بدون شک، برای تبدیل استان لرستان و شهر خرمآباد (به عنوان نمونه و الگو) به مقصد گردشگری باید تدبیری اندیشید و راهی را پیمود که شهرهای بزرگ دنیا و مقاصد گردشگری مشهوری مثل پاریس، مادرید، بارسلون، رم، لندن و ... قبلاً اندیشیده و پیمودهاند (1). به سخن دیگر، برای چیدن سیبهای سرخ و لذیذ باید نردبانی مناسب و ابزاری قدرتمند فراهم نمود.
امّا، تدبیر شهرهای بزرگ، راهکار طلایی و راز و رمز موفقیت آنها در چیست؟ ابزار اصلیشان را چگونه خلق کردهاند و نردبان ترقیشان کدام است؟
برای بنیانگذاری و توسعه گردشگری چهار عامل اساسی یا ذینفع اصلی وجود دارند که با هماهنگی، برنامهریزی و همکاری میتوانند چرخهای این صنعت را به گردش درآورند. غیبت هرکدام از این ذینفعان اصلی، بدون شک، برنامههای صنعت گردشگری را مخدوش ساخته و آن را از حالت تعادل خارج میکند. این چهار عامل یا چهار ذینفع اصلی عبارتاند از:
1- بخش دولتی: تأمین زیرساختهای درجهیک، تأمین امنیت، هدایتگری و نظارت
2- بخش خصوصی: سرمایه¬گذاری و تأمین زیرساختهای درجهدو (هتلها، رستورانها، مراکز تفریحی و...)
3- بومی - محلیها: سرمایهگذاری و تولید سوغات و صنایعدستی، پوشاک، مراکز خرید، مراکز تفریحی و...
4- شرکتهای خدمات گردشگری: معرفی و شناسایی جاذبهها، تبلیغات، بازاریابی، جذب گردشگران و راهاندازی تورهای گردشگری
در این میان، نقش شرکتهای خدمات گردشگری و تور گردانها از اهمیت ویژهای برخوردار است. وظیفه اصلی آنها جذب گردشگران و آوردن آنان به مقصد از طریق شناسایی و معرفی جاذبهها، تبلیغات، بازاریابی و راهاندازی تورهای گردشگری میباشد.
به مثابه یک عامل بسیار کلیدی و همچون گلزنان مسابقات فوتبال که نتیجه بازی را رقم میزنند، شرکتهای خدمات گردشگری نیز با سرازیر نمودن گردشگران به مقصد، عملاً توسعه صنعت گردشگری و رونق آنها به جامعه نشان میدهند. البته، آژانسها و شرکتهای خدمات گردشگری با هماهنگی و همکاری با سه بخش دیگر میتوانند به این مهم دست یابند. در حقیقت، برنامهریزی جامع و هماهنگی این چهار بخش یا چهار ذینفع اصلی کلید موفقیت و توسعه صنعت گردشگری به شمار میآید.
حال، سوال اساسی اینجاست که هماهنگی بین ذینفعان و تنظیم برنامههای جامع در دنیای واقعی چگونه شکل میگیرد و عملیاتی میشود؟ این دقیقاً همان پیچش "مویی" است که قبلاً بدان اشاره شد و متأسفانه تاکنون از نظرها و دیدگاههای کارشناسان و مدیران ذیربط به دور مانده است. (2)
شهرهای بزرگ و مقاصد گردشگری مشهور دنیا برای ایجاد هماهنگی و تدوین برنامههای جامع و سازماندهی صنعت گردشگری خود برای هر مقصد سازمانی با عنوان: "سازمان مدیریت مقصد گردشگری" به وجود آوردهاند. (3) این سازمان (یا کارگروه) تدوین اهداف، برنامهریزی، اجرا و مهمتر از همه هماهنگی بین ذینفعان صنعت گردشگری را به عهده دارد. اهداف و وظایف این سازمان یا کارگروه بسیار روشن و شفاف و به شرح ذیل خلاصه میگردند: (4)
1- تضمین پایداری صنعت گردشگری
2- بهبود بازدهی اقتصادی
3- ایجاد یک هویت، نام و نشان تجاری (برند)
4- ارائه خدمات گردشگری با کیفیت
5- ایجاد شراکت، هماهنگی و تعهد در میان ذینفعان
6- تلفیق فعالیتهای سازمانهای مجزا
7- جذب گردشگران و ایجاد تقاضا
البته، شرط اصلی و اساسی موفقیت این سازمان (یا کارگروه)، اعمال مدیریتی کارآمد و توانمند است. به سخنی دیگر، در صورتی که چنین کارگروهی تشکیل گردد ولی توسط مدیرانی کارآمد و کاربلد هدایت نشود، هیچ اتفاقی در صنعت گردشگری استان و شهر خرمآباد رخ نخواهد داد و کماکان دروازههای لرزان این صنعت بر همان پاشنه خواهند چرخید.
امّا، سؤال بعدی این است که این سازمان (یا کارگروه) با عضویت کدام مدیران دستگاههای دولتی و غیردولتی شکل واقعی به خود میگیرد؟ بدون شک، استاندار لرستان که اتفاقاً در حال تدوین رساله دکترای خود با موضوع گردشگری میباشند فرصتی مناسب فراهم آورده است تا هدایت و راهبری این کارگروه را به عهده بگیرند.
به همراه ایشان، مدیریت اداره کل میراث فرهنگی، صنایعدستی و گردشگری لرستان نیز به عنوان دبیر کارگروه، نقش موتور محرکه، متّولی و پیگیری اجراء کلیه برنامههای کارگروه را ایفا خواهند نمود. لذا، اعضا کارگروه مدیریت مقصد گردشگری به شرح ذیل پیشنهاد میگردند:
1- استاندار لرستان (ریاست کارگروه)
2- مدیرکل میراث فرهنگی (دبیر کارگروه)
3- شهردار خرمآباد
4- مدیرکل منابع طبیعی و آبخیزداری
5- مدیرکل حفاظت محیطزیست
6- معاونت سازمان برنامهوبودجه
7- نماینده سرمایهگذاران بخش خصوصی
8- نماینده اتحادیه هتلها و رستورانها
9- نماینده آژانسها و شرکتهای خدمات گردشگری
10- نماینده اتحادیه اتوبوسرانی و تاکسیرانی
11- نماینده تولیدیهای صنایعدستی و سوغات
همانطوریکه قبلاً اشاره شد، مجدداً تأکید میگردد تنها ضامن توسعه صنعت گردشگری لرستان بهکارگیری مدیرانی توانمند و کارآمد است و بس. بدون شک، استاندار سختکوش لرستان به همراه تیمی از مدیران توانمند دستگاههای دولتی، سرمایهگذاران دلسوز بخش خصوصی، ذینفعان بومی محلی و مدیران شرکتهای خدمات گردشگری میتواند قامت صنعت گردشگری را برافراشته و در چهارچوب " اقتصاد مقاومتی " توسعه آن را تضمین نماید.
حرف آخر اینکه سالهاست همه میدانیم جاذبهها و ظرفیتهای گردشگری برای اقتصاد لرستان بسیار کارساز و چارهساز است. ولی امسال با مدیریتی توانمند، راهاندازی " کارگروه مدیریت مقصد گردشگری " و البته با بهرهبرداری از فرصت بسیار گرانبهای "اقتصاد مقاومتی"، قطعاً میتوانیم ...
قسمت پایانی
سید محمد قاسمی
منابع:
1،3،4 مدیریت مقصد توریسم (ترجمه: سید علی دلبری)
2 گردشگری ایران، نیازمند مدیریت مقصد (محمدصادق فرهادیان، جام جم- دوم تیرماه نو و پنج
پاشنه آشیل صنعت گردشگری/ نردبان ترقی و توسعه گردشگری لرستان/قسمت اول: آیا خرمآباد مقصد گردشگری خواهد شد؟
پاشنه آشیل صنعت گردشگری/ نردبان ترقی و توسعه گردشگری لرستان/قسمت اول: آیا خرمآباد مقصد گردشگری خواهد شد؟
دیدگاهها
نه استان صنعتی شدیم
نه کشاورزی
ونه گردشگری
افسوس که این همهدلطف خداوگذشتگان درلرستان انباشته شده وایرانیان وجهانیان رادربی مدیریتی راازدین آنها محروم ننوده ایم