یکی از دغدغه‌های مردم لرستان بیکاری است؛ موضوعی که سال‌هاست در همه محافل از آن صحبت می‌شود ، از دورهمی‌های فامیلی و بحث روز جوانان در دانشگاه‌ها‌‌، پارک‌ها و محافل دوستانه‌ گرفته تا درددل‌های مسافران در تاکسی و اتوبوس. حالا این صحبت‌ها داغ‌تر از پیش مطرح می‌شود چرا که آمار بیکاری لرستان از سوی مرکز آمار ایران نشان دهنده کاهش نرخ بیکاری در استان است. مسئولان اظهار می‌کنند که نرخ بیکاری لرستان کاهش پیدا کرده و استان در مسیر توسعه قدم گذاشته است. اما مردم نه تنها این آمار را نمی پذیرند بلکه اعتقاد به غیرواقعی بودن این آمار‌ها دارند.استناد آنها هم تعطیلی کارخانه‌ها‌، افزایش جمعیت جویای کار، بلا‌تکلیفی پروژه‌های عمرانی‌، به کارگیری نیروهای غیر‌بومی و مواردی از این قبیل است. با این همه متولیان، شاخصه‌های اقتصادی را دلیلی بر واقعی بودن آمار ارائه شده بیان می‌کنند و معتقدند که کاهش نرخ بیکاری طی دو، سه سال اخیر همچنان ادامه دارد.

 

یک شهروند خرم‌آبادی با انتقاد از ارائه آمار مبنی بر کاهش نرخ بیکاری‌ استان می‌گوید: مسئولان دولت اعلام کردند که نرخ بیکاری در لرستان کاهش پیدا کرده است؛ این در حالی مطرح می‌شود که همه روزه شاهد افزایش آمار بیکاران تحصیلکرده در استان هستیم. «سعید بیرانوند» که به گفته خودش فارغ‌التحصیل ارشد رشته حقوق است ادامه می‌دهد: جمعیت عظیمی از جوانان تحصیلکرده در استان به دنبال کار هستند و تا به حال اقدام خاص و تاثیر‌گذاری هم از سوی دولت در این خصوص انجام نشده است. با این اوصاف به نظر می‌رسد اعلام کاهش نرخ بیکاری استان با واقعیت تطابقی نداشته باشد.

 

«علی قبادی» هم از اهالی کوهدشت است و نسبت به آمار نرخ بیکاری معترض است و می‌گوید: برای ما مشخص نیست که ارائه این آمار برچه اساسی است و اصلا معیار و شاخص کاهش نرخ بیکاری چگونه محاسبه می‌شود. درحالی مسئولان این آمار را ارائه می‌کنند که بسیاری از فارغ‌التحصیلان استان به دنبال کار آواره استان‌های دیگر شده‌اند، اگر هم ظرفیت راکدی همچون کشت و صنعت یا کارخانه‌ای مانند پتروشیمی نیرویی جذب کرده باشد، غیربومی بوده است. واقعا پذیرش کاهش نرخ بیکاری برای بسیاری از شهروندان سخت است؛ زیرا خانواده‌هایی که حتی یک نیروی مشغول به کار هم ندارند و امرار معاش آنها به سختی انجام می‌شود، به وفور دیده می‌شوند.

 

مسئولان در جلسات و نشست‌هایشان از کاهش نرخ بیکاری در استان صحبت می‌کنند اما آیا واقعا تعطیلی کارخانه‌های مهم و کلیدی استان را نمی‌بینند؟ این سوالی است که «حسین گودرزی» یکی از شهروندان بروجردی مطرح می‌کند و می‌گوید: بیشتر واحدهای تولیدی مانند کارخانه‌های نساجی بروجرد، سامان کاشی‌، زاگرس خودرو و دیگر واحدها وضع نامطلوبی دارند. کارخانه جدیدی هم احداث نشده که بگوییم نیروهای جدید جذب کرده است، با این اوصاف مشخص نیست که نرخ بیکاری چگونه کاهش پیدا کرده است. از سوی دیگر بسیاری از پروژه‌های عمرانی یا تعطیل هستند یا بلا‌تکلیف رها شده‌اند. این آمار بر چه مبنا و اصولی محاسبه می‌شوند که متولیان استان آن را عنوان می‌کنند؟

گودرزی ادامه می‌دهد: علل بسیاری از آسیب‌های اجتماعی مانند طلاق‌، اعتیاد و ... بیکاری است‌. زمانی که در خانواده و اطرافیان خود متوجه افزایش آسیب‌های اجتماعی هستیم یعنی بیکاری کاهش پیدا نکرده است.

 

یکی دیگر از شهروندان خرم آبادی که دانشنامه دکتری در رشته جغرافیای طبیعی دارد هم از گفته مسئولان مبنی بر کاهش نرخ بیکاری انتقاد می‌کند و می‌گوید: مسئولان استان مطرح می‌کنند که با احداث مجتمع کشت و صنعت، اشتغال زایی در استان داشته‌ایم؛ این در حالی است که این مجتمع با ظرفیتی بسیار پایین فعالیت می‌کند و نمی‌تواند تاثیر مثبتی در کاهش بیکاری داشته باشد.

«علیرضا سپهوند » ادامه می‌دهد: موضوع دیگری که بسیار حائز اهمیت است جذب نیروهای غیربومی توسط دستگاه‌های دولتی است که بر افزایش بیکاری جوانان استان دامن زده است. اگر تحقیقات گسترده‌ای انجام شود به این نکته پی خواهیم برد که در هرخانواده‌ای حداقل دو نفر جویای کار هستند اما موفق به پیدا کردن شغل نمی‌شوند. بسیاری از جوانان ما به علت فراهم نبودن شرایط کار در دستگاه‌های دولتی یا رکود حاکم بر واحدهای تولیدی و اقتصادی همچنان بیکار هستند. زمانی که وضع جوانان تغییری پیدا نکرده است چطور ممکن است که آمار بیکاری در استان کاهش یافته باشد.

 

یک کارشناس اقتصادی هم با اشاره به این مطلب که واقعیت آماری و اعتماد به آمار اعلام شده از دغدغه‌های همیشگی مردم است می‌گوید: جلوگیری از خطا در محاسبه و تحریک احساسات مردم در موضوع نرخ بیکاری و ایجاد اشتغال از مسائل مهم است.«علی سلیمانی» ادامه می‌دهد: در مورد آمار ارائه شده توسط دولت‌ بایستی چند نکته مورد توجه قرار بگیرد تا از خطا در محاسبه و برآورد میزان بیکاری در جامعه از یک طرف و میزان اشتغال ایجاد شده در کشور و به تبع آن استان‌ها از سوی دیگر به طور کامل جلوگیری شود. زمانی که آمارها واقعی باشد با یک تحلیل صحیح و واقع‌بینانه از شرایط موجود اقتصادی کشور می‌توان برای حل معضل بیکاری به ویژه در میان جوانان جویای کار و همچنین فارغ‌التحصیلان دانشگاهی که بخش قابل توجهی از جمعیت بیکار را به خود اختصاص داده‌اند چاره‌ای دقیق و جامع اندیشید.سلیمانی با بیان این مطلب که اشتغال را بدون تولید نمی‌توانیم تعدیل کنیم اظهار می‌کند: وقتی که نرخ مشارکت کاهش پیدا می‌کند؛ یعنی جمعیت فعال استان به نسبت کل جمعیت کاهش پیدا کرده است، جمعیت فعال یعنی جمعیت بیکاران جویای کار به علاوه آن‌هایی که شاغل هستند. اینکه آماری مبنی بر کاهش نرخ بیکاری استان ارائه می‌شود اما از آن طرف جمعیت جویای کار ما در حال افزایش است برای مردم باورش سخت می‌شود آن هم زمانی که مدام اخباری مبنی بر تعطیلی کارخانه‌های تولیدی می‌شنوند. یا اینکه به دلیل نبود اعتبار بسیاری از پروژه‌های عمرانی استان خوابیده‌اند بنابراین برای آنها این سوال پیش می‌آید که مستندات این آمار صحت دارد یا اشتباه است.

ضعف ساختاری نظام اقتصادی، دانش‌بری پایین فعالیت‌های اقتصادی، سطح پایین فناوری و نوآوری، ضعف کارآفرینی مبتنی بر دانش، ضعف مهارت‌های اشتغال‌پذیری و کارآفرینی در دانش‌آموختگان، تطبیق نداشتن عرضه و تقاضای نیروی انسانی و سیاست‌های نامناسب در اقتصاد و آموزش عالی همه ازعلل بالا بودن نرخ بیکاری در استان است. این کارشناس اقتصادی ادامه می‌دهد: تقویت ساختارهای تولید، استفاده از فناوری‌های نوین در بخش صنعت و بازنگری در کیفیت محصولات تولیدی و فراهم کردن زیر‌ساخت‌ها از جمله راهکارهایی است که می‌تواند در گسترش سرمایه‌گذاری در بخش تولید و ایجاد اشتغال پایدار موثر باشد.

 

مدیر کل تعاون‌، کار و رفاه امور اجتماعی لرستان با اشاره به این مطلب که بر اساس گزارش مرکز آمار ایران نرخ بیکاری در تابستان امسال کاهش چشمگیری داشته است می‌گوید: نرخ بیکاری در تابستان به 12 درصد کاهش پیدا کرده است؛ این در حالی است که میانگین کشوری12/7درصد است. براساس همین آمار رتبه ما در جدول بیکاری 15 است که نسبت به سال‌های گذشته جهش بسیار خوبی داشته‌ایم .«علی آشتاب‌» در پاسخ به اظهارنظرهایی مبنی بر واقعی نبودن کاهش آمار نرخ بیکاری استان بیان می‌کند: آمار ارائه شده از سوی مرکز آمار ایران است و مسئولان استان اعم از مدیریت ارشد استان یا حتی خود ما هم هیچ دخل و تصرفی درجمع آوری آن نداشته‌ایم. مرکز آمارایران براساس مجموعه فعالیت‌های اقتصادی شامل فعالیت پروژه‌های عمرانی مانند سد‌سازی‌، احیای ظرفیت‌های راکد، ایجاد اشتغال توسط نهادهای حمایتی و ... محاسبات خود را انجام می‌دهد. خارج از آماری که توسط مرکز آمارایران ارائه می‌شود شواهد هم نشان می‌دهد که لرستان در مسیر توسعه قرار گرفته و نرخ بیکاری روند کاهشی داشته است. وی ادامه می‌دهد: اینکه برخی‌ها تعطیلی کارخانه‌ها را دلیلی بر واقعی نبودن کاهش نرخ بیکاری تلقی می‌کنند صحیح نیست‌، زیرا اشتغال ما که تنها مربوط به فعالیت چند کارخانه با ظرفیتی پایین نیست. از طرفی بسیاری از کارخانه‌هایی که تعطیل شده‌اند با ظرفیتی پایین فعال بوده‌اند مانند کارخانه‌های نساجی بروجرد که کارگران تعدیل شده و بیکار آن هم از بیمه بیکاری استفاده می‌کنند. به عنوان نمونه زمانی که ما دربحث کشاورزی با افزایش تولید گندم روبرو هستیم  یا اینکه نرخ صادرات افزایش داشته است همه این موارد از شاخصه‌های اقتصادی هستند که در کاهش بیکاری تاثیرگذارند. هرچند ما هم معتقدیم نرخ بیکاری در استان بالا است و تا رسیدن به نقطه ایده‌آل باید کارهای بسیار بزرگی انجام داد اما این روند مطلوب است.

 

نسرین صفربیرانوند/ همشهری