از آن‌جایی که خشت زیرین هر جامعهای توسط آموزش وپرورش آن جامعه نهاده می‌شود لذا ضرورت دارد تا سیر اجمالی به این گستره عظیم انسان سازی به صورت جدی برداشته شود.
آموزش و پرورش با گسترش مدارس دولتی در تمام نقاط کشور در صدد افزایش توان تعلیم و تربیت به تقاضای بخش خصوصی در ایجاد مدارس غیرانتفاعی در اواسط سال 67 پاسخ مثبت داد و این مدارس وارد عرصه تعلیم و تربیت شدن که در ابتدا با رویکردی آموزش محور در جلب رضایت خانوادهها برآمدند. اما متأسفانه این چندسالی است که روند این مدارس در تولید علم ودانش در استان لرستان به صورت جدی کاهش یافته است.واقعیت امر شاید تا حدودی این باشد که تحصیل و فراگیری علوم در این مدارس قربانی منافع اقتصادی مدیران و موسسان گردیده است.
عدم اجرای صحیح قوانین و نظارت بر این مدارس غفلت آموزش و پرورش را در این خصوص نشان می‌دهد.
اصولاً مجوز مدارس غیرانتفاعی یک ساله می‌باشد و در صورت صلاح دید آموزش و پرورش مجوز ادامه فعالیت برای سال بعد صادر می‌شود.
داشتن مجوز یک ساله نشان از کنترل و نظارت بی‌چون و چرای آموزش و پرورش بر این مدارس است تا در صورت مشاهده کوچکترین تخلف آموزشی ادامه فعالیت این مدارس متوقف شود.
آیا کار نظارت براین مدارس توسط آموزش و پرورش استان به صورت جدی دنبال می‌شود؟
اگر می‌شود چرا مدارس متخلف با کیفیت آموزشی نا مناسب که باعث گسترش بیسوادی و تولید مدرک بدون دانش می‌شوند هنوز به کارشان ادامه میدهند!؟
در دادن نمره به دانش‌آموزان معلمان هیچ نقشی ندارند!
در خصوص این مطلب یکی از معلمان مدرسه غیرانتفاعی با چندین سال سابقه تدریس دراین مدارس گفت: در بیشتر مدارسی که تابه حال تدریس داشتهام نه امکانات آموزشی مناسبی دارند نه فضای کافی برای دانش‌آموزان.
وی ادامه داد: امکانات گرمایشی و سرمایشی، فضای خیلی کم مدارس جوابگوی نیاز واقعی دانش‌آموزان نیست و آنان شرایط بدی برای یادگیری دارند.
این معلم یادأور شد: هرچند که به دانش‌آموزان برای یادگیری مطالب فشار می‌آورم که ساکت بنشینند تا به تدریس درس بپردازم اما فایدهای ندارد و آنها از نمرات پایان ترم که مدیران مدارس به آنها میدهند صحبت می‌کنند و اعتقادشان این است که چه بخوانند چه نخوانند نمره قبولی دریافت خواهند کرد.
وی ادامه داد: راستش را بخواهید خودم هم آن‌قدر انگیزه‌ای برای تدریس خوب در کلاس درس ندارم چون با دریافتی ساعت حق تدریس ناچیزی که مدارس میدهند، اشتیاقی برای تدریس نمی‌ماند.
این معلم خاطرنشان کرد: بی برنامگی مدیران مدارس غیرانتفاعی بزرگترین ضعف این مدارس است زیرا نه شروع مشخصی دارند نه پایان مشخصی و دانش‌آموز هروقت که دلش بخواهد می‌آید و هر وقت دلش بخواهد میرود و کسی بازخواستش نمیکند و والدین‌شان را در جریان نمیگذارد فقط مگر برای گرفتن شهریه با والدین ارتباط برقرار کنند.
وی اضافه کرد: منِ معلم، هیچ دخالتی در دادن نمره به دانش‌آموز ندارم زیرا مدیران از من میخواهند که چه دانش‌آموز در برگه امتحان به سوالات پاسخ دهد چه ندهد نمره قبولی آن هم نمره خوب داده شود.
معلم مدرسه غیرانتفاعی بیان داشت: مدیران مدارس برای این که نمره دانش‌آموختگی مدرسه پایین نیاید و امتیازش برای ورود دانش‌آموز خدشه‌دار نشود به دانش‌آموزان خود نمره قبولی خوب میدهند و این امر باعث رواج تنبلی و بیسوادی دانش‌آموزان این مدارس شده است.
وی ادامه داد: اگر ناظران آموزش پرورش کارشان را به خوبی انجام بدهند، متوجه می‌شوند که نمرات دانش‌آموزان این مدارس خیلی نزدیک به هم و در بیشتر موارد مثل هم می‌باشند و این نشانه دادن نمره است نه گرفتن نمره.
این معلم افزود: من معلم، هیچ قدرتی برای اداره کلاس ندارم زیرا دانش‌آموزان اعتقادشان این است پول دادند که قبولشان کنند و تهدید معلمان چیزی جز شعار نیست.
وی ادامه داد: اگرچه من رشته دانشگاهیام با تدریسم یکی می‌باشد اما معلمان زیادی سراغ دارم که بخاطر اینکه از بستگان مدیران مدارس می‌باشند، با داشتن رشته غیرمرتبط در حال تدریس هستند به عنوان مثال معلم ادبیات هم عربی درس می‌دهد هم زیان انگلیسی.
این معلم تاکید کرد: در اکثر این مدارس تعداد دانش‌آموزان در فهرست حضور و غياب بالای 25 تا 30 نفر است اما در کلاس درس 3 الی 4 نفر حضور دارند که آنها هم از ترس والدین‌شان در کلاس حاضر می‌شوند.
وی اضافه کرد: شاید تا به حال در 6 تا 7 مدرسه تدریس داشتهام اما به ندرت مدرسهای را سراغ دارم که معلم مشاور داشته باشد تا دانش‌آموزان مشکلاتشان را با آنان در میان بگذارند.
فقط برای گرفتن مدرک آمدهام !
دانش‌آموز یکی از مدارس غیرانتفاعی خرم‌آباد راجع به مدرسهای که در آن درس مي‌‌خواند، گفت: درس نمی‌خوانم. و به این دلیل برای تحصیل وارد این مدرسه شده‌ام که حوصله درس خواندن نداشتم. خواستم بیایم مدرکی بگیرم.
وی گفت: مدیران مدرسه به من نمره میدهند؛ پول دادهام که نمره بگيرم.
این دانش‌آموز اضافه کرد: درواقع برای اینکه خانواده‌ام مرا بخاطر نرفتن به مدرسه تنبیه نکنند، به مدرسه می‌آیم وگرنه کسی در این مدرسه درس نمیخواند.
وی می‌گوید: وقتی معلمان مطلبی برای درس در کلاس ارائه نمیدهند، چه انگيزه‌اي مي‌‌ماند برای درس خواندن. معلم ریاضی من رشته تحصیلی‌اش، ادبیات علوم انسانی است.
این دانش‌آموز به نمره پایان ترم اشاره کرد و گفت: مدیران مدرسه به من نمره میدهند، نيازي به درس خواندن نیست.
وی گفت: سال گذشته نیز دانشآموزاني مدرسه بودم. حتي کتاب را باز نکردم و امتحان دادم. چيزي هم ننوشتم اما پايان ترم با نمره خوبي قبول شدم.
ساختار سلسله مراتبی مدارس غیرانتفاعی پاسخگوی رسالت مدارس استان نیست
در خصوص این مطلب به سراغ یکی از مدرسان دانشگاه و آگاه به قوانین آموزش پرورش که سال‌های زیادی به عنوان مدرس و مدیر در دانشگاه‌های لرستان مشغول به خدمت برای توسعه فرهنگ و دانش بوده است، رفتیم و از ایشان جویای عوامل امرشدیم.
این مدرس دانشگاه به اهداف شکلگیری مدارس غیرانتفاعی اشاره کرد و گفت: هدف از تشکیل مدارس غیرانتفاعی برداشتن سنگینی بار تعلیم و تربیت از دوش وزارت آموزش و پرورش بود، با این پیش فرض که بخش خصوصی بطور جدی وارد کار شود و بتواند هم بر کمیت مدارس بیفزاید هم بر کیفیت آنها.
دکتر حسین مهرداد خاطرنشان کرد: رسالت اصلی مدارس غیرانتفاعی کمک به بهبود نظام آموزش و پرورش بود.
وی افزود: به منظور ایجاد رقابت بخش خصوصی ضرورتأ باید این مدارس وارد کار آموزش و پرورش میشدند.
عضو هیأت علمی دانشگاه آزاد خرم‌آباد به بزرگترین نقص این مدارس اشاره کرد و بیان داشت: در شکلگیری این مدارس که امروزه غیر دولتی نامیده می‌شوند موسسین آموزش لازم را در جهت تأسیس این مدارس ندیدهاند.
وی اضافه کرد: هر فردی در ابتدا میتوانست مدرسهای را در یک مقطع تحصیلی تأسیس کند واین بزرگترین نقص برای این مدارس است.
مهرداد یادآور شد: این روند تأسیس مدارس بیشتر شبیه کار تجاری بود بر خلاف نامشان که انتفاعی است و به تعبیری کاری است که نیازی به کنترل وارزش یابی ندارد.
وی تأکید کرد: این مدارس خودسرانه و بدون توجه به ارکان تخصیص یک مدرسه شکل گرفتهاند.
مدرس دانشگاه آزاد خرم‌آباد به ارکان شکل دهنده هر سازمان به ویژه مدارس اشاره کرد و گفت: توجه به ارکان تشکیل دهنده مدارس اهمیت زیادی دارد، عواملی چون محل مناسب، ابزار و وسایل مناسب، مدیر، مدیر با تجربه و معتبر، معلمان کارآزموده و مجرب، ساختار و تشکیلات اداری مدرن، آییننامه مصوب و قابل قبول و در نهایت بودجه و امکانات کافی.
وی اظهار داشت: چنانچه به دقت بررسی کنیم در هر کدام ازارکان فوق نواقص و کمبودهایی مشاهده می‌شود که بر بازدهی مدارس غیرانتفاعی تاثیر دارد.
مهرداد اضافه کرد: از نظر ساختمان بجز مواردی خاص، اکثر مدارس غیرانتفاعی در منازل شخصی استقرار یافتهاند و بعضا در طبقه دوم آنها خانوادهای هم زندگی میکند.
وی ادامه داد: فضای کافی، محوطه لازم و سایر امکانات از حد متوسط هم پایینتر است.
عضو هیأت علمی دانشگاه آزاد تاکید کرد: معلمان که یکی از ارکان اساسی این مدارس می‌باشند، هم از لحاظ گزینش و به کارگیری هم از لحاظ تخصص و حرفهای بودن دارای مسایل و مشکلات خاص خود می‌باشند.
وی اضافه کرد: بنا بر این بود که مدارسی غیرانتفاعی به حدی از خودکفایی برسند که خود نیروهای خود را تحت نظر آموزش و پرورش انتخاب و به کار گیرند که این مورد به میزان بسیار زیادی تحقق نیافته است.
مدرس دانشگاه اظهار داشت: این مدارس از نیروهای حق تدریس و یا موظف آموزش پرورش و یا نیروهای غیر متخصص و غیر فرهنگی ساعتی استفاده می‌کنند.
وی به نقش مدیران به عنوان یکی دیگر از ارکان مدارس اشاره کرد و گفت: مدیران مدارس باید افرادی آشنا به فرایند یاددهی باشند، چنان که عمده وظایف آنان هدایت دو جریان تدریس معلم و یادگیری دانش‌آموزان است.
مهرداد تأکید کرد: مدیران تحصیل کرده رشته مدیریت آموزشی با تجربه کافی میتوانند ازعهده این مهم برآیند.
وی تأکید کرد: ساختار مدارس غیر انتفاعی (غیردولتی) باید به گونهای باشد که مدیران با همکاری معلمان در جهت یادگیری دانش‌آموزان با همکاری متقابل و نزدیک بدون امرو نهی و باید و نباید بر فرایند تدریس و یادگیری نظارت داشته باشند.
عضو هیأت علمی دانشگاه افزود: مدیر باید با حضور در کلاسها و نظارت بر امر تدریس نزدیکترین همکاری را با معلمان و دانش‌آموزان داشته باشند.
وی خاطرنشان کرد: ساختار سلسله مراتبی مدارس غیرانتفاعی یا غیردولتی پاسخگوی رسالت مدارس غیرانتفاعی استان نیست.
مدرس دانشگاه کمالوند به مهمترین رکن این مدارس اشاره کرد و گفت: بودجه که هزینههای مدارس از آن تأمین می‌شود مهمترین رکن این مدارس می‌باشد که از اولیاء دانش‌آموزان دریافت می‌شود تا صرف بهبود آموزش دانش‌آموزان شود که نظارت آموزش پرورش در این راستا ضروری به نظر میرسد.
وی اضافه کرد: وقتی مدارس غیرانتفاعی به حال خود بدون نظارت رها شوند، احتمال دارد این اعتقاد در دانش‌آموزان و خانوادهها شکل بگیرد که این مدارس بابت دریافت پول کارنامه قبولی صادر می‌کنند و حاصل چنین تفکری درس نخواندن و نمره گرفتن و بی حاصلی تعلیم و تربیت شود.
مهرداد در پایان با اشاره به تاثیر این روند مدارس در بحث تربیت نسل آینده، اظهار داشت: مهمترین وظیفه مدارس تربیت یک انسان خودگردان است بر اساس آنچه که در مدرسه یاد می‌گیرد، می‌تواند بهترین سازگاری را با دیگران داشته باشد. در نتیجه به عنوان یک انسان ناقص که از قدرت تفکر و اندیشه به ویژه اندیشه نقاد و سازنده محروم است و به جای این که یک ذهن فعال داشته باشد برای حل مساله، دارای یک ذهن منفعل است که در حل مشکلات عاجز است و درنتیجه چنین پیامدی نه تنها برای مدارس غیرانتفاعی بلکه حاصل کار همه مدارسی خواهد بود که به مساله تفکر و عقل و اندیشه و هوش در فراهم کردن زمینه به منظور رشد برای دانش‌آموزان غافلاند.
با توجه به نکات گفته شده جا دارد این جا این انتقاد از آموزش و پرورش به خاطر قصور در امر نظارت بر این مدارس بشود تا با تغییر در روند نظارت بازدهی آموزشی مدارس غیرانتفاعی به حالت ایدهآل خود که پرورش رشد و استعدادهای دانش‌آموزان مي‌باشد، برسد.روح‌الله نادری
* توضيح: اين مطلب در نشریه "افلاک لرستان" منتشر شده است
کلیک کنید
دیدگاه‌ها