اوضاع اقتصادی کشور به دلیل تنگ شدن حلقهی تحریمهای ظالمانه ظرف چند سال اخیر، فقدان برنامهریزی در بهرهبرداری حداکثری از منابع داخلی، دچار روزمرگی شدنِ مسوولین آموزش و پرورش که عمدتاً مبتنی بر ضعف مدیریت و به کارگیری نیروهای ضعیف و صرفاً سیاسی در بدنه آموزش و پرورش بوده است، موجب بروز مشکلات فراوانی در این حوزهي مهم شده است.
از جملهي این مشکلات میتوان به پرداخت نشدن سرانهي دانشآموزیِ مدارس و مراکز شبانهروزی، انباشته شدن بدهی قبوض آب، برق و گاز مدارس و … به عنوان چالش پیش روی مدیران مدارس، نارضایتی معلمان و نالیدن ایشان از "فرقِ" ناشی از تفاوت فاحش و معنادار دریافتیشان (مجموعهی حقوق و مزایاي كاركنان دولت مد نظر است نه صرفاً فیش حقوق) با سایردستگاههای دولتی، پرداخت نشدن مطالبات از سال ۹۰ به بعد … و خیلی مسائل دیگر که همه موارد فوق دست به دست هم داده و باعث برگزاری چندین تجمع اعتراضآمیز در سطح کشور توسط معلمان شد تا جائی که مقام معظم رهبری به موضوع ورود کرده، حجت را بر همگان تمام و در فرازی از فرمایشاتشان بیان داشتند که: «مسوولان دولت به ویژه مسوولان اقتصادی باید نسبت به آموزش و پرورش و مسائل معیشتی معلمان نگاه ویژه و فراتر از دستگاههای دیگر داشته باشند و بدانند هر گونه هزینه در این مجموعه، سرمایهگذاری برای آینده و ایجاد ارزش افزوده است.»
ما هم امید آن داریم مسوولین دولتی و نمایندگان محترم مجلس شورای اسلامی، در سال همدلی و همزبانی ملت ودولت، با تدبیر، به این خواسته منطقی و در کمال احترامِ معلمان که به مطالبه رهبری نیز تبدیل شده است، اقدامی درخور شأن معلمان و به دور از جار و جنجال انجام دهند.
در اين ميان اما، از یک نکته نباید غافل شد و آن این که از شاخصههای توسعهیافتگی جوامع، وضع نظامهای آموزشی آنها، ونوع نگاه حاکمیت، به مقوله آموزش و پرورش و فرهنگ میباشد. در نظامهايي که آموزش وپرورش یک نهاد زیربنايی و به عنوان اولویت درجه یک تعریف شده است رشد و بالندگی در سایر زمینهها را به دنبال داشته است و در نقاط ديگر مانند کشور ما، تا مادامی که به عنوان یک نهاد هزینهای عریض و طویل، به آموزش وپرورش نگاه شود(دیدگاهی که متاسفانه این روزها تحت این عنوان که معلمان زیادند پس نمیشود کاری کرد) امیدی به رسیدن به آرمانهای ترسیمی، منبعث از سند چشمانداز توسعه وجود نخواهد داشت، در این میان نوع نگاه حکومت و توجه به آموزش و پرورش استثنائی و میزان سرمایهگذاری دراین بخش که جمعیتی حدود ۱۳ درصد از دانشآموزان جامعه را تحت حمایت آموزشهای فراگیر و ویژه خویش دارد مبینِ میزان رشد و توسعهیافتگی آن جامعه، به لحاظ توسعه فرهنگی شمار میرود.
لذا بر آن شدیم، به بهانه گرامیداشت هفته معلم و پاسداشت زحمات همه معلمان ایرانزمین، به خصوص معلمان صبور و پرتلاش کودکان استثنائی، از مسوولان با تدبیر و مدیری، همانند دکتر مجید قدمی ریاست سازمان آموزش و پرورش استثنائی کشور، و دیگر دستاندکاران تعلیم و تربیت کودکان و دانشآموزان استثنائی که با متانت و به دور از بزرگنمايی و رسانهای نمودن، اقدامات انجام گرفته، با مدیریت منطقی و علمی، از همین امکانات محدود آموزش و پرورش، در بخش آموزش و پرورش استثنائی، به نحو مطلوب استفاده و موجبات ارتقای نگرش عمومی نسبت به این گروه از دانشآموزان و افزایش انگیزه خدمت بیمزد و منت، به دانشآموزان استثنائی را در معلمان این گروه از دانشآموزان، فراهم نمودهاند، هر چند تا رسیدن به ایدهآل فاصله بسیار است، صمیمانه خسته نباشید و خدا قوت گفته و تشکر و قدردانی نمائیم.
از جمله اقدامات قابل تقدیر دکتر قدمی و مجموعه کارکنان پرتلاش و زحمتکش آموزش و پرورش استثنائی کشورکه میتوان آنها را به دو بخش پرسنلی و دانشآموزی تقسیم نمود، به موارد زیر اشاره میشود:
در بخش كاركنان
۱- تلاش در جهت احیاءِ بندهايی از حقوق و مزایای کارکنان و معلمان آموزش وپرورش استثنائی که قبل از اجرای لایحه خدمات کشوری هر چند ناکافی، اما در احکام کارگزینی معلمان وجود داشت، ولی با اجرای لایحه خدمات کشوری معروف که به دلیل عدم اجرای صحیح در آموزش و پرورش، ظلم بر معلمان را شدت بخشید. مواردی همانند:
* افزایش امتیاز سختی کار (افزایش امتیاز سختی شرایط کار، در زمان مديران قبل از وي اعمال شده و دکتر قدمی در صدد افزایش آن است)
* سنوات ارفاقی و لحاظ کردن آن در احکام کارگزینی، پرداخت نمودن حق بیمهی سهم کارمند، ناشی از اعمال سنوات ارفاقی (هر 5 سال كار در آموزش و پرورش استثنايي 6 سال محاسبه ميشود و كاركنان استثنايي با 25 سال سابقه بازنشست ميشوند)
* تلاش جدی جهت برقراری حق مسکن، فوقالعاده ویژه آموزش و پرورش استثنائی و دیگر برنامههايی که در همایشها و مناسبتها مطرح میكنند در بخش پرسنلی امیدوار کننده است.
* تلاش در جهت افزایش فوقالعاده سختی کار برای معلمان مدارس عادی که دانشآموز استثنائی(تلفیقی) در کلاس درسشان دارند، به عنوان یک مشوق و انگیزه برای پذیرش دانشآموزان استثنايی در مدارس عادی
و موارد ديگری که ذکر همه موارد دراین مقال نمیگنجد.
در بخش دانشآموزی
به زعم نگارنده، اقدامات سازمان آموزش وپرورش در بخش رفاهی و خدماتی دانش آموزان، والدین را امیدوار و موجب افزایش محبوبیت ومقبولیت مجموعه عوامل و پرسنل استثنايی در میان والدین گردیده است که به نظر میرسد عمدتاً ناشی از سیاستهای سازمان مرکزی و توجه به موارد زیر باشد:
نگاه بلند و ویژه ایشان به آموزش تلفیقی و فراگیر کودکان استثنائی در کنار دانشآموزان عادی با هدف توجه بیشتر به عدالت آموزشی تمام دانشآموزان ایران اسلامی،اتفاقی که در دنیا خیلی وقت پیش رخ داده و هم اکنون دانشآموزان و خانوادههایشان، طعم شیرین پذیرفته شدن در درون اجتماع را چشیدهاند و دیگر به خاطر ضعف فرهنگ فرزند معلولشان را مخفی نمیکنند. موضوعی که برای ما ایرانیان لااقل در تعدادی از استانها هنوز یک معضل اساسی است.
اهـل فِکر و هِمّت و شـور و کـوششم داوَریهـایِ غلط، دربـارهام مَقبـول نیست
عِزّت نَفسَم، مـرا نزد همه مُمتـاز کـرد با تَرحُّم ،گر نگاهم میکنی، مَعقول نیست
نَقصِ جِسمی، مانع کار وتلاش من نشد هیچ مَعلولی، به جُرم عِلتَش مَعزول نیست
رفع مشکل ایاب و ذهاب و پرداخت صددرصد هزینه در مناطق محروم (۲۰ استان) و البته در مناطق برخوردار قسمتی از هزینه باید توسط والدین پرداخت گردد.
افزایش ۳۵ درصدی بودجه آموزش وپرورش استثنائی در شرایطی که این رقم در وزارت آموزش وپرورش ۲۳ درصدبوده است قطعاً منبعث از تعامل قوی دکتر قدمی با دولت ومجلس حاصل شده است.
تامین بیمه درمان، دارو و خدمات توانبخشی، با شناسایی دانش آموزانِ واجد شرایطِ خدمات درمانی دارویی و توانبخشی، این هزینهها برای این دانشآموزان با نیازهای ویژه به صورت کاملاً رایگان انجام میشود که گام مؤثری در جهت اجرای عدالت آموزشی و ایجاد انگیزه در والدین به منظور ثبت نام و هدایت فرزندانشان به مدارس استثنايی است.
کاشت حلزون به صورت مجانی برای دانشآموزان ناشنوا
کمکهای مالی به دانشآموزان بیبضاعت و محروم از نعمت پدر که علاوه بر تحمل معلولیت، رنج محرومیت را نیز متحمل میشوند از دیگر کارهای خوب دكتر قدمي است که البته از چند سال قبل شروع و وي با جدیت آن را دنبال میکند.
اجرای الکترونیکی طرح سنجش و پوشش حداکثری آن برای دانشآموزان پایه اول، با هدف غربالگری و مداخله به هنگام در تشخیص بیماریها و محدودیتها.
قابل ذكر است دکتر مجید قدمی یک دوره 7 ساله از سال ۷۹ تا ۸۶ ریاست سازمان آموزش وپرورش استثنائی کشور را عهدهدار بود که اقدامات تخصصی و قابل تاملی در ان برهه زماني انجام داد، اما به جهت سپرده شدن چندین ساله مدیریت عالی سازمان آموزش و پرورش استثنائی کشور به افراد غیر متخصص، روند رو به رشد آموزش و پرورش استثنائی در دوره مورد اشاره، در برههای متوقف و سپس، سیر قهقرائی به خود گرفت، و حتی قدمی به دلیل ایجاد طرح پسانداز آتیه برای دانشآموزان استثنائی که سالها برای آن تلاش کرده بود و میرفت تا با پرداخت مستمری از محل اعتبارات مشترک بانک کشاورزی و سپردهگذاریهای ۵ ساله دولت، آیندهای روشن، برای دانشآموزان معلول رقم زند، مورد مواخذه قرار گرفت و بر اساس خواست مسوولان، طرح ابتر و نیمهکاره رها گشت.
البته در زمان ریاست قبلی سازمان، تحرکات و اقداماتی برای احیاء خدمات قبلی انجام گرفت که قابل ارج است.
در پایان ضمن آرزوی موفقیت، بیش از پیش، از مسئولین سازمان آموزش و پرورش استثنايی کشور به طور ویژه در خصوص استرداد حق و حقوق معلمان شاغل به خدمت در مدارس استثنايی، ناشی از: اعمال ضریب 1.2 موضوع ضوابط اجرائی تبصره ۵ ماده واحده قانون تشکیل سازمان آموزش و پرورش استثنائی کشور، در حقوق و مزایای مستمر افراد در طول سال ۸۷ و بعد از آن که مورد تقاضای کلیه معلمان استثنائی میباشد و بر اساس رای هیات عمومی دیوان عدالت اداری، پرداخت آن، قانونی تشخیص داده شده و آموزش و پرورش ملزم به اجرای آن است تقاضای اقدام عاجل وسریع داریم.
هر بار كه معلمان آموزش و پرورش استثنايي لرستان جهت احقاق حقوق خود به كارگزينيهاي ادارات آموزش و پرورش شهرستان و نواحي خود مراجعه مينمايند، متاسفانه علاوه بر اعمال نشدن حقوق و حقوق مصوب آنها، مواردي نيز عنوان ميشود كه به زيان معلمان فاقد انگيزه در اين حوزه بوده و اين موضوع نيز باعث ايجاد خستگي مضاعف و هدر رفتن انرژي اين قشر زحمتكش ميشود، آنچنان كه با وجود اعلام و ابلاغ قوانين خدمات كشوري در مورد كاركنن استثنايي به كارگزينيهاي نواحي، آنها از محاسبه و ثبت سنوات ارفاقي بين سالهاي 1388 تا 1391 طفره ميروند و اين حق قانوني را هم به بهانه ويرايش نشدن سيستمهاي كارگزيني، اعمال نميكنند!
امیر اسماعیلی
مدیر سایت لكنا و معلم کودکان استثنايی