استاد "حمید ایزدپناه" که همواره با اخلاق حمیده‌اش و صفای باطن، جذبه‌ای خاص داشت در پناه ایزد منان جای گرفت.

پیر فرزانه‌ای که متأسفانه حسادت‌ها و کوته‌فکری برخی آدمیان خودخواه، نگذاشت آن‌گونه که شایسته است از زحمات و آثار درخشانش تجلیل شود. هر چند از سر مهر و اخلاص در دل همگان جای دارد و کلید هر فرازی از تاریخ، مردم‌شناسی فرهنگ و هنر این دیار است، قرن‌ها باید بگذرد تا انسانی اندیشمند و جامع‌الاطراف همچون او در این مُلک پدید آیند.

او یک‌تنه هم مؤسس و مبتکر موزه فلک‌الافلاک که فخر لرستان و ایران است بود و هم کاشف و ثبت کننده‌ي جهانی نخستین غار نقاشی‌های بشر مشهور به میر‌ملاث، که هر دو گنجینه‌ای برای خردورزان و باستان‌شناسان و مردم‌شناسان است.

او زمانی نهضت لرستان‌شناسی را در دهه‌هاي سی و چهل آغاز کرد که کم‌تر کسی الفبای نگارش فرهنگ شفاهی و ادبیات و هنر فولکلوریک در این خطه می‌دانست.
آثار بی‌شمار و راه‌اندازی جریان‌های فرهنگی، ادبی و هنری بر اساس شیوه‌های علمی و نسل‌پروری محصول آن دوره از فعالیت‌های اوست. هر چند از سر شوق الهیات و معارف اسلامی در دانشکده معقول و منقول و الهیات آن زمان نزد اساتیدی همچون: فروزان‌فر، مشکوه، راشد، عبده و ... به خوبی خوانده بود اما در حقیقت میراث‌دار راستین تاریخ این سرزمین و آئین مهرورزی شد.

در زمانی که همه به دنبال مُدگرایی و سطحی‌نگری‌های بیگانگان بودند، او موجب اُنس و الفت جوانان این مرز و بوم به فرهنگ و منش حقیقی ایرانی و اسلامی شد.

هر چند دریای از علم و فر و اندیشه اما بی‌ادعا بود. به یاد دارم سال‌های 1367 و 1368 خورشیدی دانشگاه هنر در نزدیکی منزل ایشان قرار داشت و برای نخستین بار برای ساخت سریال "سور و سوگ" (1) مجموعه‌ای از آداب و رسوم کهن لرستان به محضرش رسیدم. استاد در کمال سخاوت، دانسته‌های خود را در اختیارم نهاد و پس از مطالعه فیلم‌نامه، اصلاحات را به وجود آورد.

قطعاتی از نسخه اصلی موسیقی استاد امام  عزیزی (امامی) که دو تار نواز برجسته‌ای بود را برای صحنه اجرای مراسم در اختیارم نهاد و فرزند هنرمندش سرکار خانم "بهکامه ایزدپناه" عنایت فرمود و بخش‌هایی از موسیقی آن سریال را با تک‌نوازي سه‌تار و آهنگ‌های کهن لری اجراء نمودند.

خانه‌اش پر از کتاب، نوارهای ریل قدیمی بود، آن زمان دو تار امام‌قلی را به دیوار خانه آویزان کرده و همچون یک عارف شیدا از ابعاد مختلف اندیشه و فرهنگ این دیار سخن می‌گفت.

روزی صدای فیلمی را برایم پخش کرد که متعلق به یارآباد دلفان بود و عکس‌هایی از پشت صحنه فیلم‌برداری حرفه‌ای و شانزده میلی‌متری آن مراسم، متأسفانه فیلم بنا به دلایلی مفقود شده بود. آن زمان به سفارش ایشان به آرشیو وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی مراجعه کردم تا یک روز در انبار وزارت خانه تنها جلد قوطی‌های فیلم را با همان مشخصات یافتم اما از فیلم خبری نبود ...

سال‌ها قبل نيز هنگامی که مجموعه‌ي تلويزيوني "کهن‌سالان" را در خدمت پسرعموی گرامی‌اش – مرحوم حاج اسدالله ساکی- ضبط می‌نموديم، استاد ایزدپناه را در منزل آقاي ساكي ملاقات کردم. کمی پیر شده بود اما همان عشق به لرستان را با شور و نشاطی بیش‌تر بیان می‌کرد. آرزو داشت و سفارش کرد که لرستان دانش‌نامه‌ای داشته باشد.

 همراهی پرسید: چه سفارشي برای پژوهشگران جوان دارید؟ استاد ايزدپناه فرمود: هیچ‌گاه برای پول و ثروت کار نکردم و شما هم برای مادیات کار نکنید.

او سرو تناور دانش و هنر بود که به جامعه‌ي لرستان سایه‌ي ابدی افکنده است. ايزدپناه تنها و تنها به خاطر لیاقت خود و راستی و پاکی نهادش بارها و بارها از نوجوانی تا پیری کوه و دشت، پستی و بلندی این کهن سرزمین را از نزدیک دیده بود و صادقانه آن را برای آیندگان ثبت و ضبط کرد.

او پدر معنوی فرهنگ و هنر لرستان بود. اینک روزگاری پیش آمده است که اگر همتی عالی باشد و حمایتی، شاید بتوان بر اساس آثار به یادگار مانده او و نسلی که پدید آورد، یک دانش‌نامه جامع در ابعاد تصویری، شنیداری و مکتوب برای لرستان به ارمغان آورد و امید است به راهی که او هموار ساخت، قفل‌های ناگشوده‌ای که باز کرد و مسیر نوینی که از هویت سرزمین‌مان به روی جهانیان گشود، ارج نهیم. (2)

البته همه می‌دانیم از حکیم توس تا حمید ایزدپناه همواره نامهربانی‌ها، در حق فرهیختگان بوده است. ما از ازل تا به امروز می‌دانیم:

بزرگش نخوانند اهل خرد             که نام بزرگان به زشتی برد

دیدگاه‌ها