خوابگاهها نقش مهمی در ایام تحصیل یک دانشجو ایفا میکنند. با ورود به دانشگاهی دورتر از محل زندگی، جوان با زندگی در خوابگاه و محیط تازهای مواجه میگردد.
مکانی که در آن برخورد با افراد مختلف باسلیقهها و فرهنگهای متفاوت، موجب شکلگیری روابط خاص برای یک دانشجوست.
که در این مجموعه برخی فرهنگها خود را برتر دانسته و سعی در گسترش آن دارند.
و همینجاست که دانشجو با الگوپذیری از هماتاقیهایش، با روش تربیتی تازهای (برخلاف اصول تربیتی خانواده خود و حتی غلط) آشنا و پیروی میکنند؛ شخصیت تازهای در او شکل میگیرد و بهنوعی همرنگ جماعت میشود.
به همین دلیل باید توجه مسؤولین و خانوادهها بر خوابگاهها بیشتر و رسیدگی به مشکلات و رفع معضلات خوابگاههای دانشجویی از دغدغههای جدی مدیران باشد.
مدتهاست تلنگرهای متعدد رسانهای مبنی بر وجود اعتیاد و ابتذال اخلاقی در برخی خانههای دانشجویی به گوش میرسد و متأسفانه در اکثر خوابگاهها (دختران و پسران) مشهود و نمیتوان منکر آن بود، بهطوری که امروز برخی از این خانههای دانشجویی، به کانون تولید محصولات غیراخلاقی در دانشگاهها تبدیلشدهاند.
حتی برخی خوابگاهها، علیرغم متمرکز بودن در محوطههای دانشگاهها و اینکه خیلی از مسوولان شعار نظارت کافی بر آنها را دائماً تکرار میکنند، اما از وجود مشکلات اخلاقی و اسفناک رنج میبرند.
مکانهایی برای ترویج ارزشهای غیرفرهنگی و اخلاقی، تبادل مواد مخدر و حتی درآمدزایی نامشروع برخی دانشجویان و فرصتطلبان.
متأسفانه مسئولان، خوابگاهها را فقط فضایی میدانند که بتوانند دانشجویان را در آن اسکان دهند، اما فراموش کردهاند دانشجو در خوابگاه فقط نمیخوابد بلکه، شکل گرفته میشود، ساخته میشود؛ و اینجاست که خوابگاه بجای کمک به دانشجو و رفع مشکل اسکان، مشکلی مشدد بر چالشهای وی و جامعه میافزاید.
امروز این معضلات در خوابگاهها شدت پیداکرده که باید برای آن چارهای اندیشید.
یکی از مسؤولین خوابگاههای دانشجویی در پاسخ به سؤال ما در خصوص توجه به خوابگاهها، با اشاره به اینکه برنامههای فرهنگی (اردوهای فرهنگی، مراسمات فرهنگی) در خوابگاهها برگزار میشود، اذعان دارد: مدیرانی که برای خوابگاهها در نظر گرفته میشود در این خصوص باتجربه میباشند اما... اما در خوابگاهها، محدودیت زمانی جهت حضور به موقع وجود ندارد مگر اینکه خانواده دانشجو، خواستار کنترل رفت و آمد فرزندشان باشند! و طبق گزارشات، در اکثر خوابگاههای پسران و دختران امری طبیعی است؛ در صورت کمتوجهی و یا عدم آگاهی خانوادهها، مدیران مربوطه مسئولیتی در قبال دانشجو ندارند؟
البته مشاهدهشده برخی دانشجویان در صورت برای فرار از محدودیت با بهانههای واهی و حتی گاهی بدون اطلاع خانواده اقدام به اجاره واحدهای آزاد دانشجویی مینمایند!
اما باز هم وظیفه مدیران امر در امر تعلیم و تربیت فراموش شده و جای خود را به غفلت و توپ را به زمین دیگری انداختن، داده است.
اما این غفلت پس از مدتی مسبب یک معضل بزرگتر شده و آنجاست که به دنبال چاره برای درمان با پرداخت هزینههای گزاف (پس از آسیبهای روحی و جسمی دانشجو) میافتیم.
کمبود امکانات عمومی، شلوغی بیشازحد، عدم برنامههای تفریحی و فرهنگی خود سبب شده دانشجو برای پر کردن اوقات فراغت به سمت برنامههای بقول جوانان تفریحات جذاب (تفریحات ناسالم و اعتیاد) گرایش پیدا کند.
محمدحسن از دانشجویان ترم سوم دوره کارشناسی میگوید: گرایش به سمت سیگار و مواد مخدر در خوابگاهها رایج است. او اشاره میکند: من ترم دوم دانشگاه سیگاری شدم چون دوستان هماتاقیام مصرف میکردند؛ اما وقتی به شهرم برمیگردم به دلیل محدودیت خانواده از این کار امتناع میورزم.
وی جای خالی برنامههای فرهنگی و روانشناسی مناسب ویژه دانشجو را مهم میداند و معتقد است فاصله زیادی بین دانشجویان و مسؤولین ازنظر فکری وجود دارد.
یکی از دانشجویان معتقد است آزادی ناگهانی و بیش از حد دانشجو در فضای موجود، سبب شده برخی دوستانش مواد مخدر استعمال کنند و به مرور زمان برای تأمین هزینهها و درآمدزایی، به ساقیان مواد در دانشگاه تبدیل شوند.
نقطه مقابل خوابگاههای دخترانه نیز دستکمی ندارند و حتی برخی دختران گوی سبقت را از پسران ربودهاند.
مهسا. م دانشجوی ترم 7 زیستشناسی با بیان اینکه در خوابگاه انواع سیدیهای غیراخلاقی رایج و بین دانشجویان دستبهدست میشود، میگوید: یکی از دختران خوابگاه ترامادول مصرف میکند و در این بین نیز تأمینکننده قرص حدود 7 نفر از دانشجویان خوابگاه است.
مهسا رفتن به چایخانهها و قلیان را از مهمترین تفریحات خود و دوستانش عنوان میکند و در مقابل تعجب ما، با خنده آن را امری عادی میداند!
فاطمه مصرف سیگار و قرصهای روانگردان، تماشای فیلمهای غیراخلاقی با لپتابها و مهمانیهای شبانه خارج از خوابگاه را از نمونه برنامههای تکراری بچههای همکلاسیاش میداند.
تأخیر در برگشت به خوابگاه و حتی غیبتهای چندروزه در بین دختران دانشجو رایج شده بهنحویکه در حین مصاحبه مطلع شدیم دو تن از دانشجویان دختر با دوستان (مذکر) سفر شخصی چندروزهای به مناطق تفریحی داشتهاند؟! آنهم بدون اطلاع خانوادهها و مسئول خوابگاه؟!
مسؤولین خوابگاه یا متوجه این اتفاقات نمیشوند و یا خودشان را بخواب زدهاند!
حال جدای از مشکلات اخلاقی و روحی، در صورت بروز حادثه ناگوار در طول سفر چه کسی به خانواده این دانشجویان پاسخگو میشود؟
البته به گفته اکثر دانشجویان اتفاق عجیبی نیست
! با دیدن این اتفاقات مسؤولین نیز فقط ابراز تأسف میکنند. ابراز تأسف زبانی چه سودی به حال خانوادههای نگران دارد؟!
خانوادهای که با هزار امید و آرزو فرزندش را راهی دانشگاه نموده اما بعد از چند سال بجای یک جوان آگاه و تحصیلکرده، باید یک بیمار، معتاد و. تحویل بگیرد.
البته این گزارش بدین معنا نیست که همهی دانشجویان خوابگاهی به اعتیاد یا مشکل اخلاقی دچار هستند. نه؛ بههیچعنوان هدف بزرگنمایی نیست. هدف هشدار است. هشدار به اینکه مشکل بزرگی در راه است. چرا که این دانشجویان، مدیران و والدین آینده ی این مملکت هستند. بسان بدنه جامعه محسوب میشوند و وای اگر این بدنه ضعیف باشد... تا ثریا میرود دیوار کج.
طرح گزینش بومی دانشجویان:
مسؤولین باید به فکر راهکار و برنامههای اصولی برای پیشگیری از اتفاقات موجود باشند. انکار مشکل دردی را دوا نمیکند.
لزوم تحقق طرح گزینش بومی دانشجویان یکی از پیشنهادهایی ست که با ادامه جدیتر آن میتواند تا حدودی مشکل را کمتر کند. در این صورت خانوادهها میتوانند نظارت بیشتری بر فرزندان خود داشته باشند.
چرا که یکی از دلایل اصلی گرایش برخی دانشجویان به دخانیات، دوری از خانه و عدم کنترل خانوادهها بر عملکرد آنهاست.
دانشجو پس از ورود به دانشگاه احساس خودکنترلی و استقلال میکند، بهنوعی مانعی برابر رفتارها و برخی علایق نادرست خود نمیبیند و به دلیل ظرفیت پایین روحی خود، درگیر رفتارهای پرخطری همچون گرایش به سیگار، مواد و مشکلات غیراخلاقی میشوند.
محیط متفاوت بافرهنگ مبدأ، میتواند موجب ایجاد برخی بزههای اجتماعی شود.
مصرف مواد روانگردان در بین دانشجویان:
از طرفی حساسیت برخی دانشجویان به کسب نمرات و رتبههای برتر، موجب استفاده آنها از ریتالین و سایر مواد آمفتامینی برای شببیداریها و مطالعات بیشتر شده است.
برخی از دانشجویان اظهار داشتند ریتالین را با دوز پایین آنهم شبهای نزدیک امتحان مصرف میکنند که خطرساز نیست؛ اما طبق گزارشهای اعلام شده " ﺩﺭ ﺍﺑﺘﺪﺍ ﺩﺍﺭﻭیی ﺑﺮﺍﯼ ﺩﺭﻣﺎﻥ ﺍﻓﺴﺮﺩﮔﯽ، خوابآلودگی ﺩﺭ ﻃﻮﻝ ﺭﻭﺯ ﻭ ﺳﻨﺪﺭﻡ ﺧﺴﺘﮕﯽ ﻣﺰﻣﻦ ﺑﻮﺩه که ﺑﻪ ﺗﺪﺭﯾﺞ ﻭ ﺑﺎ ﻣﻄﺎﻟﻌﺎﺕ ﺑﯿﺸﺘﺮ ﺍﺯ ﺁﻥ ﺩﺭ ﺩﺭﻣﺎﻥ ﺑﭽﻪﻫﺎﯼ بیشفعال ﺍﺳﺘﻔﺎﺩﻩ ﺷﺪه است. ﺍﻣﺎ ﺩﺭ ﺳﺎﻝ 1998، ﺩﺍﻧﺸﺠﻮﯾﺎﻥ، ﺩﺍﻧﺶﺁﻣﻮﺯﺍﻥ ﺩﺑﯿﺮﺳﺘﺎﻧﯽ ﻭ ﻧﻮﺟﻮﺍﻧﺎﻧﯽ ﮐﻪ ﻗﺼﺪ ﺩﺍﺷﺘﻨﺪ ﺩﺭ شبهای ﺍﻣﺘﺤﺎﻥ ﺑﯿﺪﺍﺭ ﺑﻤﺎﻧﻨﺪ، به صف مصرفکنندگان این مواد پیوستند.
مصرفکنندگان ﺗﺼﻮﺭ میکنند ﺭﯾﺘﺎﻟﯿﻦ بیخطر ﺍﺳﺖ ﺩﺭ ﺣﺎﻟﯽ ﮐﻪ ﻋﻮﺍﺭﺽ ﻣﺼﺮﻑ ﺧﻮﺩﺳﺮﺍﻧﻪ ﺍﯾﻦ قرصها میتواند ﺩﺭ ﺣﺪ ﻣﻮﺍﺩ ﺩﯾﮕﺮ ﻧﻈﯿﺮ ﮐﻮﮐﺎﯾﯿﻦ ﻭ ﺁﻣﻔﺘﺎﻣﯿﻦ ﺑﺎﺷﺪ ﻭ ﭘﺰﺷﮑﺎﻥ ﻭ روانپزشکان ﺑﺎ ﺻﺮﺍﺣﺖ ﺍﻋﻼﻡ میکنند ﺗﺮﮎ ﮐﺮﺩﻥ ﺩﺍﺭﻭﻫﺎﯼ ﻣﺤﺮﮎ ﺁﻣﻔﺘﺎﻣﯿﻨﯽ ﻧﻈﯿﺮ ﺭﯾﺘﺎﻟﯿﻦ ﻭ ﺍﮐﺴﺘﺎﺯﯼ، ﺑﺴﯿﺎﺭ سختتر ﻭ پیچیدهتر ﺍﺯ سایر مواد مخدر است."
با توجه به هشدارهای جدی پزشکان و روانشناسان و همچنین گزارشهای پیدرپی رسانهها در افزایش استفاده دانشجویان از انواع مواد مخدر و قرصهای روانگردان، اما همچنان شاهد رشد روزافزون این معضل هستیم و هنوز راه حل مناسبی برای آن اندیشیده نشده است.
همچنین با توجه به روند افزایش ظرفیت دانشگاهها، باید منتظر وقایع تلختری در این خصوص باشیم که سلامت روحی و جسمی دانشجویان را بهصورت جدی تهدید میکند.
که با تداوم این روند در آینده شاهد تعداد زیادی تحصیلکرده معتاد و بیمار خواهیم بود!
لذا متولیان امر باید با برنامهریزی درست و فراهم کردن امکانات مناسب، فرهنگسازی، افزایش روحیه خودباور و آموزش کارآفرینی از دانشجویان بخواهند تهدیدها را به فرصت تبدیل کنند.
کمیت گرایی و اشغال کردن صندلیهای دانشگاه به هر نحو، سبب کمرنگ شدن کیفیت تحصیل و نظارت جدی بر اصول ارزشی شده است.
امروز اکثر دانشگاهها با اخذ هزینههای گزاف، صرف ارائه مدرک، تعدادی دانشجوی بیسواد را و ناآگاه را تحویل جامعه میدهد.
باید برنامهریزی درست و مشاورههای لازم برای رشد تفکر سالم دانشجو سرلوحه کار مدیران قرار گیرد.
از مسؤولین و خانوادهها انتظار میرود به خوابگاهها سر بزنند تا از وضعیت نامناسب آنها مطلع و در راستای حل مشکلات آنها اقدام کنند.
فرزندان خود را در خوابگاهها با این تفکر که (بزرگشده، عاقل است و...) رها نکنیم.
نگاه مسؤولین امر باید بهگونهای رقم بخورد که در کنار تمامی موارد فرهنگی و علمی که هزینههای چشمگیری را به خود اختصاص میدهند، به موارد سختافزاری نیز توجه داشته باشند تا شاهد رشد و تعالی فرهنگی و علمی بیشتری باشیم... چرا که تنگناهای رفاهی، اثر زحمات مضاعف فرهنگی را کم و یا به تعبیر دیگر، صرفهجویی در پرداختن به خوابگاهها یعنی کم کردن ارزش زحمات موازی دیگر.
نرگس حافظی/ پایگاه خبری یافته
توضیح: به دلیل محدودیت فضا فقط چند نمونه از نظرات دانشجویان در این نوشته منعکس شده است.
دیدگاهها
دانشجویان بعد از دوران تحصیل این روال را در زندگی شخصی خود ادامه میدن چون به عادتهای زندگیشون تبدیل شده
فقط بلدن پول بگیرن
بعد یه مشت بیکار تحویل جامعه بدن
کار که نیست اخلاقم که نباشه دیگه هیج
ﺑﺎ ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ ﺷﺄﻥ ﺩﺍﻧﺸﺠﻮ ﺭﻋﺎﯾﺖ ﭘﻮﺷﺶ ﻣﻨﺎﺳﺐ ﻭ ﺑﺮ ﻣﺒﻨﺎﯼ ﻣﻮﺍﺯﯾﻦ ﺍﺳﻼﻣﯽ، ﻋﺮﻑ ﻭ ﻫﻨﺠﺎﺭﻫﺎﯼ ﺍﺟﺘﻤﺎﻋﯽ ﺑﺮﺍﯼ ﺗﻤﺎﻣﯽ ﺩﺍﻧﺸﺠﻮﯾﺎﻥ ﺍﻟﺰﺍﻣﯽ ﺑﻮﺩﻩ ﻭ ﻫﺮ ﺁﻧﭽﻪ ﺩﺍﻧﺸﺠﻮ ﺩﺭ ﺩﺍﺧﻞ ﯾﺎ ﺧﺎﺭﺝ ﺍﺯ ﺍﺗﺎﻕ ﺧﻮﺩ ﺭﻓﺘﺎﺭ ﻣﯽﻧﻤﺎﯾﺪ ﺑﺎﯾﺪ ﺩﺭ ﻣﺤﺪﻭﺩﻩ ﻗﻮﺍﻧﯿﻦ ﻭ ﻣﻘﺮﺭﺍﺕ ﺟﺎﺭﯼ ﮐﺸﻮﺭ ﺑﺎﺷﺪ. ﻇﺎﻫﺮ ﺷﺪﻥ ﺑﺎ ﻟﺒﺎﺱ ﻧﺎﻣﻨﺎﺳﺐ ﻭ ﻧﺎﻣﺘﻌﺎﺭﻑ (ﺗﻨﮓ ﮐﻮﺗﺎﻩ ﺑﺪﻥﻧﻤﺎ و غیره ) ﮐﻪ ﻣﻐﺎﯾﺮ ﺑﺎ ﺁﺩﺍﺏ ﺍﺳﻼﻣﯽ، ﺷﺌﻮﻧﺎﺕ ﺩﺍﻧﺸﺠﻮﯾﯽ ﻭ ﻋﺮﻑ ﺟﺎﻣﻌﻪ ﻣﯽﺑﺎﺷﺪ ﺑﻪ ﻃﻮﺭﮐﻠﯽ ﺩﺭ ﻓﻀﺎﻫﺎﯼ ﻋﻤﻮﻣﯽ ﺧﻮﺍﺑﮕﺎﻩﻫﺎ ﻣﻤﻨﻮﻉ ﺑﻮﺩﻩ ﻭ ﺩﺭ ﺧﻮﺍﺑﮕﺎﻩﻫﺎﯼ ﺧﻮﺍﻫﺮﺍﻥ ﺍﺯ ﻭﺭﻭﺩ ﺍﻓﺮﺍﺩ ﺑﺪ ﺣﺠﺎﺏ ﻭ ﺑﺪﻭﻥ ﺣﺠﺎﺏ ﺑﻪ ﺩﺭﻭﻥ ﺧﻮﺍﺑﮕﺎﻩ ﻫﺎ ﺟﻠﻮﮔﯿﺮﯼ ﺑﻪ ﻋﻤﻞ ﺧﻮﺍﻫﺪﺁﻣﺪ.
و این نشون میده که فقط شعاره، چون در عمل چیزه دیگه هستش