شهردار خرمآباد در آیین افتتاح اولین کتابخانه باز در سرچشمه پارک کیو اعلام کردند : برای اولین بار در کشور و بهمنظور نهادینه کردن فرهنگ مطالعه در سطح شهر و افزایش سرانه مطالعه "کتابخانههای باز" راهاندازی میشوند. اقدامی که مورد استقبال شهروندان و برخی از فرهنگ دوستان شهرمان قرار گرفت و لب به تحسین از این اقدام فرهنگی گشودند.
اساساً ایده "کتابخانههای باز"، یعنی کتابخانههای که عموم مردم بهراحتی به آن دسترسی داشته باشند و بتوانند به سهولت هم کتاب امانت ببرند و هم کتاب اهدا کنند در سال 1385 در کانونهای مساجد طرحریزی شد و در سال 1387 اجرایی شد و در حال حاضر بیش از 6000 «کتابخانه باز» در مساجد فعال هستند.
اما در "حوزه شهری" نیز این طرح و طرحهای مشابه ای، نیز با همین هدف طرحریزی شدهاند! در سال 1392 برنامهای توسط شهرداری شیراز تحت عنوان "کتابخانه رایگان" در "حافظیه" اجرا شد و این برنامه در دیار شعر و ادب سبب برخی از مشکلات شد تا جایی که بحث "نگهداری" و "نظارت محتوای کتبی" که در این کتابخانه قرار داده میشد باعث کشمکشهای بین مدیران دستگاههای مختلف فرهنگی شده بود. نمونه عینیتر و قدیمیتر آن که شاید برخی از همشهریان عزیز که به تهران مراجعت کردهاند و دیدهاند، "طرح کتابخانه اتوبوسی" توسط شهرداری تهران است، که نتوانست به اهداف مدنظر خود برسد! برنامههای از این دست که با هدف خیر! و البته بدون نگاه کارشناسی دقیق به اجرا در میآیند متأسفانه "ارزش معنوی کتاب" را بهواسطه عرضه "رایگان" کاهش میدهند و "کارکردی مخالف" با "اهداف ابتدایی" خود از خود بروز میدهند.
به نظر میرسد "کتابخانه باز" در خرمآباد برای موفقیت و ماندگاری خود و دستیابی به اهداف مدنظر شهردار خرمآباد بایستی با دعوت از متخصصین اهلفن و صاحبنظران به سؤالات و ابهامات زیر پاسخ دهد:
آیا مشکل جامعه ما، عدم دسترسی به کتاب است؟
برنامه کتابخانه باز، با چه سازوکاری میخواهد فرهنگ کتابخوانی را توسعه و نهادینه کند؟
این ارزانی کتاب سبب کتابخوانی میشود؟
محتوا و کیفیت منابع چگونه تائید میشود؟
آیا میتوان هر کتابی را برای مطالعه در دسترس افراد قرار داد؟ چه طیف و قشری بهعنوان "طیف هدف" در این برنامه برگزیده شده است؟ یا این برنامه، یک برنامه کلان نگر است؟
نیازسنجی دقیقی از نیازهای مخاطبان این برنامه فرهنگی صورت پذیرفته است؟
و دهها سؤال دیگر... که نشان میدهد اجرای یک برنامه فرهنگی علیالخصوص در حوزه "کتاب و کتابخوانی" دارای نکات ظریفی است که شهرداری خرمآباد بایستی با نگاهی دقیقتر به آن بنگرد.
نصرتاله امیریخواه/ کتابدار کتابخانههای عمومی خرمآباد