پس از وداع با شکوه مردم و با ظهور عینی محبوبیت آیت ا...، باور اینکه ایشان زمانی در سال‌های دهه‌ی هفتاد خاک‌ریزی دست‌نیافتنی برای تفکر رفورمیسم محسوب می‌شد و پرچم دگراندیشان در دست منتقدین او بود به نظر عجیب بیاید و شاید عجیب‌تر این باشد که در مراسم خاک‌سپاری‌اش می‌بینیم اصلاح‌طلبانی به ادای احترام می‌ایستند که در سال‌های ریاست او بر قوه مجریه از احساس عدم همراهی، آزرده به کنجی نشسته بودند دست به دعا که با جابه‌جایی قدرت و تغییر در مرکز صحنه‌ی سیاست، کسی از دوستان ایشان نیز به قدرت نرسد که همفکران نیز علی‌القاعده راه او را می‌رفتند و برای برخی، قبای جناب ایشان که رنگی غروب کرده داشت بر دوش هر کارگزار دیگر نیز مطلوب نبود؛ اما یقیناً عجیب‌ترین‌ها را کسانی رقم زدند که با شرکت در مراسم بزرگداشت و وداع با یار دیرین امام (ره) و همراه همیشگی رهبر معظم انقلاب، اتهامات قبلی خود را زیر سؤال بردند.

 راز محبوبیت یا به عبارت بهتر افزایش محبوبیت ایشان را نمی‌توان تنها در خدمات سیاسی و اجرایی ایشان جستجو کرد هر چند که فعالیت‌های پردامنه‌ی اجتماعی او در مبارزات انقلابی، شکل‌دهی و ثبات نظام جمهوری اسلامی، مدیریت بحران‌های مختلف سیاسی و اقتصادی و حضور و مدیریت در مهم‌ترین نهادهای کشور، آن‌قدر مستمر و مکرر و متعددند که حتی ذکر خلاصه‌وار آن‌ها هم‌کلام را به درازا می‌کشاند اما همین‌ها را در مقیاس‌هایی متفاوت در بیشتر مسئولین می‌توان سراغ گرفت و محبوبیت فزاینده را کمتر. اگر زحمات و خدمات تنها دلیل نبوده باشد شاید در رفتار سیاسی ایشان بتوان سبب‌ساز اصلی ارتقای جایگاه ایشان نزد افواه عوام و خواص را یافت.

اگر انعطاف را وجه برجسته‌ی ابعاد شخصیت سیاسی ایشان بگیریم بااینکه پراگماتیسم و مصلحت‌اندیشی می‌تواند باعث کسب رضایت طرفین در نزاع‌های سیاسی بین افراد و گروه‌های مختلف شود و در پیش گرفتن مشی اعتدال خودبه‌خود باعث کسب وجهه‌ی معتمد در بین بازیگران عرصه‌ی سیاست می‌شود اما وقتی پای رضایت عموم در بین باشد حتی نشستن در نقطه‌ی وسط همه‌ی جریان‌های سیاسی هم الزاماً راهکاری قطعی به شمار نمی‌آید. چرا که برای کسب محبوبیت باید جایگاهی فراتر از (یکی از جناح‌های سیاسی) برای مردم قائل شد. ضمن اینکه ایشان گاهی بر موضع خویش که صحیحش می‌شمرد چنان پای فشرد که هزینه‌های بزرگ عاطفی نیز نتوانست باعث تغییر موضعش گردد. بنا بر این اعتدال سیاسی هم به‌تنهایی کافی نمی‌نماید.

خوشبختانه ظن تاثیر راهکارهای ناصوابی چون پروپاگاندا و بمبارد خبری نیز در مورد ایشان به یمن کم‌لطفی‌های رسانه‌ای، مطرح نیست و نفوذ رودخانه خروشان محبت ایشان در قلب میلیون‌ها هم‌وطن باید از جایی دیگر سرچشمه گرفته باشد که در واقع خیلی دور از دسترس نیست اما برای درکش باید از زاویه نگاه مردم به قضیه نگریست.

بله از چشم عامه‌ی مردم، البته درست از وقتی که برای دیدن آیت ا... به‌جای اینکه به بالا نگاه کنند به کنار خود نگریستند.


سید علی جزایری