غروب روز خاک‌سپاری آیت‌الله محمدرضا قبادي‌آدینه‌وند بعد از اقامه نماز مغرب و عشاء در مسجد اعظم قم بودم.

اقامه نماز به امامت آیت‌الله امینی صورت گرفت. مجری مراسم اعلام کرد که مجلس ختم آیت‌الله آدینه‌وند در مسجد اعظم 3 است. آهسته آهسته از لابه‌لای صف نمازگزاران راهی مسجد اعظم 3 شدم، اما آن‌جا آن‌چه را که انتظار می‌رفت مشاهده نکردم!

 بر خود می‌پیچیدم و در ذهنم این عبارت مانند زیر‌نویس برنامه‌های پربینندۀ تلویزیونی در حال نمایش بود: «‌ای کاش آیت‌الله آدینه‌وند لرستانی نبود»!

 به دقت حضار مراسم را رصد کردم. جز عدۀ کمی از لرستانی‌ها و چندین روحانی که آن هم از سر ارادت آمده بودند، آن چه عیان می‌نمود، در شأن این عالم زاهد و ادیب فرزانه نبود. صف معزا هم که رنگ و بوی سیاسی داشت. همه به خوبی می‌دانند مرحوم آیت‌الله آدینه‌وند استاد برخی از بزرگان کشور بوده است. هیچ گاه در تمام طول عمرش از کسی درخواستی نداشت. هم‌چنان درکوچه‌ای باریک میان خانه قدیمی خود به بندگی و قرآن‌پژوهی خود ادامه داد تا پیک اجل فرا رسید و دعوت حق را لبیک گفت و به دیار باقی رحل اقامت افکند.

به نظر می‌رسد اگر مرحوم آدینه‌وند (ره) متعلق به گوشه‌ای دیگر از این خاک ایران اسلامی بود، چه مقام و منزلتی برایش رقم می‌خورد. هر چند که او پیش خدایش مقام و منزلتی والا دارد و خارج از تصور زمینی ماست. قصدم  این است که لرستانی بودن امروز مظلومیت خاصی دارد. در رحلت این ادیب فرزانه، مقام معظم رهبری، رئیس‌جمهور، رئیس تشخیص مطلحت نظام و دیگر بزرگان کشوری و لشگری پیام تسلیت دادند، اما مجلس یادبودی که به مناسبت رحلت ایشان منعقد بود در‌خور و شان عالم فرزانه‌ای همچون آیت‌الله آدینه‌وند نبود.

نگارنده اردی‌بهشت‌ماه سال 1388 با ایشان مصاحبه‌ای دو ساعته داشتم که حاوی نکاتي ارزشمند و تاریخی است. این نکته بس که در زمان ورود وي به حوزه علمیه قم در حدود سال 1321 مورد محبت آیت‌الله العظمی بروجردی قرار می‌گیرد؛ دیری نمی‌پاید که اجازه تدریس ادبیات عرب را به او می‌سپارد. خط خوش، حافظه قوی، نگاه ادیبانه، ذهن وقاد و خاطر مطیع، او را در کنار فضلای طراز اول آن روزگار نشاند. 

این قلم در برابر شأن آیت‌الله آدینه‌وند ریزه‌خواری بیش نیست. بزرگان و ادبا باید پا به میدان نهند و شرح اوصافش را قلمی کنند. یکی از مسوولان وقت قم از ایشان خاطره‌ای نقل کرد كه بد نيست آن را ذكر كنيم:

«در هنگام سفر 10 روزه مقام معظم رهبری به قم، پنج‌شب معظم‌له ایشان را دعوت کردند. مرحوم آیت‌الله آدینه‌وند با همان سادگی و پیراستگی که داشت با تاکسی تا محل استقرار رهبری رفت و از راننده و ماشين شخصي خبري نبود. گویا در ورود اولیه، محافظان او نمی‌شناسند. بعد از اطلاع به سرعت او را برای دیدار رهبری هدایت می‌کنند.»

 چند نکته به نظر می‌رسد که در این مجال باید گفت:

1. مرحوم آیت‌الله آدینه‌وند چهره‌ای علمی بود و هیچ گاه در سیاست دخالت نمی‌کرد؛ هر چند تا لحظه مفارقت از این جهان هستی ذره‌ای از ارادت ایشان به رهبری و نظام مقدس جمهوری اسلامی کم نشد. هر از چند گاهی ممکن بود احساس تکلیف کند و برای تداوم نظام مقدس جمهوری اسلام به زادگاهش(کوهدشت) پیامی قلمی کند.

2. جای تاسف است که این عالم فرزانه فقط به خاطر این که چهره‌ای سیاسی نبود، مراسمش از غربت خاصی برخودار بود. معلوم است ما خودمان، خواهان سیاسی کردن ديارمانهستیم. بر فرض اگر ایشان نسبت نسبی با یک چهرۀ سیاسی داشت، مجلس ختم وي پر از دسته گل‌های رنگارنگ قیمتی از طرف ارگان‌های مختلف با پول بیت‌المال می‌شد! سیاسیون هم با حواریون خود در مجلس ختم حضور می‌یافتند و رخی نمایان می‌کردند تا از قافله‌ي ارادت سیاسی عقب نمانند!

3. حیف و صد حیف که آیت‌الله آدینه‌وند لرستانی بود. اگر ایشان به جای دیگر تعلق داشت، چه‌ها برای او نمی‌کردند. مثل معروفی است «‌گر مهمان کاهل بود، تقصیر صاحب خانه چیست؟» مقام معظم رهبری پیام تسلیت را بلافاصله ابلاغ فرمودند و سپس پيكر ايشان را در بهترین مکان جوار صحن حضرت معصومه(س) کنار قبر استاد شهید مرتضی مطهری به خاك سپردند. اما ما خودمان کم‌لطف بودیم.

4. کتاب «کلمةالله العلیا» یکی از مهم‌ترین و بی‌نظیرترین کتاب‌های علم صرف و نحو در تاریخ قرآن‌پژوهی است که به قلم مرحوم آیت‌الله آدینه‌وند در 6 جلد به رشته تحریر درآمده است. فضلا و ادبا آن را منبع درسی مهمی برای طلاب و دانشجویان می‌دانند. هزاران طلبه و دانشجو از این کتاب به عنوان منبع استفاده کرده‌اند. شایسته بود که در‌خور شان عالم وارسته‌ای چون آدینه‌وند، بزرگان در منبر ختم ایشان سخن‌ها می‌گفتند.

من چه گویم یک رگم هشیار نیست           شرح آن یـاری که او را یـار نیست

شرح ایـن هجـران و ایـن خون جگـر            ایــن زمــان بـگـذار تــا وقـت دگـر

 

دیدگاه‌ها