مدتهاست استان لرستان به دلیل دارا بودن پلهای تاریخی با قدمت بالا به پایتخت پلهای سنگی ایران نامگذاری شده است. پلهایی سنگی که بعضا قدمت آنها به بیش از 2 هزار و 400 صد سال میرسد و 2 تای آنها ثبت موقت جهانی نیز شدهاند.
موقتیبودن ثبت دو پل کشکان و پل شکسته استان لرستان به این دلیل است که یونسکو به مسئولان میراث فرهنگی کشور مهلت داده تا این دو پل را مرمت کرده و سپس برای ثبت دائمی آن اقدام نمایند.
پل شکسته یا شاپوری در جنوب شهر خرمآباد و در نزدیکی قلعه معروف فلکالافلاک قرار دارد. زمانی این پل راه ارتباطی عيلم تا هگمتانه بود.
خرم آباد، شهری با جاذبههای طبیعی بسیار است که یکی از جاذبههای طبیعی آن، رودی است که از زیر طاق چشمههای پل شکسته میگذرد و حالا در کنار یک اثر تاریخی بیشتر خودنمایی میکند.
اثری که یونسکو را مجاب کرده موقتا آن را به ثبت جهانی برساند، اما به نظر میرسد با سفر بعدی کارشناسان تاریخی یونسکو به خرمآباد، نه تنها ثبت موقت پل شکسته دائمی نمیشود، بلکه احتمالاً باید منتظر حذف نام این پل از فهرست جهانی باشیم.
طاق پل شکسته (پل شاپوري) بیش از 200 متر طول داشته و طاق چشمههای آن به بیش از 20 عدد میرسیده است. بنایی شگفتانگیز که در زمان خود یکی از طولانیترین پلها به شمار آمده و شايد طولانيترين پل جهان بوده است!
بعد از جلسات هیات دولت در استان لرستان قرار شد تا پلهای تاریخی شکسته و کشکان مورد توجه بیشتری قرار بگیرند و از آن لحظه به بعد هنوز خبری از توجه و بودجه و اعتبارات نیست.
علاوه بر این، مرمتهایی که در گذشته روی این پل صورت گرفته به نظر غیر کارشناسی میآید؛ به طوری که شاید سفیدی موی این پل پیر را زیر رنگ و لعابهای امروزیتر پنهان کند.
انگار نه انگار این پل پیر شکسته بیش از 2 هزار سال قدمت دارد و 15 حکومت مختلف را به خود دیده است، پیری که به تنهایی 7 برابر کشوری مثل آمریکا (استقلال رسمی آمریکا سال ۱۷۷۶ بود) سن و سالش است.
البته همین مرمت غیر اصولی سالهاست که متوقف شده است و تنها چیزی که میشود دور آن دید زبالههای بسیاری است که فضای این بنای تاریخی و از همه مهمتر محیط زیست را آلوده کرده است.
پلی 2 هزار و 400 صد ساله که شاید در نگاه اول قدمت آن با دیگر پلهای تاریخی کشور با قدمت پایینتر مانند سی و سه پل برابری کند!
کشکان، رودی که از کیلومترها دورتر میتوان نشانه آن را دید. با این که این رود پایینتر از سطح زمین است اما از دور موقعیتش مشخص است و بلندترین پل تاریخی جهان در زمان خود؛ بهترین رد پایی است که بوسیله آن میشود به آب رسید!
شاید این آب تشنگی مردم لرستان برای جهانیشدن پل کشکان را برطرف کند، اما ویرانههای به جا مانده از پلی که ارتفاع آن به اندازه یک ساختمان 12 طبقه است و رنگ پریدهي آن مانند نمکی است که در رود کشکان ریختهاند و شاید هرچه از آب آن بنوشی تو را تشنهتر کند.
اگر اقداماتی هرچند غیر اصولی برای پل شکسته صورت گرفته، اما همین اقدامات برای پل کشکانی که در حال ویرانی است صورت نگرفته است. پل کشکان به تدریج در حال ویرانی است و انگار قرار نیست برای حفظ و بقایش کاری صورت گیرد، چه برسد به ثبت جهانی شدنش!
استان لرستان دارای پلهای تاریخی بسیاری است که معروفترین آنها پلدختر(جايدر)، پل کلهر(معمولان) و پل گاومیشان است.
البته در میان پلهای استان لرستان دو پل کشکان و شکسته ثبت موقت جهانی هستند که انتظار میرود تا مسئولان مربوطه با تامین اعتبارات لازم علاوه بر حفظ دیگر آثار تاریخی به فکر ثبت دائمی این دو پل در یونسکو باشند.
منبع: باشگاه خبرنگاران