مبلمان شهری از جمله سرمایه‌های موجود در شهر است که توسط شهرداری ایجاد و با هدف ارتقا سطح کیفی و کمی زندگی شهرنشینی در اختیار شهروندان قرار داده می‌شود، امکاناتی که در جهت تحرک و شادابی زندگی شهری بوده و برای طراحی و احداث هزینه‌های گزافی را به خود اختصاص می‌دهد.
قسمت عمده‌ای از عناصر تشکیل دهنده سیمای شهر، مبلمان آن شهر است. مبلمان شهری واژه‌ای جامع است که شامل امکانات و وسایل با کارکردهای مختلف در فضای شهری می‌شود که وسایلی مانند پل عابر پیاده، صندوق پست، چراغ‌های خیابان، ایستگاه‌های تاکسی و اتوبوس، سطل‌های زباله، تابلوهای راهنمایی، تجهیزات بازی، آب‌نما و سرویس‌های بهداشتی بیشتر قابل‌توجه هستند.
*محیط زندگی یک شهروند توسط فضای شهری شکل می‌گیرد و مدیران، طراحان و متخصصان باید شرایط زندگی و زیست‌محیطی را در سطح عالی مجهز کنند به‌طوری‌که کیفیت فضای شهری از نظر عملکرد و زیبایی رضایت‌بخش باشد. به این ترتیب شکل‌گیری عناصر بصری نمایی از شهر را در ذهن هر بیننده‌ای باقی می‌گذارد و بهسازی و ساماندهی آن موجب بهبود کیفیت محیط شهری، زیبایی شهری و برآورده شدن نیازهای شهروندان می‌شود.
زمانی شعار «شهر ما، خانه ما» به واقعیت می‌گراید که شهروندان تأثیرات آن را در محیط مشاهده کنند و روابط عملکرد سازمان و مدیران با زندگی شهروندان آشکار شود. حال زمان مشارکت شهروندان در حفظ و مراقبت از مبلمان فضای شهری است گاه فعالیت‌های مدیران به ثمر می‌نشیند ولی کوتاهی برخی شهروندان و عدم همکاری در زیبایی شهر موجب تخریب اموال عمومی می‌شود.
گاه می‌بینیم که برخی شهروندان، بدون توجه به اهمیت و تأثیر مبلمان شهری در زیبایی و نشاط شهر و لزوم وجود آنها، خواسته و یا ناخواسته موجب تخریب مبلمان شهری می‌شوند، غافل از اینکه ساخت، نگهداری و تعمیر وسایل و مبلمان شهری هزینه بسیاری را بر دوش مدیریت شهری می‌گذارد.اینکه بعضی شهروندان، در حفظ و حراست از مبلمان شهری که بسیاری وسایل و تجهیزات مختلف را در بر می‌گیرد، دقت نمی‌کنند، به عدم آموزش‌ها در این خصوص بر می‌گردد.
فرهنگ سازی در خصوص نگاه داری مبلمان شهری، موضوعی است که باید بسیار بروی آن کار شود، در شهری که داعیه دار فرهنگ و تمدن است، بسیار ناپسند است که شهروندان آن نسبت به حفظ و حراست از مبلمان شهری بی تفاوت باشند.
شهروندانی که در شهر زندگی می‌کنند، باید بدانند که آنها الگویی برای مسافران و گردشگران هستند، وقتی یک شهروند نسبت به شهر خود احساس مسؤولیت می‌کند، مسافران نیز به طور قطع به رفتار شهروندان آن شهر نگاه می‌کنند.
پدر و مادر‌ران باید به فرزندانشان یاد بدهند که وسایل بازی داخل پارک‌ها، وسایل ورزشی، مجسمه‌هایی که در میادین و خیابان‌ها و پارک‌ها هست، وسیله برای حک کردن نقش و نگار نیست، نباید هنگام استفاده از وسایل بازی طوری با آن برخورد کرد که خراب شود.
شهروندان که از سرویس بهداشتی بوستان‌ها، پارک‌ها و... استفاده می‌کند باید در رعایت تمیزی و نظافت دقت کند، نه اینکه طوری برخورد کند که یک مسافر بگوید، وای چقدر اینجا کثیف است، چرا شهرداری کاری نمی‌کند.
مبلمان شهری بخشی از هویت، فرهنگ و معماری یک شهر را نشان می‌دهد و روحی تازه به بافت شهر می‌دهد. به این ترتیب توسعه این بخش و ساماندهی آن توسط مسؤولان امر و هنرآفرینی طراحان حرفه‌ای موجب پاسخ گویی به نیازهای شهروندان و ایجاد رضایت در آنان و در نهایت شکل‌دهی زیبا به فضای شهری شده و در این حین همکاری شهروندان و مراقبت از عناصر شهری موجب چشم‌نوازی محیط شهری می‌شود.کارشناسان مدیریت شهری معتقدند برای ساخت یک شهر ایده آل به مبلمان شهری توجه ویژه شده و متناسب با نیازهای شهروندان طراحی‌های مختلف صورت گرفته می‌شود.
در عین حال روانشناسان نیز نقش مبلمان شهری را غلبه بر شرایط اقلیمی نامساعد شهرها و همچنین غلبه بر مشکلات روحی، فشار عصبی زندگی شهری می‌دانند.
زهرا زرین مراد، روانشناس، با بیان اینکه طراحی درست مبلمان شهر می‌تواند بسیاری از مشکلات و معضلات روحی و روانی ناشی از شهرنشینی را تلطیف کند، معتقد است در این میان، جایگزین چنین خلاء‌هایی زیبایی فضای شهری و مبلمان سطح شهر خواهد بود.
به گفته وی زندگی شهرنشینی امروز با انواع فشارهای عصبی و روحی متأثر از زندگی روزمره و بدون جذابیت همراه بوده و به همین دلیل توسعه امکانات متنوع زیباسازی و نشاط آفرینی آن اهمیت ویژه دارد.
فراموش نکنیم وقتی تک تک شهروندان نسبت به شهر خودشان احساس مسؤولیت و دغدغه مندی داشته باشند، خود را در قبال حفظ و حراست از مبلمان شهری وظیفه مند بشمارند بی شک شهری زیباتر خواهیم داشت و هزینه که باید صرف تعمیر و نگهداری از مبلمان شهری شود در جای دیگری از شهر برای رفاه حال شهروندان هزینه می‌شود.
گزیده مطلب: به قلم زهرا ذوالفقاری