طی دهه‌های گذشته ابزارهای ارتباطی گوناگون توانسته‌اند جایگاه خود را در بدنه زندگی فردی و خانوادگی ما باز کنند.
خانواده معاصر خانواده رسانه‌ای است، خانواده‌ای که رسانه عضوی از آن است. امروزه در لحظه‌هایی که با دیگرانیم و آنگاه که در خلوت بسر می‌بریم، ابزارهای ارتباطی به مثابه یک یار جدانشدنی جایگاه خود را در کنارمان تثبیت نموده‌اند. اینترنت ازجمله این ابزارهاست که به‌تدریج جای خود را در زندگی اعضای جامعه بازکرده و امروزه به یکی از محبوب‌ترین ابزارهای اطلاعاتی و ارتباطی بدل گشته است.
ویژگی‌های منحصربه‌فرد اینترنت، باعث تحول و دگرگونی عظیمی در روابط و تعاملات انسانی شده و کلیه عرصه‌های ارتباط انسانی را با فرصت‌ها و چالش‌های بحث‌برانگیزی مواجه کرده است. تأثیر اینترنت و شبکه‌های اجتماعی در روابط همسران بستگی به مقطع زمانی دارد که زوجین در آن بسر می‌برند، مثلاً در مقطع زمانی که زوج تازه با هم آشنا شده‌اند و تجربه زیست مشترک خود را آغاز نکرده باشند، استفاده از شبکه‌های اجتماعی به‌عنوان پُل ارتباطی برای برقراری ارتباط میان آن‌ها به شمار می‌رود و پیام‌های اینترنتی می‌توانند نقشی به‌سان نامه‌نگاری عاشقانه سنتی ایفا نمایند؛ اما اگر بعد از ازدواج و در فضای زندگی مشترک که افراد نیاز به تعامل رو در رو دارند، یکی از زوجین نتواند رفتار مناسب با موقعیت را جایگزین ارتباط با اینترنت کنند، مشکل جدی در فضای تعاملی با همسر ایجادشده و اثرات مخربی بر سلامت روابط زوجین و دوام زندگی خواهد گذاشت.
از جمله مسائلی که نقض آن با استفاده از شبکه‌های اجتماعی آسان‌تر و به‌واسطه شکل متفاوت ارتباط پذیرفتنی‌تر است، تعهد در ارتباط زوجین است که رعایت آن اصل بدیهی برای دوام زندگی زناشویی است. با توجه به گسترش دامنه ارتباطی در شبکه‌های اجتماعی، برقراری ارتباط با جنس مخالف بسیار آسان شده است و همین سهولت می‌تواند تعهد زوجین را تهدید کند گرچه در ارتباط مجازی و بافاصله‌ای بعید میان بدن‌ها، این که کدام رفتار و چه گسترده‌ای از آن را می‌توان به‌عنوان تهدیدی‌ برای روابط زناشویی محسوب نمود و یا در حیطه خیانت زناشویی طبقه‌بندی کرد، به امری مبهم بدل شده است.
از تأثیرات دیگر اینترنت و شبکه اجتماعی بر روابط همسران، کاهش تعامل با همسر به‌واسطه پرداختن اعتیادوار به فعالیت‌های آنلاین است؛ که همین صرف زمان زیاد در فضای مجازی باعث پررنگ شدن تعارضات بین همسران و به‌تبع آن افزایش پرخاشگری جسمی و ارتباطی میان زوجین می‌شود. حتی برخی از زوجین که در ارتباط با همسر خود دچار مشکل و سردی عاطفی و ارتباطی شده‌اند ممکن است بجای مراجعه به درمانگر و حل آن، به شبکه‌های اجتماعی پناه ببرند و همین مسئله زمینه را برای روابط فرا زناشویی مساعد می‌کند.
ازجمله مسائلی که با سهولت دسترسی در شبکه اجتماعی همراه است و اگر به آن توجه نشود علاوه بر آسیب به روابط زوجین، ممکن است سلامت روان فرد را به خطر بیندازد پرداختن به روابط جنسی و تماشای فیلم‌های پورنو در شبکه‌های اجتماعی است که علاوه بر اینکه ممکن است توقع زوجین را از کیفیت و نوع ارتباط زناشویی تغییر بدهد و زوجین را با مشکلات بسیاری در این حیطه مواجه کند، می‌تواند باعث اعتیاد فرد به پورنوگرافی و درنهایت اعتیاد جنسی شود که این مسائل سلامت روان فرد را مختل خواهد کرد.
البته ذکر این نکته لازم و ضروری است که مزایای فوق‌العاده‌ای اینترنت و فضای مجازی را نمی‌توان انکار کرد، زیرا در حال حاضر اینترنت ابزاری مناسب برای توسعه افکار و اندیشه‌های بشری محسوب می‌شود، به شرط آن که در راه صحیح و هدفمند استفاده شود. با توجه به اهمیت و گستردگی شبکه‌های اجتماعی لازم است که در آموزش‌های قبل از ازدواج، افراد را اثرات منفی و مثبت شبکه‌های اجتماعی و ارتباطات مجازی بر روابط زناشویی آگاه نمود.
 
پروانه خفتان/ کارشناس ارشد مددکاری اجتماعی