نشان مرغوبیت صنایع‌ دستی یونسکو از سال 2001 آغاز شد و از سال 2006 به مهم‌ترین پروژه سازمان یونسکو در حوزه صنایع‌دستی تبدیل گردید. اين نشان با گسترش طرح حمایتی سازمان يونسكو پس از آسیای غربی و مرکزی به آسیای شرقی رسید.سال 2007 میلادی، برنامه داوری مهر اصالت در شهر دوشنبه کشور تاجیکستان برگزار گردید که ایران موفق به دریافت 6 نشان برتری و مرغوبیت گردید.

آن گونه که سازمان میراث فرهنگی گزارش کرده است سال 2008، کشور ایران میزبان برگزاری برنامه داوری مهر اصالت یونسکو بود و موفق به دریافت 45 نشان گردید.

در چهار دوره گذشته ایران موفق به دریافت 263 نشان مرغوبیت و برتری صنایع‌دستی گردیده است؛ اما جایگاه لرستان و سهم لرستان از این عدد چیست؟

از میان 263 هنرمندی که موفق به دریافت نشان اصالت شده‌اند نام 9 لرستانی می‌درخشد که اگر در قیاس به برخی استان‌ها رقم بالایی نیست اما در نوع خود ارزشمند است.

نخستین هنرمند لرستانی که موفق به دریافت این نشان شد مرحوم محمدرضا كاكاوند است که در سال 2008 (1387) در رشته ساز سازی یعنی ساخت كمانچه از چوب و استخوان موفق به دریافت این نشان شد.

محمدرضا کاکاوندی هنرمند خرم‌آبادی یکی از قربانیان سانحه‌ی هوایی «توپولوف» در سال 88 بود.

محمدرضا کاکاوندی در تیرماه سال 1350 خورشیدی در شهر خرم‌آباد متولد شد. در سال 1367 فعالیت هنری خود را در زمینه ساخت آلات موسیقی در رشته کمانچه سازی آغاز نمود. وی توانست در سال 1382 در هجدهمین جشنواره موسیقی فجر در بین نوازندگان و سازندگان کمانچه، ساز خود را به عنوان یک کمانچه برگزیده مطرح کند و لوح افتخار را به کار خود اختصاص دهد؛ اما افسوس مرگ زودهنگام مانع تداوم افتخارآفرینی این هنرمند خلاق شد.

به هر روی پس از مرحوم کاکاوندی، در سال 1389 سه هنرمند دیگر توانستند نشان با ارزش اصالت یونسکو را دریافت کنند.

احمد قلياني در رشته ساز سازي - كمانچه، فرهاد رفيعي منش باز هم در رشته ساز سازی، البته تبحر رفیعی منش نه در ساخت کمانچه که در ساخت تار است و از این زاویه قابل توجه است. قلیانی و رفیعی منش هر دو از هنرمندان بروجردی هستند.

اما چهارمین فرد محمدحسن كاكاوند است که او نیز در رشته ساز سازی فعالیت دارد و تبحرش در ساخت كمانچه پشت‌باز است.

 محمدحسن کاکاوند از سال 1370 تاکنون در کارگاه کوچکش در کنج حیاط خانه‌اش با سیم و خشک چوپ و خشک پوست مشغول به ساخت کمانچه است.

اما این همه ماجرا نبود و در سال 2012 مقارن با 1391 نیز پنج هنرمند دیگر از لرستان موفق به دریافت نشان اصالت یونسکو شدند.

نخست احمد قلیانی که بار دیگر در زمینه کمانچه نشان جدیدی دریافت کرد.

سحر ساکی و مهدی رازی دو هنرمند دیگری بودند که در رشته آویز طرح گوزن موفق به کسب این نشان شدند.

سعید حبیبی دیگر هنرمند لرستانی است که در زمینه طراحی چراغ لاله و نقاشی و تراش روی شیشه موفق به کسب این نشان شد.

محمد عندلیبی نیز در زمینه طراحی تار ایرانی این نشان ارزشمند را دریافت کرده است.

عندلیبی از هنرمندان موفق بروجردی است.

اما این همه ماجرا نیست. علاوه بر این هنرمندان که مهر اصالت یونسکو را دریافت کرده‌اند فهرست دومی وجود دارد که شامل هنرمندان لرستانی است که نشان مرغوبیت صنایع‌دستی را در سطح ملی دریافت کردند. این افراد در سال 92 شامل این افراد بوده‌اند.

عباس شهبازی در رشته ساز‌سازی و ساخت کمانچه پشت‌باز و کمانچه پشت بسته

- لیلا کاکاوندی در ساز سازی

- مجید نیک اعتقاد در رشته حرمی بافی و زیرانداز لوزی

- رسول ابراهیمی در رشته حکاکی روی سنگ

- زهرا شاطری‌چنگی در رشته گلیم‌بافی

- مهدی نعمتی دارمرود؛ کامران شهبازی و فاطمه کلهر همگی در رشته خراطی

- عباس حمزه‌ای و محمد ورمزیار در رشته ماشته بافی

-ا حسان محمدی در ساخت سنتور.

اهمیت این نشان‌ها در هویت‌سازی است و اصالت هنر یک سرزمین است.

همچنین این نشان‌ها می‌تواند زمینه‌ای برای تجاری‌سازی و برند سازی محصولات و کالاهای سنتی لرستان به کار آید.

استعداد هنرمندان لرستانی البته بیش از این است و مسئولان لرستانی باید در معرفی بیشتر هنرمندان لرستانی در این زمینه بکوشند.
 ساسان والی‌زاده/ پژوهشگر
                                                                                              طرح: سحر ساکی

دیدگاه‌ها