شهرستان الیگودرز با وسعت 5 هزار و 870 کیلومترمربع در شرق استان لرستان واقع شده است.

این شهرستان با 140 هزار نفر جمعیت شهری و روستایی پس از خرم‌آباد، عنوان دومین شهر‌ستان وسیع لرستان را یدک می‌کشد به گونه‌ای که دور‌ترین نقطه این شهرستان که در بخش بشارت ذلقی واقع شده و با استان‌های خوزستان و چهار‌محال بختیاری هم مرز است كه حدود 300 کیلومتر با مرکز شهر الیگودرز فاصله دارد.

نژاد اکثریت مردم ساکن در این شهرستان بختیاری چهار‌لنگ می‌باشد و به همین لهجه نیز سخن می‌گویند.

ریشه نام‌گذاری الیگودرز  را برخی از واژه آلیورز (گندم سرخ) و برخی نیز آن را ازریشه آل گودرز قهرمان افسانه‌ای شاهنامه دانسته‌اند اما به جهت  این که کشاورزی در این منطقه دارای رونق بسیار و به دلیل تامین گندم مورد نیاز بخشی از ایران روزگاری به اکراین ایران معروف بوده است واژه آلیورز به واقعیت نزدیک‌تر است.

شهرستان الیگودرز دارای 5 بخش بشارت، زز و ماهرو، بربرود غربی و شرقی می‌باشد و شغل اکثر مردم این مناطق کشاورزی، باغداری و دام‌داری است.

این شهرستان 2 هزار متر از سطح دریا ارتفاع دارد و دارای آب و هوایی معتدل است و گندم نیز  از جمله محصولات استراتژیک این منطقه می‌باشد به گونه‌ای که در سال جاری با تولید 77 هزار تن مقام نخست تولید این محصول را در استان لرستان کسب نمود.

تولید جو‌، حبوبات، محصولات جالیزی و همچنین میوه‌های انگور‌، سیب‌، زرد آلو، آلبالو و گیلاس و گردو و بادام تا حدودی در این منطقه رواج دارد.

شهر الیگودرز که بر منطقه مسطحی در میان کوه‌های مندیش و یال و شاغز قرار گرفته دارای محله‌های باصفایی به نام‌های ده محمدرضا‌، ده تیرانی‌، کاظم‌آباد‌، ورزندان‌، مجیان‌، سرجو‌، احمدآباد و ... می‌باشد که روزگاری محل تلاش و زندگی مردمانی آرام و صبور بوده و اکنون در میان مناطق تازه تاسیس قرار گرفته‌اند.

استان لرستان به جهت داشتن مناظر طبیعی و اماکن تاریخی حرف‌های بسیاری برای گفتن در کشور دارد، اما متاسفانه به دلیل نبود برنامه‌های مناسب این استان بیش‌تر به معبر گردشگری تبدیل شده است‌، در حالی که با توجه به وجود آبشارهایفراوان و دریاچه‌های طبیعی که اکثر مناطق کشور از این نعمات خدادادی بی‌بهره می‌باشند، با یک برنامه‌ریزی اصولی توانایی این را دارد که به مقصد گردشگری تبدیل شود.

شهرستان الیگودرز هم سهم قابل توجهی در این مناظر دارد و هر ساله به ویژه در فصول گرم سال مسافران بسیاری را از سراسر کشور به سوی خود فرا می‌خواند و در سال‌های اخیر به جهت ایجاد امکانات مناسب و انجام زیرساخت‌های گردشگری نظیر جاده و امکانات رفاهی و ... حتی در فصل زمستان هم مناظر این شهرستان دیدنی می‌باشد.

امسال هم همچون سال‌های گذشته این شهرستان آماده استقبال از مسافران نوروزی می‌شود، پاره ای از خاک دلاور‌خیز لرستان که به مشرق زیبای این استان شهره و چندین بهشت زیبا، اما گمشده را در دل خود جای داده است.

فرماندار اليگودرز با اشاره به برنامه‌هاي در نظر گرفته شده در زمينه اسكان، هدايت و راهنمايي مسافران نوروزي در اين شهرستان گفت: اليگودرز آماده ميزباني از خيل عظيم مسافران نوروزي است.

"ولی‌الله میرزایی‌اصل"  افزود: تمام دستگاه‌هاي مسئول در ستاد خدمات سفرهاي نوروزي شامل راه و شهرسازي، شهرداري، شبكه بهداشت ودرمان، انتظامي، آموزش و پرورش، پليس راه و ... در راستاي توقف مسافران نوروزي در اليگودرز تلاش‌هاي ويژه‌اي را انجام داده و برنامه‌ريزي دقيقي را ترتيب داده‌اند.

وي با اشاره به اين كه در ايام نوروز مسافران زيادي وارد شهرستان مي‌شوند گفت: شهرستان آماده استقبال از مسافران نوروزي است و ضمن فراهم نمودن شرايط رفاهي و اسكان مسافرين، ايجاد چندين غرفه صنايع دستي، مايحتاج مسافران، معرفي اماكن مذهبي، تاريخي و طبيعي اليگودرز‌، تيم پزشكي و امداد و نجات در قالب ستاد استقبال از مسافرين نوروزي در ورودي شهر از جمله اقدامات انجام شده در اين راستا می‌باشد.

 

در این‌جا به تعدادی از مناظر خدادادی و طبیعی این شهرستان اشاره خواهیم نمود و امیدواریم توانسته باشیم راهنمای خوبی برای مسافران عزیزی باشیم که تا کنون برای انجام سفری خاطره انگیز و بیاد ماندنی تصمیم نگرفته‌اند.

آبشار آب سفید (در گویش محلی: آو اسبید) یکی از طبیعی‌ترین و زیباترین آبشارهای کشور است که در بخش بشارت ذلقی الیگودرز واقع شده است و به عروس آبشارهای لرستان مشهور است. این آبشار با ارتفاعی بیش از 60 متر از تونلی در دل کوه بیرون می‌آید و سر چشمه آن در پرده ابهام باقی مانده است.

هر ساله در فصل بهار و تابستان این عروس سفید‌پوش میزبان اکثر مردم  ایران می‌باشد، آنان با طی کردن مسیری صعب‌العبور به دور از هیاهوی شهرنشینی ساعاتی و حتی بعضا چندین روز را در این منطقه سپری می‌کنند، منطقه‌ای ییلاقی با کوه‌های سر به فلک کشیده و درختان زیبای بلوط و گردو که حتی در تابستان برای گذران شب به ناچار باید در پناه چادر بیتوته کنی، اگر در خلوت صبح مقابل این عروس سفید‌پوش بنشینی و لحظه‌ای به صدایش گوش فرا دهی با تو سخن می‌گوید، سخن از قدرت و عظمت حضرت باری‌تعالی، قدرتی که ما انسان‌ها از درک واقعی آن عاجزیم، قدرتی که مختص ذات اوست و اندیشه درباره آن لرزه بر اندام انسان می‌اندازد.

آبشار آب سفید در 50 کیلومتری شهر الیگودرز قرار دارد و تنها مسیر آن از روستاهای کاکلستان و قلیان می‌باشد که به طور کامل آسفالت می‌باشد و آب آن نیز یکی از بهترین و سالم‌ترین آب‌های معدنی به شمار می‌رود. همچنین در سال‌های اخیر با واگذاری این منطقه به بخش خصوصی اقدامات خوبی جهت ایجاد زیرساخت‌های مناسب گردشگری در آن آغاز شده است.

یکی از طبیعی‌ترین و زیباترین دریاچه‌های ایران در بخش زَز و ماهرو قرار گرفته است و همچون مرواریدی بر دامن رشته کوه زاگرس و اشتران‌کوه می‌درخشد.

اشتران‌کوه با مرتفع‌ترین قله آن «‌سن بُران» به ارتفاع 4 هزار و 50 متر از سطح آب‌های آزاد در جنوب غربی شهرستان الیگودرز واقع است. در دامنه جنوبی این قله، دریاچه‌ای زیبا و طبیعی با آب شیرین و زلال شکل گرفته که از ذوب برف‌های سلسله جبال اشتران‌کوه و کوه سبز و آب چشمه‌هایی که بصورت آب‌راه‌های متعدد به سمت رودخانه و دریاچه جریان دارند.

این دریاچه زیبا و کم‌نظیر در ارتفاع 2 هزار و 360 متری از سطح دریای آزاد در طول جغرافیایی 17 و 49 درجه شرقی و عرض جغرافیایی 19 و 33 درجه شمالی در ارتفاعات اشتران‌کوه گسترده است و دریاچه کوچک دیگری به فاصله 1.5 کیلومتر در شرق دریاچه گهر قرار دارد که معروف به دریاچه گهر بالایی می‌باشد.

طول دریاچه گهر حدود 1500 متر و عرض متوسط آن 600 متر و عمق آن به 38 متر می‌رسد و در زمستان بیش‌تر سطح آن یخ می‌بندد. اغلب اروپاییان و سیاحان این دریاچه را به نام دریاچه ایران می‌شناسند که این شناخت حاصل معرفی یک زن جهانگرد انگلیسی به نام "ایزابلالوسی بیشوب" است که سال 1890 میلادی توانست مدت 3 ماه در این منطقه تحقیق کرده و هزار کیلومتر راه‌پیمایی کند، ولی با توجه به اسناد معتبر تاریخی اولین کسی که موفق به کشف دریاچه گهر شد یک زمین‌شناس اتریشی به نام (آ- رودلر) بود که در سال 1888 میلادی موفق شد نام خود را به عنوان کاشف دریاچه گهر در تاریخ ماندگار کند. اولین و قدیمی‌ترین تصویر مستند تهیه شده از این دریاچه نیز در سال 1891 میلادی گرفته شده است که به یک سیاح فرانسوی به نام "ژان‌ژاک دمورگان" تعلق دارد.

رودخانه گهر، یکی از سه شاخه‌های مهم رودخانه دز است‌، در سر آب بخشی از آب دریاچه را تامین می‌کند و در پایاب دریاچه عمده‌ترین منبع تغذیه کننده رودخانه است.

راه دسترسی به دریاچه گهر از چندین طریق امکان‌پذیر است که یکی از مهم‌ترین و آسان‌ترین آن‌ها راه قدیمی مالرو و عشایری گدار دره‌دزدان می‌باشد، دره گهر  را از گدار دره‌دزدان که در فاصله تقریبی 27 کیلومتری جاده الیگودرز به شول‌آباد به سمت غرب (پل رودخانه مورزرین) تا آغاز تنگ هولیون و تابله می‌توان به دو قسمت بالا دره گهر و دره گهر تقسیم کرد. از ویژگی‌های بالا دره گهر وجود بیدستان‌هایی است که در ساحل شرقی دریاچه گهر بزرگ گسترده است.

در هر حال باید اذعان داشت که راه دسترسی مناسب با کم‌ترین پیاده روی نسبت به راه‌های دیگر همان مسیر الیگودرز (مورزرین– تابله‌) به گهر است که به دلایل مختلف از جمله وجود چشمه‌ساران متعدد و گوارا و رودخانه خروشان و نیز دسترسی و راحتی مسیر یکی از راه‌های ارتباطی مناسب به شمار می‌رود.

از جمله مناظر دیدنی که هر بیننده‌ای را مجذوب خود می‌کند دشت لاله‌های واژگون می‌باشد به طوری که در اواخر فروردین و اردی‌بهشت‌ماه هر سال دامنه‌های زاگرس پوشیده از گل‌های زیبا‌ی لاله واژگون در رنگ‌های سرخ و زرد می‌شود، شهرستان الیگودرز نیز در برخورداری از دشت لاله‌ها سهم برزگی دارد به طوری که این مناظر زیبا از 35 کیلومتری جنوب شرقی مرکز الیگودرز شروع و تا فراز دامنه‌های زاگرس ادامه می‌یابد، روستاهای دالانی‌، دره دایی، دورک، مورزرین، چغاگرگ، آب باریک‌، خلیل‌آباد، مورخشک، تاپله، خاک بتیه، هندیله، گیلان، گلک، ارژنک و گله مویه از جمله مناطقی هستند که هر ساله میزبان گردشگران و تماشاکنندگان دشت‌های زیبای لاله واژگون می‌باشند.

 یکی دیگر از مناظر طبیعی این شهر‌ستان آبشار چکان می‌باشد. این آبشار در جنوب غربی الیگودرز و در بخش زَز و ماهرو قرار دارد و مشرف بر روستاهای منطقه چکان واقع شده است که پس از طی مسافتی به سمت دشت چکان به آب زیبای داسار وصل شده و رودخانه چکان را تشکیل می‌دهد. رودخانه چکان نیز پس از طی مسافت کوتاهی به آب دهقادی وصل و نهایتاً وارد رودخانه زز می‌شود.

آبشار چکان از درون غاری مشرف به زمین‌های زراعی چکان بیرون می‌آید که فوران آن ده‌ها متر طول دارد و آهنگ آن هر بیننده و شنونده‌ای را به وجد می‌آورد.

اطراف آبشار و امتداد رودخانه سرسبز و پوشیده از درختان میوه همچون گردو‌، بلوط، گلابی و ... می‌باشد و اهالی منطقه نیز از آب آن جهت کشاورزی بیش‌ترین بهره را می‌برند. در فصل بهار صدای این آبشار از فاصله دور شنیده می‌شود و علاقه‌مندان بسیاری را به سوی خود فرا می‌خواند. کوه‌های اطراف آبشار زیستگاه مناسبی جهت پرندگانی همچون بلبل، کبک، کبوتر و انواع حیوانات وحشی مانند خرس، پلنگ، گرگ و گراز می‌باشد و در پایین‌دست آبشار زیارتگاه ابوعلی(ع) در میان چندین درخت تنومند جلوه خاصی به منطقه بخشیده است. بهترین راه رسیدن به آبشار چکان از طریق جاده شوسه مورزرین شول‌آباد و بهارکار می‌باشد.

این شهرستان دارای مناظر دیدنی دیگری همچون بیشه دورک‌، سراب ماهی‌چال‌، سراب گایکان، سراب غار تمندر، سراب کیگوران، آبشار امام‌زاده محمدبن حسن (ع)‌، آبشار تاف، آبشار وارک‌، دریاچه سدهای خان‌آباد‌، کزنار‌، کندر‌، دره حیدر و رودخانه‌های بُزنوید، قلیان‌، شول‌آباد و پیر امام و تنگ روستای سرتنگ می‌باشد.

همچنین یکی دیگر از مناظر دیدنی شهرستان دریاچه زیبای سد حوضیان می‌باشد که در سال جاری آبگیری شد و جلوه زیبایی به شهر الیگودرز داده است.

 

از مهم‌ترین اماکن تاریخی الیگودرز نیز می توان به قلعه باجول مربوط به دوران زندیه و اویل قاجار در روستای آب‌باریک‌، تپه‌های باستانی کندر، برم‌، مندیش و تپه روباه و غار بزنوید‌، غار و تپه ارجنک‌، غارهای شاهرود بخش زز و ماهرو‌، حمام موشله‌، حمام جوز و ... اشاره کرد.

الیگودرز دارای بقاع متبرکه نظیر امامزاده محمدبن حسن (ع) با شهرت محلی مومد حسن  در بخش بشارت، ابراهیم مالک اشتر نخعی روستای گایکان‌، امام‌زادگان احمد‌، ابراهیم و محمد مشهور به سه فرزندان روستای پیر امام‌، امام‌زادگان یوسف‌، ابراهیم و احمد مشهور به سه تن روستای فرسش‌، امام‌زاده سید حسن خودسیاه مشهور به کله شیه‌بخش زز و ماهرو، امام‌زاده داود (ع) روستای چال‌، امام‌زاده سلطان سیاه‌پوش (ع) روستای کندر‌، امام‌زاده غیفر بن علی (ع) روستای دوزان، امام‌زاده اکبرعلی (ع) روستای پیر دزگاه‌، امام‌زاده حسن بن محمد (ع) روستای پرچل‌، امام‌زاده بوعلی (ع) روستای چکان دهقادی و ... است.

از مهم‌ترین سوغات الیگودرز می‌توان به صنایع دستی شامل جاجیم‌، گلیم‌، گیوه‌، چوخا‌، سفال و سرامیک و نیز مواد خوراکی شامل‌: عسل، ترخینه‌، ترشی‌، نان محلی‌، کلوچه و لبنیات (‌کشک‌، ماست‌، پنیر، توف‌، دوغ‌، روغن محلی‌، کره‌، قَره‌قوروت) و گیاهان معطر و دارویی اشاره کرد.

دیدگاه‌ها