کاهش سن مصرف دخانیات و به خصوص قلیان بسیار نگران کننده است. جوانان و نوجوانان برای فرار از بیکاری و به دلیل نبود تفریحات به قلیان کشیدن در کنار دوستان مشغول می‌شوند و به بهانه گذران اوقات فراغت سلامتی‌شان را دود می‌کنند. در زمان‌های نه چندان دور قلیان به ندرت آن هم در دست برخی از بزرگ‌ترها دیده می شد، اما امروزه کمتر کسی است که حتی برای یک بار مزه قلیان را با انواع طعم‌های مختلف نچشیده باشد.

آمار بالای بیکاری جوانان و نبود تفریحات سالم سبب شده تا جوانان برای رها شدن از بیکاری قلیان‌ها را در دست گرفته و دود آنها را با نفس‌های عمیق خود به بیرون انتقال دهند، این پُک‌ها آینده و سلامتی جوانان را دود می‌کند. امروزه بسیاری از جوانان در مراکز تفریحی و پارک‌ها دور هم جمع شده و قلیان را دست به دست می‌چرخانند و این گونه اوقات فراغت خود را می‌گذرانند.

نه تنها قلیان‌ها از سوی سفره خانه‌ها و مراکز عرضه قلیان به دست مشتری می‌رسد بلکه گاهی دیده می‌شود خانواده‌ها قلیان را با خود به مراکز تفریحی برده و نوجوانان و جوانان هم در کنار خانواده پُکی به قلیان می‌زنند. برخی معتقدند؛ مصرف قلیان به سبب آب موجود در خطری ندارد اما بارها و بارها پزشکان و متخصصان اعلام کرده‌اند که خطر استفاده از قلیان چند برابر سیگار است. به اعتقاد کارشناسان استفاده از قلیان دروازه‌ای برای استفاده از سیگار و مواد مخدر است و آرام آرام جوانان و نوجوانان به سمت این بلای خانمان سوز می‌روند، اما با توجه به آمار بالای مصرف قلیان و عرضه‌کنندگان قلیان باید پرسید مسئولان برای کاهش استفاده از قلیان خصوصا در سنین پایین چه اقدامی کرده‌اند. استفاده از قلیان تنها مختص پسران نیست و امروزه بسیاری از دختران جوان هم در پارک‌ها قلیان می‌کشند. استفاده از قلیان در بین دختران و پسران جوان خصوصا در مراکز تفریحی و کافی شاپ‌ها به وفور دیده می‌شود. کم شدن سن مصرف قلیان و دخانیات بسیار نگران کننده و زنگ خطری است که دستگاه‌های مربوطه و متولی باید نسبت به آن هوشیار باشند. این روزها با گشتی در پارک‌ها و تفرجگاه‌ها خصوصا در غروب نوجوانان و جوانانی را می‌بینیم که دسته جمعی قلیان می‌کشند و عمر و زندگی خود را دود می‌کنند. بیشترین دلیل گرایش به مصرف دخانیات در دانش آموزان، به زعم خودشان همراهی و هماهنگی با دوستان و پس از آن جلب توجه است.

 

«فریدون گودرزی» رئیس مرکز بهداشت بروجرد با بیان اینکه 4 تا 10 خرداد به عنوان هفته بدون دخانیات نامگذاری شده بود، گفت: 10 خرداد ماه «روز جهانی بدون دخانیات» و مبارزه با انواع مواد دخانی است.

گودرزی با اشاره به افزایش تعداد مراکز ترک دخانیات در بروجرد، عنوان می‌کند: باید توجه داشت که مصرف مواد دخانی با بروز سرطان، بیماری‌های قلبی و تنفسی رابطه مستقیم دارد. سال گذشته در بروجرد یک مرکز ترک دخانیات راه اندازی شد. 450 نفر به این مرکز مراجعه کردند و در نهایت 161 نفر مرحله یک ماهه را برای ترک گذراندند. به گفته این مسئول و در مجموع سه مرکز ترک اعتیاد هم اکنون در بروجرد فعالیت دارند. افراد به مدت یک ماه تحت درمان قرار می‌گیرند و خدمات مشاوره‌ای لازم به آنها ارائه می‌شود.

رئیس مرکز بهداشت بروجرد ادامه داد: سال گذشته 622 عدد قلیان در بروجرد جمع‌آوری شد و همه این قلیان‌ها در روز هوای پاک امحا شدند. همچنین در سال 95 تعداد 26 مکان عرضه قلیان پلمب و تعطیل شد که موارد گشت و بازرسی با همکاری نیروی انتظامی، شهرداری و بهداشت انجام شده است. به گفته گودرزی از ابتدای سال جاری تا‌کنون 75 عدد قلیان جمع‌آوری شده و پنج سفره‌خانه نیز پلمب شده است. این آمار نشان دهنده افزایش مصرف قلیان خصوصا در بین نوجوانان و جوانان است.

وی اظهار کرد: در تنباکوی قلیان از اسانس‌ها و مواد خطرناکی استفاده می‌شود. حدود 100 ماده سمی در آنها وجود دارد و انواع بیماری‌های مختلف را ممکن است برای فرد مصرف‌کننده ایجاد کند. مضرات مصرف قلیان چند برابر سیگار بوده و زمینه‌ساز اعتیاد برای نوجوانان و جوانان است. نیاز است جوانان برای پُر کردن اوقات فراغت از ورزش و برنامه‌های فرهنگی استفاده کنند. گودرزی تاکید کرد: مصرف مواد دخانی با سرطان، بیماری‌های قلبی و تنفسی رابطه مستقیم دارد و بسیاری از بیماری‌هایی که با دخانیات به وجود می‌آیند سبب مرگ و میر می شوند. در حال حاضر استفاده از قلیان و دخانیات افزایش یافته و بسیاری از افراد بعد از قلیان، سیگار مصرف می‌کنند و سپس به سمت اعتیاد و انواع مواد مخدر می‌روند.

این مسئول افزود: شیوه‌های زندگی سالم باید برای نوجوانان و جوانان بیان شود تا نوجوانان از قلیان دوری کنند و در تفریح و در کنار دوستان از این ماده سمی استفاده نکنند. نیاز است که مضرات و خطرات انواع مواد دخانیات مانند قلیان و سیگار برای جوانان بیان شود. با آگاه کردن آنها می‌توان از ورودشان به اعتیاد جلوگیری کرد.

 

گرایش به مصرف قلیان در سال‌های گذشته درسطح جامعه و خانواده‌ها افزایش چشمگیری داشته است که این امر می‌تواند مشکلات و پیامدهای ناگواری را از نظر فرهنگی و اجتماعی و تربیتی برای نوجوانان، جوانان و حتی خانواده‌ها ایجاد کند. چاره‌اندیشی و برنامه‌ریزی مناسب برای کنترل و کاهش مصرف دخانیات ‌یکی از ضرورت‌های اساسی است. باید به این نکته توجه داشت که برنامه‌ریزی‌ها برای ترویج فرهنگ «دخانیات ممنوع» از جمله مواردی است که باید در دستور کار متولیان امر قرار بگیرد. بی‌شک رویکرد غالب در برنامه‌ریزی و اجرای طرح‌های پیشگیری استفاده دخانیات در نوجوانان باید خانواده‌محور و در جهت آموزش‌های عملی و کاربردی برای خانواده‌ها باشد، زیرا بیشترین عامل مرتبط با استعمال دخانیات در نوجوانان مربوط به متغیرهای خانوادگی است. باید به این نکته هم توجه داشت که بر اساس یک باور غلط در بین خانواده‌ها و جوانان مصرف قلیان عوارض خاصی ندارد و اعتیادآور نیست، همین باور غلط هم موجب شده والدین نسبت به مصرف قلیان از سوی فرزندان خود نگرانی کمتری داشته باشند و زمینه برای شیوع و گرایش بیشتر به مصرف قلیان در بین جوانان و خانواده‌ها افزایش یابد؛ بنابراین ضرورت دارد در این زمینه با فرهنگسازی و افزایش آگاهی و شناخت والدین به دوام خانواده کمک کرده و نوجوان و جوانان را از خطرات و آسیب‌های استعمال مواد مخدر و قلیان ایمن کرد. از سوی دیگر در کنار بحث آموزش انجام تبلیغات محیطی و نمایش پیام‌ها و هشدارهای بهداشتی در مکان‌های پرتردد شهر، برگزاری مسابقات ورزشی با موضوعات کنترل دخانیات و درج شعارهای هشدار دهنده هم می‌تواند از جمله برنامه‌های کنترل و مبارزه با مصرف دخانیات باشد./ منبع: به بازتاب بروجرد