بی‌شک درخت یکی از نعمت‌های پر ارزش خداوندی است که در پهنه گیتی بر زیبایی دنیا دو چندان افزوده است. ارزش درخت در دین ما و نیز در آیین‌های تاریخی‌فرهنگی ما ایرانیان آن‌قدر برجسته هست که نیاکان ما و معصومین (ع) انسان‌ها را به کاشت و نگهداری درخت تشویق کنند.
در این زمینه حدیث‌های فراوان موجود است که پیامبر اسلام و ائمه انسان‌ها را تشویق به درخت‌کاری و مراقبت از آن کرده‌اند. حضرت محمد(ص) فرمود: «هرکس درختی بکارد تا به ثمر برسد، خدا در عوض آن درختی را در بهشت به او اختصاص می‌دهد». یا امام صادق(ع) می‌فرماید: «درخت برای انسان آفریده شد. پس او مکلف گردید به، کاشتن درخت، آب دادن درخت، مواظبت نمودن درخت.»
حال با تمام این نکات که اسلام انسان را به کاشت و نگهداری درخت تشویق کرده است و نه به قطع و زغال کردن درخت و در همین ادامه یک فرد مسلمان با این دانش از قبل که دینش او را از این کار منع کرده است و قانون جاری کشور هم او را از قطع درختان و سوختن و فروش زغال منع کرده است، باز هم دست به قطع درختان می‌زند خود جای سوال دارد که به نظر می‌رسد شدت بیشتر در مراقبت از جنگل‌ها و نیز برخورد قاطع‌تر با این قبیل افراد را طلب می‌کند.
این که درختی کاشته شود تا خود و دیگران از سایه و اکسیژن و میوه‌ی درخت به قدر کفایت بهره ببریم خواهیم دید که بحث درخت و درخت‌کاری را مهم و حیاتی خواهد کرد. چنان‌که معلوم است پاداش کاشتن درخت نه فقط مربوط به آخرت بلکه مربوط به همین دنیا هم می‌شود، آنجا که سایه‌ای با کاشت درختی می‌سازیم تا انسانی زیر آن سایه استراحت کند، آنجا که درخت میوه‌ای می‌کاریم تا افراد جامعه از داشته‌های باغ‌داری خود بهره ببرند و شغل ایجاد شود و به تنظیم خنکی هوا کمک کنیم و هزاران مورد دیگر.
روز درخت‌کاری نزدیک است و لرستان با دشت‌ها و کوه‌های پر بلوطش، چشم‌انتظار قدم‌های بهار است که هر لحظه صدای گامش بیشتر و بیشتر نزدیک و شنیده می‌شود. چشم‌انتظاری و نگرانی دشت‌ها و کوه‌های لرستان نه فقط به انتظار برای کاشتن نهال بلوطی جوان است، بلکه برای نشکستن شاخه‌ها و زغال نکردن چوب‌هایش که عامل زیبایی استان و شهرمان شده‌اند و نیز ترس از روزگاری که هشتاد پهلو و سفیدکوه خالی از بلوط بشوند و چهره‌ی کویری به خود بگیرند است. آن‌گاه که حسرتی بر دل خواهیم بود برای خسرانی که به دست خود به طبیعت‌مان وارد کردیم و آن زمان با خود خواهیم گفت که خود کرده را تدبیر نیست.
روزی که جولیوس استرلینگ مورتون در ایالت نبراسکای ایالات متحده آمریکا پایه‌گذاری روز درخت‌کاری را انجام داد میزان گستردگی جنگل‌های لرستان به 2.100.00 هکتار می‌رسید. امروز به دلیل بی‌توجهی به امر جنگل‌داری در لرستان (و حتی در مقیاس بزرگ‌تر، ایران) میزان گستردگی جنگل‌های لرستان به 900.000 هکتار کاهش یافته است که با راهی که سوداگران بلوط زاگرس در پیش گرفته‌اند بی شک مقدار گستردگی این جنگل‌ها از 900 هزار هم کمتر شده است و لحظه به لحظه ما را به سمت کویری شدن سوق می‌دهد.
روزگاری از تعریف پدرها و مادرهای‌مان، و نه پدربزرگ‌ها و مادربزرگ‌ها(!) از کوچه باغ‌هایی که تا همین چند سال پیش در گرداگرد خرم‌آباد بودند نمی‌گذرد. هر مسیری که با آنان در شهر خرم‌آباد قدم می‌زنیم از وجود درختانی تناور و پیر و پر سایه صحبت می‌کنند که امروز به دلیل گسترش شهر دیگر خبری از آن سایه‌ها نیست. خرم‌آبادی که روزگاری تابستانش بهاری بود و زبان زد خاص و عام، امروز به دلیل زغال شدن درختان و یا قطع کردن باغات و درختان و سبز شدن آپارتمان‌ها به جای آن‌ها گرمای تابستانش از 40 درجه سانتی گراد هم عبور می‌کند.
از روزی که حاج سیاح محلاتي به ناصرالدین شاه گفت: «لرستان را آمریکای خراب دیدم و آبادی معتبر در جاهایی شده که آب و خاک خوب و اشجار داشته، لرستان از بهترین جاهای عالم است» تنها یک قرن می‌گذرد و سرعت نابودی جنگل‌های لرستان آن‌قدر شتابان و سریع بوده است که پس از 100 سال 60 درصد از جنگل‌های خود را از دست داده باشد و هنوز هم فکری اساسی به حال این وضعیت فاجعه بار نشده باشد. حال تابستان 6 ماه شده و بهار هم به زمستان رجعت کرده است، تنها به دلیل بی‌توجهی مسوولان و مردم!
باید بدانیم که با نابودی جنگل‌های لرستان سلسله‌ای از اتفاقات ناگوار شامل: فرسایش خاک کشاورزی، خشک شدن سفره‌های آب زیرزمینی، خشک شدن چشمه‌ها و رودخانه‌ها، نابودی حیات وحش رخ خواهد داد که غیرقابل جبران خواهند بود اگر «بلوط» نکاریم و نهالی کاشته نشود.
با این مقدمات بلند و افسوس بار باید به پیشواز روز درخت‌کاری برویم. روزی که مردم باید تشویق به کاشتن نهالی برای استفاده آیندگان و جایگزینی آن با وضعیت اسف‌بار امروز شوند. حال در آستانه این روز بسیار عزیز و ارزشمند چند پیشنهاد دوستانه دارم که امید دارم در روزهای آینده که فصل رفتن به دامن طبیعت است آن‌ها را به خاطر سپرده و یکایک آن‌ها را برای آینده خود و کودکان و فرزندانمان انجام بدهیم:
1- لطفاً شاخه‌های درختان را برای هیزم آتش نشکنید حتی اگر آن درخت بی برگ و بار باشد. حتی‌المقدور با خود گاز پیک نیک همراه داشته باشید و یا از زغال‌های بسته‌بندی شده صنعتی استفاده کنید (هرچند این مسأله هم خود جای بحث دارد)
2- چنان‌چه نیاز به چوب برای هیزم دارید، لطفاً تنها از چوب‌های سطح زمین استفاده کنید و با اره به جان تنه‌ی درخت نیافتید.
3- چنان‌چه فرصت پرورش نهال بلوط را دارید، با خرید چند کیلو بلوط و پلاستیک‌های مربوط به پرورش نهال، یک بلوط را در عمق 10 سانتی‌متري خاک به صورت عمودی کاشته و بعد از آن که نهالی 20 سانتی شد آن را به دامن طبیعت برده و نهایتاً 8 عدد بلوط را کنار یک‌دیگر با فاصله‌ی 20 سانتی‌متر از یک‌دیگر در زمین بکارید.
4- اگر فرصت کاشت و پرورش نهال بلوط را ندارید اما در خانه بلوط در دسترس دارید، آن‌ها را به دامن طبیعت برده و به شکل افقی در عمق 10 سانتی‌متری خاک به روش قبلی بکارید.
5- در دامن طبیعت بی شک با مقدار فراوانی از بلوط مواجه خواهید شد که روی زمین افتاده‌اند و تنها منتظر دست پر مهر شما هستند تا آن‌ها را در زیر خاک بکارید، سعی کنید آن را به شیوه چهارم در خاک بکارید.
6- حتماً به کسانی که به درختان بلوط آسیب می‌رسانند به طرز محترمانه‌ای هشدار بدهید و او را از عاقبت کاری که می‌کند آگاه کنید.
7- زباله‌های غیر قابل بازیافت را در دامن طبیعت رها نکنید. یکی از عوامل خشک شدن و آلودگی محیط زیست و اکوسیستم هر جنگلی می‌تواند همین علت باشد. پس به مقدار لازم با خود کیسه زباله به همراه داشته باشید.
8- این نکات و آن‌چه که بیشتر از این است را به یک‌دیگر گوش زد کنید و به خاطر بسپارید.
ساسان عسكري‌عالم
کلیک کنید
