فرهنگسرا ساختمانی است که در آنیک یا چند نهاد فرهنگی فعالیت دارند. در فرهنگسراها معمولاً شرایطی برای آموزش امور گوناگون فرهنگی و اجتماعی و همچنین آموزش پیشهها و هنرهای گوناگون فراهم میشود. برخی از فرهنگسراها کتابخانه و انتشارات ویژهٔ خود را نیز دارند. در ایران تا امروز، بیشتر فرهنگسراها در شهر تهران و چند شهر بزرگ دیگر برپاشدهاند و معمولاً کوشیده شده برای هر منطقهٔ شهرداری یک فرهنگسرا در نظر گرفته شود. برخی از فرهنگسراها، بهجز پوشش دادن منطقهٔ خود، به فعالیتهای فرا منطقهای نیز میپردازند. بسیاری از فرهنگسراها ویژهکار (تخصصی) اند، یعنی فعالیت خود را گرد یک گروه یا یک محور کاری متمرکز میسازند. فرهنگسراها، بر پایهٔ شیوهٔ فعالیت، به یکی از محورهای سهگانهٔ شخصیت (کیستی)، محتوا (درونمایه) و نهاد میپردازند:
فرهنگسراهای شخصیت محور عبارتاند از فرهنگسراهای کودک، نوجوان، جوان، دانشجو، دختران، بانو و سالمند.
فرهنگسراهای محتوا محور عبارتاند از: اندیشه، قرآن، انقلاب، فرهنگسرای مجازی، پایداری، هنر، ملل، قانون، تیرهها (اقوام)، ورزش، دانشها، تندرستی، طبیعت و فناوری اطلاعات.
فرهنگسراهای نهاد محور عبارتاند از خانواده، مدرسه و شهر.
باوجوداینکه اکنون در شهرستان خرمآباد 7 سالن است، اما هیچیک از آنها گنجایش و ظرفیت لازم را ندارند. مسئولان قولهای متعددی برای احداث فرهنگسرا در خرمآباد دادهاند اما هنوز شاهد تحقق آن نیستیم. شورای شهر مخصوصاً این دوره که تقریباً نیمی از اعضای شورا سابقه فرهنگی دارند و اینکه در طول یک سال گذشته سازمان فرهنگی، ورزشی شهرداری خرمآباد فعالیت خود رو شروع کرده میتواند کمک بسزایی به شهرداری کنند. غفلت از زیرساختهای فرهنگی همچون فرهنگسرا در استان باعث بروز آسیبهای اجتماعی میشود. البته در جلسات مختلف مدیریت ارشد استان آمادگی خود را برای تأمین 50 درصد از هزینههای موردنیاز برای احداث فرهنگسرا را در صورت تأمین زمین توسط شهرداری اعلام کرده است. بااینحال برخی از کارشناسان چندین مکان را برای احداث فرهنگسرا پیشنهاد کردهاند که از مهمترین آنها میتوان به اراضی موجود در اطراف زیباکنار، پل شاپوری و زمین سینمای سابق موجود در اطراف میدان امام (ره) اشاره کرد.
مدیرکل فرهنگ و ارشاد اسلامی لرستان (مهرماه سال 1393)
حجتالاسلاموالمسلمین حنان در جلسه پیگیری مصوبات سفر ریاست جمهوری به لرستان گفت: طرح احداث مجتمع فرهنگی خرمآباد منتظر تخصیص اعتبار است. وی مهمترین مشکل برسرراه احداث و بهرهبرداری از این فرهنگسرا را موقعیت جغرافیایی و نبود اعتبار لازم دانست و افزود: این پروژه با دو مشکل عمده روبهرو است که یکی قرارداد با ماشینسازی به میزان 8 میلیارد تومان و یک معبر در محل احداث وجود دارد که به کمک شهرداری نیازمندیم که آن را برطرف کند. اینکه این فرهنگسرا چه زمانی به بهرهبرداری میرسد و آیا این فرهنگسرا همان فرهنگسرایی است که شهرداری و شورای شهر قول آن را به شهروندان خرمآبادی دادهاند مدنظر نیست بلکه اعتقاد به اینکه شهر خرمآباد که سرشار از ظرفیتهای فرهنگی هنری است نیاز به ایجاد زیرساختهای فرهنگی ازجمله فرهنگسرا، پارک فرهنگی، مجتمعهای هنری، سینما و سالن تئاتر دارد باید به یک اصول اساسی برای مسئولین و متولیان فرهنگ استان تبدیل شود.
معاون فرهنگی اداره کل فرهنگ و ارشاد اسلامی لرستان (بهمنماه سال 1394):
پروژه فرهنگسرای خرمآباد مصوب سال 87 است که برای این پروژه 87 میلیارد ریال از محل اعتبارات ملی هزینه شده است. ایشان بهترین حالت بهرهبرداری از فاز اول این پروژه تا پایان سال (94) میدانستند. میان استانداری لرستان و وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی تفاهمنامهای امضا شد و تقویت بنیه مالی پروژه قرار بود تا پایان سال 93، استانداری لرستان 40 میلیارد ریال به این مهم اختصاص دهد. بهاروند یادآور شد: بودجه اختصاصی سال 93 به این پروژه نیز 37 میلیارد ریال بوده که تخصیص صددرصدی دادهشده اما جذب نشده است. در سال 94 به این پروژه فرهنگسرا اختصاصیافته 60 میلیارد ریال بوده که تاکنون 30 میلیارد تومان تخصیص داده شد، این نیز جذب نشد
قطعاً با این تخصیص اعتبارهای قطرهچکانی دولتی هیچ دردی رو دعوا نمیکند و باید از ظرفیتهای خصوصی نیز بهره برد. بهعنوان نمونه یک بانوی نیکوکار شیرازی خانه 40 میلیارد ریالی برای احداث فرهنگسرا وقف کرد. تاکنون سه مجموعه فرهنگی به همت خیرین شیراز با سرمایهگذاری 85 میلیارد ریالی در نقاط مختلف این شهر مراحل ساخت را طی میکند.
نمونه دیگر که قابلتأمل هست
با دستور رئیس قوه قضائیه ساختمان زندان آمل تخریب و تبدیل به فرهنگسرا میشود. نقشه احداث ساختمان فرهنگسرا در مساحت حدود 2900 مترمربع آماده است و ظرفیت اجرای این پروژه در شهرداری آمل با حمایت شورای اسلامی شهر وجود دارد. شورای اسلامی شهر و شهرداری آمل آمادگی آن را دارد که با توافق و طی مسیر قانونی بین دو طرف و پرداخت حقوق سازمان زندانها، ساختمان زندان به خارج از شهر انتقال داده و پروژه فرهنگسرا با تسریع در شهر آمل احداث و به بهرهبرداری برسد
راهکار اساسی برای احداث فرهنگسرای خرمآباد را باید حمایت همهجانبه دستگاههای مختلف از قبیل استانداری، اداره کل فرهنگ و ارشاد اسلامی و شهرداری دانست.
* با توجه به استانداردهای تعریفشده برای یک فرهنگسرا و آیندهنگری نسبت به طرحها اراضی اطراف پل شاپوری موقعیت مطلوبتری نسبت به مکانهای دیگر داشته باشد؛ و پروژههای مجاور همین مکان که شهرداری در دست اقدام دارد تأثیر مثبت بر فرهنگسرا میگذارد.
محدوده سابق سينما آريا خرمآباد در بخش جنوي غربي ميدان امام خميني (ره) بلوار علوي با گذشت 4 دهه به مخروبهاي تبديل شده است. این مکان بضاعت خوبی براي تغيير كاربري آن به مكاني فرهنگي را دارد. قطعا با احياي اين فضا به مجموعهاي فرهنگي فرهنگي كه در محل مناسبي قرار دارد، ميتوان رونق اقتصادي را نيز براي خرمآباد و ساكنانش متصور شد.
گزارش: علی محمدی