انتخابات در نظام مقدس جمهوری اسلامی فرآیندی است که ازابتداتا انتهای آن به وسیله خود مردم انجام گرفته و درحقیقت در تمامی مراحل آن نقش اصلی را مردم ایفاء می کنند.

بالاگریوه قصد دارد بنا به مقتضای مراحل مختلف فرآیند انتخابات الزامات قانونی این رویداد مهم اجتماعی‌– سیاسی را به صورت مختصر در پرونده‌ای تحت عنوان «همگام با انتخابات» در اختیار علاقه‌مندان قرار دهد.

با توجه به این که تشکیل هیأت‌های اجرائی از اولین اقدامات مربوط به فرآیند برگزاری انتخابات است دراین قسمت به صورت مختصر و کوتاه به نحوه چگونگی انتخاب معتمدین محلی و تشکیل هیأت اجرائی می‌پردازیم.

بر اساس مواد 31 و31 قانون انتخابات مجلس شورای اسلامی به محض صدور دستور برگزاری انتخابات از طرف وزارت کشور، فرمانداران و بخشداران حوزه‌های انتخابیه (اصلی و فرعی) موظف به تشکیل هیأت‌های اجرائی حوزه انتخابیه می‌شوند.

هیأت اجرائی شهرستان که در اصل هسته اولیه مراحل اجرائی برگزاری انتخابات را تشکیل می‌دهند به تصریح مواد 31 و 31 قانون انتخابات مجلس شورای اسلامی از میان 30 نفر معتمدین محلی‌ای انتخاب می‌شوند که‌:

اولاً : بومی همان محل (‌حوزه انتخابیه‌) باشند

ثانیاً: ازساکنین همان حوزه انتخابیه باشند و یا حداقل سابقه 5 سال سکونت در محل را دارا باشند.

ثالثاً‌: از بین کلیه اقشار جامعه انتخاب شوند.

قبل از بیان ویژگی‌های اعضای هیأت‌های اجرائی و صرف نظر از روند چگونگی معرفی وتعداد این فهرست‌ها به هیأت نظارت شهرستان برای اعلام نظر در مورد آنان، ذکر این نکته ضروری به نظر می‌رسد که: هیأت اجرائی 11 نفر هستند اما چون فرماندار و رئیس اداره ثبت احوال اعضای اداری هیأت محسوب می‌شوند و نیز به استناد تبصره ماده 31 قانون انتخابات مجلس یکی از اعضای شورای اسلامی شهرستان به انتخاب آن شورا عضو هیأت اجرائی است رأی‌گیری در هیأت اجرائی برای 8 نفر انجام می‌گیرد.

اما هیأت اجرائی 8 نفره‌ای که ازبین معتمدین دارای شرایط فوق‌الاشاره انتخاب می‌شوند بایستی علاوه با شاخص‌های گفته شده در بندهای سه‌گانه دارای ویژگی‌های زیر باشند:

1- دارای ایمان والتزام عملی به اسلام و قانون اساسی باشند- چون این هیأت می‌بایست درمورد صلاحیت داوطلبانی اظهار نظر بکنند که قراراست دارابودن یا نبودن شرط التزام عملی به اسلام و قانون اساسی و دیگر شرایط یک نماینده در خصوص آنان بحث و بررسی شود.

2- دارای حسن شهرت باشند- در مجموعه هیأت اجرائی شایسته است افرادی انتخاب شوند که در جامعه پیرامونی خوددارای حسن شهرت بوده و اکثریت مردم آن‌ها را به امانت‌داری، صداقت‌، تعهد و پایبندی به قانون  بشناسند زیرا در غیر این صورت وجدان عمومی جامعه نمی‌پذیرد کسی که خود اهل خلاف و رفتارهای مغایر عرف عمومی، آموزه‌های شرعی و دینی و قوانین مورد قبول جامعه باشد در مورد صلاحیت دیگران آن هم در موضوع مهم و تأثیرگذاری همچون انتخابات اعلام نظر کند.

3- مورد اعتماد مردم باشند- از آن‌جا که بارسنگین اجرای انتخابات بر عهده هیأت اجرائی است و از طرفی پاسخ استعلامات مراجع چهارگانه و تحقیقات اولیه در مورد داوطلبان به این هیأت‌ها ارسال می‌گردد اعضای هیأت اجرائی بایستی از افراد مورد اعتماد مردم و رازدار نظام، مردم و کاندیداها باشند.

4- از عوامل موثر در تحکیم رژیم سابق و یا وابسته به گروه‌های غیرقانونی نباشند- از آن‌جا که یکی از موضوعاتی که هیأت‌های اجرائی در خصوص صلاحیت داوطلبان انتخابات مجلس به بررسی آن می‌پردازند عدم وابستگی فرد داوطلب به رژیم طاغوت و یا عضویت و هواداری او از گروه‌های غیرقانونی و یا احزابی که با حکم محاکم قضائی نظام جمهوری اسلامی منحل اعلام شده‌اند خواهد بود لذا خود اعضای این هیأت بایستی وابسته به گروه‌های غیرقانونی و یا از وابستگان به رژیم گذشته نباشند.

5- در انتخابات گذشته مرتکب تخلف و یا جرم نشده باشند- ترکیب هیأت اجرائی بایستی به گونه‌ای باشد که در میان آنان از افرادی که در انتخابات گذشته تخلفات و یا جرائم انتخاباتی مرتکب شده باشند وجود نداشته باشد.

6- به استنادماده 33 قانون انتخابات مجلس شورای اسلامی اعضای هیأت اجرائی بایستی نسبت خویشاوندی سببی (پدر، مادر، فرزند،برادر و خواهر) و نسبی  (همسر و پدر، مادر، برادر و خواهر او) با هیچ‌کدام از داوطلبان شرکت کننده در انتخابات داشته باشند‌.

نکته: البته محدودیت‌های بند 6 اعضای شعب ثبت نام و شعب اخذ رأی را نیز در بر می‌گیرد.

نتیجه آن که چنان‌چه فرمانداران و بخشداران محترم حوزه‌های انتخابیه با در نظر گرفتن الزامات قانونی فوق اقدام به شناسائی، معرفی و نهایتاً انتخاب اعضای هیأت‌های اجرائی نمایند روند تعاملی  مطلوبی بین عوامل اجرائی و نظارت بر انتخابات برقرار گردیده و به فضل خداوند انتخاباتی پرشور، سالم و با شرکت حداکثری مردم برگزار خواهد شد.