باز هم روز جهاني مبارزه با مواد مخدر فرا رسيد؛ اما اعتياد در لرستان به سامان نرسيد هر چند كه امروز نظریه‌پردازان معتقدند ریشه‌کنی كامل اعتياد امري غیرعلمی و عقلايي است و تمركز برنامه‌ها بر مهار و كاهش شيوع و بروز است اما ساماندهي علمي و روند درست و درمان مبارزه الزاماتي را می‌طلبد كه در استان لرستان به دليل ريسك فاكتورهاي متعدد اعتياد، نيازمند توجه علمي و متمركز و نگاه نوين اما منطقه‌ای به اين معضل را داريم توجه به علل‌ها نه معلول‌ها هميشه راهكار علمي مبارزه با اعتياد بوده و هست.
کنفرانس بین‌المللی مبارزه با اعتیاد و قاچاق مواد مخدر از تاریخ 17 تا 26 ژوئن 1987 در شهر "وین" به‌منظور ابراز عزم سیاسی ملت‌ها در امر مبارزه با پدیده خانمان‌سوز و شوم مواد مخدر تشکیل شد و در آن سندي با عنوان C.M.O به تصویب کشورهاي شرکت‌کننده رسید. این سند خط‌مشی همه‌جانبه اقدامات در امر کنترل مواد مخدر را از سوي کشورهاي شرکت‌کننده مشخص و آنان را متعهد نموده است تا اقدامات بین‌المللی در خصوص مبارزه با قاچاق مواد مخدر را قاطعانه دنبال کنند.
اما اين قاطعيت در طراحي و اجرا در كشور و استان ما چگونه بوده است. بعد از طي دوره مبارزه مقابله‌ای با اعتياد برنامه‌های جامع پيشگيري و برنامه‌های متعدد در سطح كشور عمدتاً بدون پايه دقيق ارزيابي معضل و شيوع و بروز شناسي طراحي و اجرا شد آخرین برنامه سند طرح جامع پيشگيري در برنامه پنجم سال گذشته اجرايي و به اتمام رسيد و در مهار بروز اعتياد به اهداف كمي مناسب نائل نشد.
استان لرستان كه در سال 1391 جزو چهار استان رتبه دار در زمينه اعتياد بود امروزه به گفته دبير شوراي هماهنگي مبارزه با مواد مخدر استان با بهبود وضع به رتبه 11 درزمینهٔ استان‌های درگير اعتياد نزول نموده است؛ اما شيوع شناسي اخير ستاد مبارزه با مواد مخدر رقم معتادان را در سطح كشور در سال 94 بيش از دو ميليون گزارش نموده است كه نشانگر افزايش حدود دو برابري معتادان در يك دوره 4 ساله است.
افزايش معنی‌دار اعتياد زنان و گرايش به مواد محرك نظير شيشه به استان ما نيز رسيده است كمپ بانوان را هنوز هم بسياري از هم استانی‌ها با ترديد می‌پذیرند اما واقعيت دارد.
هرچند عوامل زمینه‌ساز و خطر در لرستان كم نيستند اما عوامل محافظت‌کننده در فرهنگ لرستان نيز را نبايد انكار كرد؛ لذا تمركز و توجه به شرايط فرهنگي و اقتضاات ذيل برنامه‌های متمركز مشاركت جويانه و چندبعدی چاره مهار روند اعتياد در لرستان است.
برنامه‌هایی كه بايد پايه اجتماعي و حمايت اجتماعي را از سویی و توجه علمي و شواهد محور را از سوي ديگر در طراحی‌ها داشته باشند مصرفا بر اقدامات مقابله‌ای متمركز نباشند. هرچند اقدامات ساليان اخير دستگاه‌های متولي مبارزه با مواد مخدر به لحاظ كمي افزايش يافته است اما مقابله با معضل اعتياد كه متكي بر سيستم هوشمند سودا گران است، نيازمند برنامه‌های جامع و متكي بر مشاركت و مداخله اجتماع‌محور است كه عمق و سطح لازم را دارا باشند و برش‌های برنامه‌ای متناسب با شرايط استان و شهرستان‌ها را طراحي و اجرا نمايند.
بيكاري يكي از عوامل بروز اعتياد است اما عوامل متعددی در اين بيماري اجتماعي دخیل‌اند كه در استان ما نياز به ارزيابي مقتضي دارد نگارنده در سفر معاون كاهش تقاضا ستاد مواردي را کتباً به‌عنوان روش‌ها، نقاط ضعف و قوت مطرح نمودم كه مبتنی بر واقعیت‌های ميداني از جنس کار علمی بوده است كه لازم است دستگاه‌های متولي اعتياد استان به واقعیت‌های ميداني توجه بيشتري بنمايند و اعتبارات را هدفمند با شرايط استان تخصيص دهند. تا ديگر اعتياد در لرستان عرض‌اندام نكند و لرستاني پاک‌تر از امروز داشته باشيم. لرستاني داشته باشيم كه در جنگل‌ها و پارک‌های حاشيه شهرش حتي اثري از فيلتر سيگاري نباشد. كه كودكي از آن به كنجكاوي بدآموزی نمايد.
بيايم مشارکت جويان را در شوراهاي هماهنگي بيش از امروز دريابيم و نسخه‌های اجتماعي محور را راه مهار اعتياد بدانيم.محمد اکبری / محقق پيشگيري اليگودرز