محله باغ دُختران در مرکز شهر خرم‌آباد است‌. از شمال به پل گَپ (‌صفوی), از غرب به گِلال (خرم رود), از شرق به کوچه ارزاق و خیابان وصال از جنوب به پارک ساحلی و محله چال میر‌حسین محدود می‌شود‌.

درگذشته دو نهر بسیار زیبا در این محله به نام‌های نهر بالا و نهر پاییني جاری بود. نهر بالایی درواقع ادامه سرریز چشمه شاه‌آباد (سرچشمه مطهری) و نهر پایین کانال آبی بود که کمی بالاتر از پل بزرگ از رودخانه منشعب می‌شد و محله را طی می‌کرد تا برای باغات و زمین‌های کشاورزی مناطق جنوبی شهر استفاده شود. امروزه نیز به دلیل کیفیت نامطلوب آسفالت و نبود کانال‌های دفع آب‌های سطحی با اندک بارندگی اهالی برای تردد در کوچه‌ها با مشکل مواجهه می‌شوند.

موقعیت این محله باعث می‌شود مسافران و گردشگران برای دسترسی به اماکن تاریخی، تفریحی و درمانی مرکز شهر از این محله عبور کنند و همچنین مراسم چهل‌منبر که در روز تاسوعا در این محل انجام می‌شود، مردم از نقاط مختلف شهر‌ و حتی خبرنگاران داخلی و خارجی برای پوشش خبری این مراسم آیینی در این محله حضور پیدا می‌کنند‌؛ و قطعاً شرایط موجود زیبنده نیست.

با این تفاصیل باید به موضوعی که ذهن شهروندان رو مشغول کرده توجه کرد.

امروزه شهرهای کوچک و بزرگ با مشکلاتی شبیه به یکدیگر دست‌وپنجه نرم می‌کنند و عام‌ترین مسئله و مشکلی که شهرها اکنون با آن مواجه هستند، بافت‌های فرسوده است و خرم‌آباد نیز از این قاعده مستثنی نیست. در قلب شهر و حوزه مرکزی با غفلت از مرمت و احیاء بافت تاریخی، فرسودگی گسترده‌ای قابل‌مشاهده است. بافت‌های قدیمی در اثر اهمال در نگهداری و زنده سازی آن به مکان‌هایی برای انجام اعمال خلاف و پاتوقی برای افراد معتاد و بعضاً مکانی برای کسب درآمد افراد با اشتغال کاذب تحت عنوان بافت‌هایی ناکارآمد و مسئله‌دار تبدیل شدند. فرسودگی که منجر به فرسایش کالبدی، اقتصادی و اجتماعی شده است. به‌مرور محدوده‌ای از شهر را از چرخه حیات و زندگی شهری و شهروندی خارج کرده و سبب هدر رفتن زمین در بخش‌های توانمند شهر می‌شود و فضاهای خالی و بافت‌های فرسوده در دل شهرها در حالی رها شده‌اند که گسترش شهر هرروز معضلی جدید بر مسائل و مشکلات موجود می‌افزاید. عدم وجود سیاست واحد در دستگاه‌های اجرایی مرتبط با بافت فرسوده و تاریخی نظیر سازمان میراث فرهنگی، سازمان شهرداری‌ها، وزارت کشور، وزارت مسکن و شهرسازی، شوراها و برخی دیگر از دستگاه‌ها، نخستین معضل در روند شکل‌گیری بافت‌های فرسوده به‌حساب می‌آید؛ و با حفظ اولویت و تدوین طرح‌های ویژه بافت تاریخی و فرسوده و با پاسداشت ارزش‌های فرهنگی و تاریخی، از سرمایه‌های بلااستفاده مرکز شهر نهایت بهره‌برداری انجام شود؛ و کوچه‌های تنگ و باریک، ساختمانی که تخریب‌شده و به مخروبه تبدیل شدند و همچنین آپارتمان‌سازی‌هایی که نه‌تنها به فضای موجود کمکی نمی‌کند بلکه برای آثار تاریخی پیرامونی که مستعد ثبت جهانی هستند و برگزاری آئین مذهبی (چهل‌منبر) مشکل‌ساز خواهند شد و به دلیل مجاورت این سازه‌ها موجب افت کیفیت ظاهری شهر شده و چشم‌انداز آن را مخدوش می‌کند.



در صورت عدم توجه به احيا بافت‌های فرسوده شهری، در زمان وقوع احتمالی حوادث طبيعی، صدمات جبران‌ناپذیری را ايجاد می‌کند و در آن زمان دولت و شهرداری‌ها به‌ناچار باید ميلياردها تومان جهت رفع مشكلات ناشی از آن هزينه كنند.

برای ساماندهی بافت‌های فرسوده باید با مشارکت متخصصان برنامه زمان‌بندی قابل‌اجرا و مناسبی را تدوین و اجرا کرد و با مدیریت صحیح و ابزار تشویقی و تسهیلات بانکی مالکین واقع در بافت‌های فرسوده شهر را موردحمایت قرار داد. مرمت و بازسازی و با زنده سازی فضا، فقط یک کار هنری و احساسی نیست بلکه امری حیاتی در تداوم تاریخی، پیوستگی فرهنگی، روحیه فردی و اجتماعی است که توجه مسئولین را می‌طلبد.

علی محمدی/ پایگاه خبری یافته

توضیح:

* در زمان جنگ تحمیلی محله باغ دختران چندین بار مورد اصابت موشک و بمباران‌های هوایی نیروهای بعثی قرار گرفت که متأسفانه خسارات جانی و مالی به این محله و ساكنانش وارد شد.

* باغ‌های خرم‌آباد درگذشته از پایه‌های اصلی اقتصاد شهر قلمداد می‌شد. محصول سیب، انگور، انار، گلابی، گردو، به زردآلوی این باغ‌ها به شهرهای دیگر و حتی خارج کشور صادر می‌گردید. انار این باغ‌ها<<یاقوت سرخ ایران>> نام گرفت و همواره به‌عنوان نخستین تولیدکننده انجیر سیاه در کشور از این باغ‌ها یاد می‌شود. (سید فرید قاسمی) لازم به ذکر هست اکثر باغات شهر خرم‌آباد به‌مرور تخریب و فقط نامی از آن‌ها باقی‌مانده است و اگر توجه لازم به حومه خرم‌آباد صورت نگیرد سرنوشتی همچون دیگر باغ‌ها پیدا می‌کنند.

دیدگاه‌ها