در زمان حیات پیامبر گرامی اسلام (ص) ماجرایی رخ داد که در جریان آن به‌واسطه دروغ‌گویی و جهل برخی از مسلمانان افترا و شایعه‌ای ناروا علیه یکی از همسران پیامبر مکرم اسلام دهان‌به‌دهان چرخید تا جایی که این موضوع باعث رنجش آن حضرت و دل‌آزردگی ایشان شد. ماجرا از اساس کذب و اتهامی ناروا بود و تأثیر آن، چنان با اهمیت که آیاتی از قرآن برای آن نازل شد. این واقعه در زمان یکی از غزوات پیامبر رخ داده بود و به ماجرای «افک» مشهور و شرح مبسوط آن در اسناد روایی و تفاسیر قرآن موجود است. (نک. تفسیر سوره نور آیات 15 به بعد).

برخورد قرآن با این ماجرا توبیخ آمیز و شدید است و می‌فرماید: آنگاه‌که آن بهتان را از زبان یکدیگر می‌گرفتید و با دهان‌های خود چیزی را که به آن علم نداشتید، می‌گفتید و می‌پنداشتید که کاری ساده است، حال آنکه آن نزد خدا بس بزرگ است (نور/15).

بر اساس آموزه‌های این آیه مسلمانان در این ماجرا، مرتکب سه خطا شدند: اول شایعه را پذیرفتند (تَلْقَوْنَهُ باَلْسِنَتِکُم)، دوم آن را اشاعه دادند (تَقُولُونَ بِافْواهِکُم) و سوم این خطای بزرگ را کوچک شمردند (تَحْسَبوُنَهُ هَیِّناً).

گرچه این نهی و توبیخ بر اساس شأن نزول آیات موردنظر، مربوط به مسلمانان صدر اسلام است، اما باید اذعان نمود که جامعه ما امروز بیش از هر زمان دیگری گرفتار این‌گونه خطاها است. این مهم برای کسانی که دست‌اندرکار رسانه‌اند و با ابزاری که در اختیار دارند می‌توانند پیام را در کمترین زمان منتشر می‌کنند حائز اهمیت بیشتری است.

چند نکته مهم دیگر در ادامه آیات مربوط به همین موضوع وجود دارد که باید موردتوجه قرار گیرد:

1_ نه‌تنها به کسانی که به بهتان، افترا و شایعه دامن می‌زنند وعده عذاب داده شده بلکه در آیه 19 همین سوره می‌فرماید: اَلَّذینَ یُحِبُّونَ اَنْ تَشییعَ الْفاحِشَةُ ... لَهُمْ عَذابٌ اَلیمٌ ... یعنی نه تنها ترویج کنندگان دروغ و بهتان، بلکه کسانی هم که دوست دارند عمل ناروایی در جامعه ترویج شود نیز مشمول این تهدید و عقوبت‌اند.

2_تشییع فاحشه تنها به معنی دروغ نیست بلکه انتشار هرگونه فساد و عمل ناروا را هم شامل می‌شود.

3_در آیهٔ اخیر می‌فرماید: عَذابٌ اَلیمٌ فِی الدُّنیا وَالْاخِرَةِ... مجازات این عمل هم دنیایی است و هم اخروی، یعنی در دنیا مشمول حد و تعزیر می‌شود و عقوبت اخروی هم دارد و این خود نشان شدت گناه و قباحت انتشار شایعه و بهتان و افتراست.

4_خداوند برای اینکه شدت نفرت خود و عمق زشتی این کار را بیشتر نشان دهد می‌فرماید: خدا زشتی این کار شما را می‌داند ولی شما نمی‌دانید (وَاللهُ یَعْلَمُ وَ اَنْتُم لا تعْلَمُونَ).

5_ و پایان سخن آنکه، ما اگر مسلمانیم که هستیم، نمی‌توانیم بی‌توجه به آموزه‌های دینی به‌ویژه قرآن باشیم و در رسانه‌هایمان صرفاً در پی کسب منافع خود و دسته و گروه خود باشیم و بدون در نظر گرفتن مشروعیت، فقط منافع را دنبال کنیم. ما مسلمانیم و رفتار و فعالیت‌های ما بر اساس مسلمانی و در این چهارچوب تعریف می‌شود.