در شرایطی زنگ خطر استحکام‌بخشی قلعه فلک‌الافلاک خرم‌آباد به صدا درآمده که پیش از این بارها کارشناسان استان از روند موجود در استحکام‌بخشی این اثر تاریخی ابراز نگرانی کرده بودند و از مسئولان مربوطه درخواست تجدید نظر در روال کار را داشتند.
در حالی که 10 سال از شروع استحکام بخشی قلعه می‌گذرد این طرح تا به حال فقط 30 درصد پیشرفت فیزیکی داشته است.
یکی از کارشناسان سازمان میراث فرهنگی صنایع دستی و گردشگری لرستان که نمی‌خواهد نامش ذکر شود در این باره به «کاسیت» می‌گوید: استحکام‌سازی قلعه طرحی بود که بر روی ورق ماند.
وي اظهار می‌کند: متاسفانه اقداماتی که تا به حال در این باره صورت گرفته است کاملاً غیر اصولی بوده است و هیچ تاثیری در استحکام بخشی قلعه نداشته است.
وي اظهار می‌کند: متاسفانه اقداماتی که تا به حال در این باره صورت گرفته است کاملاً غیر اصولی بوده است و هیچ تاثیری در استحکام بخشی قلعه نداشته است.
او معتقد است که حتی ساخت و سازهایی که در سال‌های اخیر در این بنا صورت گرفته است می‌تواند از دلایل فرسودگی بیش از پیش قلعه باشد.
این کارشناس اظهار می‌کند: مدتی است که قلعه به حال خود رها شده است و در خصوص مرمت و استحکام‌سازی آن اقدام خاصی صورت نمی گیرد. وی می‌گوید: در حال حاضر این قلعه اصلاً وضعیت مناسبی ندارد و نیاز است که با نظر برترین کارشناسان و صاحب‌نظران کشور در این باره اقداماتی کارشناسانه صورت گیرد.
وی معتقد است که تعلل در این باره و خساراتی که ممکن است به بار آید در آینده به هیچ عنوان قابل جبران نیست.
اين كارشناس ادامه می‌گوید: تعویض‌های پی در پی مدیریت سازمان میراث فرهنگی استان باعث شده که برنامه‌ای مدون برای مرمت قلعه تاریخی خرم‌آباد وجود نداشته باشد. (ظرف يك دهه اخير 9 مدير و سرپرست بر صندلي مديريت ميراث فرهنگي لرستان حضور يافته‌اند)
آزادسازی قلعه در اولویت نیست
آزادسازی قلعه در اولویت نیست و با وجود کوتاهی سازمان میراث فرهنگی در این باره تا به حال اقدام چشم‌گیری برای آزادسازی قلعه دیده نشده است و همین مسئله بر مهجور ماندن بیش از پیش این اثر تاریخی در استان دامن زده است.
آزادسازی حریم قلعه فلک‌الافلاک سال‌هاست که به تعویق می‌افتد و با وجود مصوبه‌های مختلف دولت از جمله صورت جلسه کمیته مشورتی ملی در سال80، مصوبه شورای ملی انقلاب فرهنگی در سال81، ابلاغ قانون مجلس شورای اسلامی در سال 82، مصوبه سفر اول هیئت دولت در سال 84، مصوبه سفر دوم هیئت دولت و مصوبه کارگروه توسعه و عمران لرستان در سال 87، طرح در دو جلسه هیأت دولت با حضور معاون اول در سال 90 و تاکید شخص رهبری و مسئولان کشوری اعم از رئیس جمهور، رئیس کمیسیون فرهنگی مجلس، معاون اول رئیس جمهور، معاون حقوق امور مجلس و تلفیق بودجه دیوان محاسبات کشور و استاندار در این باره، این مهم هنوز محقق نشده است.
یک کارشناس باستان‌شناسی معتقد است که ذهنیت و آمادگی در سازمان میراث فرهنگی کشور برای آزادسازی حریم قلعه وجود ندارد به همین دلیل در این باره اقدامی نمی‌شود.
«لیلا حسنوند» اظهار می‌کند: به نظر می‌رسد آزاد سازی حریم قلعه فلک‌الافلاک هنوز در ردیف اولویت‌های کاری و اجرایی سازمان میراث فرهنگی و گردشگری قرار ندارد که این مهم باید از طریق مدیران استانی در سطح ملی به صورت جدی پی‌گیری و ریشه‌یابی شود.
مصوبه‌ای که بودجه ندارد
وی با انتقاد از کوتاهی نمایندگان استان در باره پی‌گیری آزادسازی حریم قلعه، می‌گوید:11 سال از تصویب قانون آزادسازی حریم قلعه در مجلس می‌گذرد اما هنوز برای این امر بودجه تعیین نشده است.
حسنوند می‌گوید: به گفته مسئولان اجرای طرح جامع ساماندهی فلک‌الافلاک نیازمند ۱٫۵ میلیارد تومان اعتبار است.
متولیان سپاه راضی به تخلیه حریم قلعه شده است
این کارشناس با اشاره به اظهارات موجود در باره دلیل آزاد نشدن حریم قلعه و همکاری نکردن سپاه پاسداران که در کنار این اثر تاریخی مستقر است ادامه می‌دهد: سپاه راضی به تخلیه حریم قلعه فلک‌الافلاک راضی شده است اما هیچ‌گونه همتی در سازمان میراث فرهنگی کشور برای این دیده نمی‌شود.
اراضی باغ ملی كشاورزي، فدای قلعه شد
مسئول امور حقوقی سازمان تحقیقات کشاورزی لرستان درباره آزاد سازی حریم قلعه فلک‌الافلاک می‌گوید: متاسفانه سال ها پیش در اقدامی عجیب سه هکتار از اراضی ملی باغ کشاورزی«باغ فلاحت» به منظور آزادسازی حریم قلعه واگذار شد، این در حالی‌ست که بعد از گذشت چند سال این آزادسازی هنوز اتفاق نیفتاده است.
«مصطفی مریدی» می‌افزاید: با این وجود باز هم برخی مسئولان استانی قصد دارند اشتباه گذشته را تکرار کند و با واگذاری 14 هکتار دیگر از این اراضی ملی، امکان آزادسازی حریم قلعه فلک الافلاک را فراهم آورند.
وجود مکانی جایگزین برای آزاد سازی حریم قلعه از جمله مشکلاتی است که تا به حال موجب به تعویق افتادن این قضیه شده است. قلعه فلک الافلاک از گذشته توسط تعداد زیادی کسبه و بازاری، و ساختمان و ابنیه مربوط به دانشگاه لرستان، اداره پست و سپاه پاسداران محصور شده است که در طول سال‌های گذشته با همت مسئولان تا حدودی این مشکل مرتفع شد، اما به طور کامل برطرف نشده است و هنوز جایگزین مناسبی برای پادگان نظامی که در آن جا مستقر است در نظر نگرفته‌اند.
این مسئله علاوه بر تاثیری که در ثبت جهانی این اثر تاریخی دارد یکی از موانع اصلی ثبت جهانی دره خرم‌آباد است که هم اکنون در لیست موقت ثبت جهانی قرار دارد.
آزادسازی حریم قلعه یک کار فرابخشی نیست
یک کارشناس باستان شناسی در این باره به "کاسیت" می‌گوید: این عملیات یک کار تک بخشی نیاز است و نیازمند همکاری همه دستگاه های مربوطه از جمله معاونت عمرانی، شهرداری، سپاه پاسداران انقلاب اسلامی و شخص استاندار است.
«رضا یاراحمدی» می‌افزاید: اعتبارات ضعیفی که تا به حال این طرح اختصاص یافته بسیار ناچیز بوده است و کفاف عملی شدن آزادسازی حریم قلعه را نمی‌دهد.
او معتقد است که این آزاد سازی نیازمند کار مداوم است و باید مطابق برنامه‌ریزی و زمان‌بندی خاص پیش رفت تا بتوان نتیجه گرفت.
* اين مطلب با عنوان "دژ رها شده‌ی فلک‌الافلاک" در شماره 37 هفته‌نامه كاسيت منتشر شده است