نیست چند درصد زن و چند درصد مرد هستند؟ به عبارتی ترکیب‌شناسی دقیق نمونه‌ی انتخاب شده که از شروط اعتبار علمی نظرسنجی‌های دانشگاهی و علمی و معتبر است به هیچ‌عنوان در نظرسنجی‌های تلگرامی لحاظ نمی‌شود و به همین علت از اعتبار علمی، بی‌بهره است؛

سوم:

در حجم نمونه انتخاب شده باید عنصر جامعیت رعایت شود؛ به این معنی که نمونه انتخاب شده بتواند برآیند دیدگاه جامعه بزرگ‌تر باشد؛ مثلاً اگر می‌خواهیم دیدگاه مردم شهر خرم‌آباد درباره عملکرد یک مدیر را به نظرسنجی بگذاریم بایستی نمونه انتخاب شده شامل همه اقشار اجتماعی و همه ترکیب‌های ساختی جمعیتی بشود تا بتوانیم از صحت نظرسنجی اطمینان پیدا کنیم.

مثلاً نمونه انتخاب شده بایستی شامل بیکاران، شاغلان، مرکز نشینان، حاشیه‌نشینان، زنان شاغل، زنان خانه‌دار، میزان تحصیلات و امثال این شاخص‌ها بشود و همچنین به صورت شفاف گفته شود که نظرسنجی در چه بازه سنی برای نمونه‌ی انتخاب شده است؛ مثلاً گفته شود نظرسنجی در بازه سنی افراد بین 21 تا 29 ساله است؛ اگر این شاخص‌های علمی رعایت و لحاظ شد آنگاه نظرسنجی نمونه‌ای از نمونه انتخاب شده دارای اعتبار است که عملاً در نظرسنجی‌های تلگرامی، این‌گونه نیست و چنین است که این نظرسنجی‌ها، اعتبار علمی ندارند؛ زیرا از منظر روش‌شناسی علمی، ابزار کار در آن‌ها لحاظ نشده است.

چهارم:

نظرسنجی‌های تلگرامی صرفاً نوعی نظرسنجی مصنوعی محسوب می‌شوند که در یک مقطع کوتاه زمانی، می‌توانند موج‌های مصنوعی و کاذب روانی در جامعه به‌راه بیندازند؛ اما از منظر اعتبارسنجی علمی، چنانچه توضیح داده شد، این‌گونه نظرسنجی‌ها، اعتبار علمی ندارند.

شهرام شرفی/ چکیده خبر