در عصر کنونی، بیکاری به عنوان یکی از دغدغههای اساسی جوامع در سراسر دنیا تبدیل شده است. در واقع این معضل امروزه یکی از معضلات اساسی جوامع شهری و روستایی محسوب میشود که بیارتباط با سایر گرفتاریها و معضلات جامعه نیست.
مهاجرت، ایجاد شغلهای کاذب و سایه، گسترش دلالی، قاچاق مواد مخدر و کالا، سرقت، اعتیاد، نزاع و درگیری، خفت گیری، زورگیری، کلاهبرداری، عضویت در شرکتهای هرمی و برخی اعمال مجرمانه ریز و درشت دیگر، از تبعات گسترش بیکاری در سطح جامعه محسوب میشوند؛ لذا توجه به این موضوع، در دستور اکثر دولتها قرار دارد.
عواملی همچون: صنعتی شدن جوامع، پائین بودن رشد اقتصادی کشور، مقطعی بودن سیاستهای اشتغالزایی، كاهش نرخ بیكاری تنها با تزریق نقدینگی، عدم توجه به آموزش، واردات بیرویه، مطابق نبودن آموزشهای دانشگاهی با نیازهای بازار كار، غیرقابل استناد بودن برخی آمارها، تغییر نگرش افراد و تن ندادن به کارهای ساده، تمایل به پشتمیزنشینی، ورشکستگی واحدهای تولیدی، قاچاق کالا و ارز و ... از عمده دلایل بیکاری در کشور در سالهای اخیر میباشند و بر آمار بیکاری افزودهاند.
اگرچه راهکارهای فراوانی برای جلوگیری از گسترش بیکاری توسط کارشناسان مطرح میشود، اما اجرایی شدن بسیاری از آنها نیاز به بودجه و امکانات فراوان دارد؛ اما طرحهایی وجود دارند که اجرای آنها نیاز به بودجه و امکانات خاص نیست که در ذیل به آن اشاره خواهیم داشت.
صنایعدستی، راهکاری در دسترس و ارزان:
در کشور ما همگام با سایر کشورها، همهساله طرحهای مختلفی در خصوص کاهش میزان بیکاران جامعه صورت میگیرد که متأسفانه این راهکارها تاکنون چندان کارگشا نبودهاند و آمار بیکاران کشور رو به افزایش است. بسیاری از طرحها و اقدامات دولتها در سالهای عمدتاً موضعی و موقتی بودهاند و حتی در مواقعی باعث بیکار شدن عدهای دیگر نیز شده است.
اما یکی از راهکارهای اساسی و پایدار در ایجاد اشتغال توجه به صنایع و هنرهای دستی هست. کشور ما به دلیل وجود اقوام و قومیتهای مختلف و دارا بودن پیشینه و قدمت تاریخی، صاحب صنایعدستی و هنرهای سنتی بیشماری است که بدون شک توجه به هرکدام از این صنایع، مشکل بیکاری تعدادی زیادی از جوانان جویای کار را حل خواهد کرد.
جالب اینکه صنایعدستی در کشور مختص به یک استان یا ناحیه از کشور نیست و در اکثر استانهای کشور صنایع دستی خاص آن استان یا ناحیه به چشم میخورد که ذکر نام این صنایع به دلیل کثرت و فراوانی، از حوصله این بحث خارج است.
صنایع و هنرهای دستی به علت زودبازده بودن، مواد اولیه ارزان، دسترسی آسان به مواد اولیه، عدم نیاز به سرمایهگذاریهای کلان، امکان یادگیری به صورت سنتی یا کلاسیک، سازگاری با محیط زیست و نداشتن آلایندگی، امکان تولید در منزل، داشتن مشتری فراوان در داخل و خارج از کشور، ارزآوری در صورت صادرات، داشتن بازار های خارجی، نداشتن تاریخ مصرف و... از جمله صنایعی هستند که توجه به ظرفیتهای بالقوه این صنایع میتوانند نقش مهمی در کاهش آمار بیکاران کشور ایفا کند.
از سویی با صادرات صنایعدستی تولیدی به کشورهای مختلف دنیا بهنوعی فرهنگ اصیل و بومی کشور که مبتنی بر فرهنگ و اصالت و قدمت است، به سایر کشورهای دنیا صادر میشود.
در واقع صنایع دستی میتواند به عنوان سفیر فرهنگی ایران علاوه بر ارزآوری، زبان گویای ما در آن سوی مرزها و زمینهساز گشایش باب گفتگو و مراودات فرهنگی و هنری باشد.
حاجی محمد اسماعیلی