با ورود پیامرسانهای مختلف ازجمله واتساپ، وایبر و بهویژه تلگرام فعالیتهای رسانهای وارد مرحله جدیدی شده و عرصه اطلاعرسانی دستخوش تغییرات شگرفی شده است.
تا چند سال پیش خوانندگان رسانههای جمعی نظیر روزنامهها، هفتهنامهها و در کل رسانههای مکتوب، میبایست با مراجعه به دکههای مطبوعاتی، روزنامه موردعلاقه خود را خریداری کنند تا از اخبار و رویدادهای شهر و کشور خود آگاه شوند.
در مورد رسانههای دیداری و شنیداری نیز به همین منوال، مخاطب میبایست خود را سر ساعت پخش اخبار به مکانی که گیرندههای رادیو و تلویزیونی وجود داشته باشد، برساند.
با ورود خبرگزاریها و پایگاههای خبری اینترنتی به عرصه اطلاعرسانی، سرعت ارسال اخبار و دسترسی مخاطبان به اخبار و رویدادهای مختلف پیرامون خود بهصورت چشمگیری افزایش یافت و سبک جدیدی از خبرنویسی برخط (آنلاین) رواج یافت.
اما حالا با فراگیرشدن پیامرسان تلگرام، سرعت اطلاعرسانی به حدی بالا رفته که در مدتزمان کوتاهی اخبار و تحولات پیرامونی به مخاطبان میرسد و هر گوشی تلفن همراه خود به رسانهای برخط تبدیل شده است.
در حقیقت وارد مرحلهای شدهایم که هر شهروند خود خبرنگاری شده و به قول اندیشمندان علم ارتباطات، بیشتر افراد جامعه «شهروند خبرنگار» شدهاند.
با این تحول، اخبار از انحصار خبرگزاریها و بنگاههای خبرپراکنی خارج شده است. این کار موجب شده اخبار ارزان و در کوتاهترین مدت به دست مخاطبان برسد؛ که البته اگر فضای رسانهای و بهویژه فضای مجازی بهدرستی پایش و کنترل نشود، آسیبهایی جبرانناپذیر در پی خواهد داشت.
بر اساس آمار شورای عالی فضای مجازی، 22 میلیون نفر در کشور عضو پیام رسان تلگرام هستند، این آمار مربوط به سال 94 هست که با این حساب، تعداد به بیش از این میزان رسیده که رقم قابلتوجهی است.
هرچند آمار دقیقی از تعداد افرادی که در لرستان عضو تلگرام هستند در دست نیست ولی به تبع کشور، این آمار در استان ما هم رقم بالایی را شامل میشود.
بر آن نیستم که آثار زیانبار مدیریت نکردن فضای مجازی را در کشور موشکافی کنم چون هم از حوصله بحث خارج است و هم اینکه این مقوله نیازمند ورود کارشناسان خبره اجتماعی و رسانهای و آسیبشناسی دقیق آن برای تصمیم سازی و تصمیمگیری راجع به نحوه فعالیت افراد و گروهها در این فضاست.
اما آنچه که باعث نگارش این سطور شد، نگرانی از تبعات فعالیت افراد و گروههایی است که بیمحابا به ارزشها، آدابورسوم و هویت مردم استان میتازند و اگر مهار نشوند، آسیبهای جبرانناپذیری به وحدت مردم لرستان خواهند زد.
دو دسته از افراد معاند در عرصه فضای مجازی استان فعالیت میکنند که فعالیت آنها بسیار مخرب است:
گروه اول افرادی هستند که به اختلافات قومی دامن میزنند و سعی میکنند بین اقوام مختلف مردم لرستان اختلاف بیندازند، متأسفانه این افراد نقشهای را که در کردستان عراق و با همکاری دشمنان اسلام و ایران طراحی شده، در فضای مجازی دستبهدست میکنند.
در این نقشه کذایی، بخشهایی از استان لرستان جدا ترسیمشده و در حوزه جغرافیایی یک قومیت خاص قرارمی گیرد.
این گروه وحدت و هویت مردم لرستان را نشانه گرفتهاند و ضروری است هرچه سریعتر مسئولان این افراد را شناسایی کرده و فریبخوردگان را از معاندان و مغرضان جدا کنند.
گروه دوم کسانی هستند که فرهنگ ایرانی اسلامی که فرهنگ ملی همه ما ایرانیان است را فرهنگی مهاجم معرفی میکنند. این گروه حتی کار را بهجایی رساندهاند که خواندن شاهنامه حکیم طوس، فردوسی را تخطئه میکنند و آن را کتابی به اصطلاح استعماری میدانند.
این گروه دانسته یا ندانسته به اختلاف بین قومیتهای کشورمان دامن میزنند و تلاش میکنند مردم استانهای لر نشین را در مقابل سایر قومیتها قرار دهند.
اعضای هر دودسته در فضای مجازی به دنبال ایجاد مطالبات کاذب در بین مردم لرستان در سطح استانی و ملی هستند.
اگر شورای عالی فضای مجازی و مسئولان نهادهای نظارتی و امنیتی استان هرچه سریعتر دستبهکار نشوند و جلوی فعالیت مخرب این افراد را نگیرند، تبعات اجتماعی و امنیتی نگرانکنندهای در پی خواهد داشت.
لازم به ذکر است که این افراد در سه سطح مطامع و نقشه خود را دنبال میکنند، سطح اول فضای مجازی است که هماکنون در این فضا مشغول به فعالیت مخرب هستند.
در سطح دوم تلاش میکنند مطالبات و خواستههای تفرقهافکنانه خود را به رسانههای مکتوب، شنیداری و دیداری بکشانند؛ و درنهایت در سطح سوم تلاش این افراد معطوف به بین مردم و سطح جامعه میشود که اگر این افکار مخرب و تجزیهطلبانه به سطح جامعه رسوخ کند، تبعات اجتماعی این فعالیت وارد فاز سیاسی میشود که در آن صورت کنترل آن بسیار دشوار خواهد بود.
با توجه به تأثیرگذاری بالای فضای مجازی در جامعه، ضروری است که مسئولان این فضا را پایش و نظارت کنند.
به نظر نگارنده، شورای تأمین استان و دستگاههای امنیتی میبایست برای رصد و مدیریت فضای مجازی در استان هرچه سریعتر دست بکار شوند و این فضا را از افراد معاند پالایش کنند.
بقول زندهیاد سهراب سپهری، آب را گِل نکنیم:
شاید این آب روان، میرود پای سپیداری تا فرو شوید اندوه دلی.
مصطفی رباطی / فعال رسانهای