با آمدن نوروز و شروع سفرهای نوروزی، بازدید از آثار تاریخی جذابیت خاصی دارد و این مکان‌ها با حجم زیاد مسافران نوروزی مواجه می‌شوند.

به گزارش یافته، بسیاری از این بازدیدکنندگان بر ارزش این آثار در حفظ تمدن هر سرزمینی واقف هستند، اما متاسفانه در این بین افرادی هستند که با بی‌مبالاتی، برای صرفا سرگرمی و گذران وقت خود دست به تخریب این آثار ارزشمند می‌زنند. کسانی که بویی از تمدن و فرهنگ نبرده‌اند و به تمام این ارزش‌ها نیشخند مخربی می‌زنند.

حفظ و نگه‌داری از اموال عمومی در کشورهای پیشرفته یکی از محوری‌ترین ارزش‌های جامعه است؛ مردمان این مناطق همواره سعی دارند از اموال عمومی و آثار باستانی و جاذبه‌های گردشگری شهر خود به نحو احسن نگه‌داری کنند و این مسئله‌ای است که متاسفانه در کشور ما ایران و به صورت جزئی‌تر در  استان لرستان شاهد آن نیستیم.

به کرات در سطح شهرهای استان، شاهد پدیده‌ی تخریب‌گری و  بی‌نظمی‌های دیداری در مکان‌های تاریخی و باستانی هستیم. خیلی از افراد با یادگارنویسی و حکاکی بر در و دیوار مکان‌های تاریخی رد پای شوم خود را امضا می‌کنند و نادانسته به تخریب فرهنگ منطقه‌ی باستانی می‌پردازند.

 تخریب اموال عمومی و آثار باستانی ما به هر نحوی جبران‌ناپذیر و نگران‌کننده است؛ در بسیاری از فرهنگ‌ها، تخریب‌کنندگان اموال عمومی و باستانی را وَندال می‌نامند.

« وَندال‌ها یکی از قبیله‌های ژرمنی شرقی بودند که در سده‌ی پنجم میلادی به سرزمین امپراتوری روم وارد شدند. وندال‌ها در همان سده به مناطق گل‌ها، اسپانیا وشمال  آفریقا تاختند و بخشی از تمدن‌های آن سامان‌ را نابود ساختند. وندال‌ها پیش از ورود به آفریقا چندی در جنوب اسپانیا ساکن شدند و گفته شده که نام اندلس در اسپانیا برگرفته از نام وندلوسیا (سرزمین وندال‌ها) است. از آن‌جا که وندال‌ها در سال ۴۵۵ تحت فرمانروایی شاه  گایسریک شهر رم را ویران کردند، به هنگام انقلاب فرانسه که رم را مکانی آرمانی ترسیم می‌کردند، واژه‌ی وندالیسم هم‌معنی با «ویرانگری» گرفته شد و وارد زبان فرانسه و دیگر زبان‌های اروپایی شد.»⁽¹⁾

امروزه، اصطلاح وندال به كسانی اطلاق می‌شود كه به دلائل مختلف با حالت اعتراض دست به تخریب می‌زنند تا تخلیه‌ی روانی شوند. وندال‌ها از تخریب، شکستن و ایجاد بی‌نظمی و اختلال در وسایل عمومی، ابزار و تاسیسات عمومی ابراز مسرت و رضایت می‌کنند.

دلایل بسیاری باعث می‌شود افراد به وندالیسم گرایش پیدا کنند از جمله:  ناسازگاری‌های حاکم بر روابط فرد و جامعه، احساس عدم تعلق به سرزمین خود، تضعیف و فروپاشی اقتدار اخلاقی در تنظیم روابط بین افراد، تزلزل نهادهای جامعه در انتقال ارزش‌های اجتماعی، سلطه‌ی شرایط نابهنجار بر جامعه و واکنش و عکس‌العمل خصمانه و خشن برخی افراد به تحمیلات و شرایط نامطبوع، نامطلوب و ناعادلانه و...

جبران‌ناپذیرترین مکان‌هایی که قربانی افراد وندال در استان لرستان می‌شود، آثار باستانی و تاریخی این سرزمین است.

 تاسف ما فقط به این‌جا ختم نمی‌شود؛ بلکه وندال‌های هم استانی ما هر گاه به شهرها و استان‌های توریستی کشورمان سفر می‌کنند، اثر خود را به جای می‌گذارند و با یادگارنویسی و نوشتن اسم شهر خود ضربه‌ای جبران‌ناپذیر به وجهه و فرهنگ سرزمین لرستان می‌زنند، که هیچ قوم تاتار و مغولی این ضربه را بر پیکره‌ی فرهنگ لرستان نزده است.

با توجه به این‌که افراد وندال به دلیل ناآگاهی و عقده‌های روانی که در وجود خود دارند به این کار دست می‌زنند، با اعمال مجازات نمی‌توان از کارهای آن‌ها پیش‌گیری کرد؛ بلکه باید با برنامه‌هایی که در سیستم آموزشی هر کشور وجود دارد این افراد را برای حفظ آثار تاریخی توجیه  کرد.

افراد وندال با تخریب اموال عمومی به صورت غیرمستقیم خود را اثبات می‌کنند. اگر مسوولین هر کشور سعی در ایجاد بستری كه فرد بتواند خود را اثبات كند و كمبودهایش را پاسخ دهد، داشته باشند می‌توان از بروز  اعمال خشونت‌بار و مخّرب این افراد جلوگیری کرد.

تمام ارگان‌های دولتی در پیش‌گیری و توجیه افراد وندال سهم به‌سزایی دارند؛ اگر سازمان میراث فرهنگی سعی در ساخت فیلم‌هایی مستند در رابطه با افراد وندال داشته باشد و این  برنامه‌ها توسط سیمای مرکز لرستان پخش شود، سطح تخریب آثار باستانی به صورت چشم‌گیری پایین خواهد آمد. خیلی از افراد وندال متوجه نیستند که چه ضربه‌ی بدی به فرهنگ این سرزمین می‌زنند و چه بسا اگر توجیه شوند دست از تخریب بردارند.

وجود وندال‌ها در هر جایی یک درد و آسیب اجتماعی است. اگر آموزش و پرورش ما در رابطه با حفظ و نگه‌داری از اموال عمومی و هم‌چنین میراث فرهنگی، به صورت فشرده کلاس‌هایی را در این رابطه برای دانش‌آموزان برقرار کند، مطمئنا تاثیر خود را خواهد گذاشت و روزبه‌روز شاهد نتایج مثبت این‌گونه آموزش‌ها خواهیم بود.

ارسال کننده:
فاطمه‌  عاله‌پور
کارشناس ارشد زبان و ادبیات فارسی

منبع کمکی:

 1- ویکی‌پدیا، دانش‌نامه‌ی آزاد

 

دیدگاه‌ها