«هشتاد پهلو» یکی از مناطق بکر در جنوب‌شرقی خرم‌آباد است که به دلیل غنای پوشش گیاهی، حیات وحش‌، زیستگاه‌ها و چشم‌اندازهای منحصربه‌فرد از مناطق ویژه لرستان به شمار می‌رود.

با وجود ویژگی‌های خاص منطقه هشتاد پهلو چند سالی است که در این محدوده و روستاهایی مانند «تاف» و «نوژیان» ساخت‌وسازهایی به بهانه‌های مختلف صورت می‌گیرد. افراد سود‌جو و فرصت‌طلب هم در میان غفلت دستگاه‌های اجرایی به ساخت آلاچیق‌، ویلا‌، خانه باغ و ... در اراضی کشاورزی و جنگلی این منطقه اقدام کرده‌اند. گسترش قارچ گونه ساخت‌وسازهای مجاز و غیرمجاز در این مناطق بدون شک تهدیدی جدی به شمار می‌آید. نکته قابل توجه در این میان عملکرد برخی افراد در تغییر کاربری اراضی کشاورزی و جنگلی به صورت قانونی است که به عنوان یک چالش اساسی مطرح است.

 سؤال اینجاست که چرا برخی مسئولان به وظیفه ذاتی خود که جلوگیری از تغییر کاربری اراضی کشاورزی و جنگلی است عمل نمی‌کنند. بی‌شک قانون‌گذار در خصوص ممنوعیت تغییر کاربری اراضی کشاورزی و جنگلی شفاف عمل کرده و در این زمینه مشکل خاصی وجود ندارد، اما وجود آن دسته از اراضی که به صورت قانونی تخریب و به املاک شخصی تبدیل شده‌اند جای سوال دارد. منطقه هشتاد پهلو از سال 89 جزو مناطق شکار و صید ممنوع اعلام شد، ساخت‌وسازهای صورت گرفته در محدوده شکار و صید ممنوع نبوده و در منطقه عمومی هشتاد پهلو است. به منظور آگاهی از این وضعیت با مدیرکل منابع طبیعی و آبخیزداری‌، مدیر امور اراضی سازمان جهاد کشاورزی‌، مدیر کل حفاظت محیط زیست لرستان و یک کارشناس محیط زیست گفت‌وگو کردیم که در ادامه می‌خوانید.

 

«داریوش فلاح» کارشناس محیط زیست با اشاره به اینکه هشتاد پهلو از نظر تقسیمات کشوری در حوزه استحفاظی خرم‌آباد قرار دارد، می‌گوید: این محدوده از نظر ژئومورفولیک دارای تیپ‌های کوه‌، ماهور و دره است. بیشترین پوشش گیاهی، جنگلی منطقه بلوط است. البته در برخی مناطق درختان مثمر وحشی هم به چشم می‌خورد. این منطقه از سال 89 جزو منطقه شکار و صید ممنوع تعریف شده است.

فلاح ادامه می‌دهد: هشتاد پهلو یکی از مناطق بکر و کم‌نظیر در کشور است. پلنگ و خرس به دلیل ویژگی‌های خاص زیست بوم در این منطقه یافت می‌شوند.

این کارشناس معتقد است؛ دستگاه‌های اجرایی در خصوص ساخت و ساز در اراضی جنگلی و کشاورزی خوب عمل نکرده‌اند، این در حالی است که در کشورهای پیشرفته حفاظت از اراضی کشاورزی به عنوان یک اصل مهم و اساسی است.

فلاح بیان می‌کند: مناطق بکری مانند هشتادپهلو به دلیل تنوع گونه‌های جانوری و گیاهی همچنین آب و هوای مناسب باید مورد حفاظت جدی قرار بگیرند، نه اینکه عده‌ای فرصت‌طلب از بی‌توجهی متولیان سوءاستفاده کرده و اقدام به ساخت‌وسازهای غیرمجاز کنند. کافی است سری به این منطقه و روستایی مانند تاف بزنید تا از نزدیک مشاهده کنید که چه اتفاقی در حال رخ دادن است. در این مناطق زمین‌خواری به معنای واقعی کلمه قابل مشاهده است.

این کارشناس تاکید می‌کند: مسئولان تا دیرنشده و کار از کار نگذشته است باید اقدامات لازم را انجام دهند زیرا پدیده زمین‌خواری در قالب ویلاسازی و خانه باغ حیات این منطقه را تهدید می‌کند.

 

مدیرکل منابع طبیعی و آبخیزداری لرستان هم با تایید ساخت‌وسازهای غیرمجاز در منطقه هشتادپهلو می‌گوید: به دلیل وجود آب وهوای خوب و چشم‌انداز زیبا برخی افراد سودجو اقدام به ساخت خانه‌های ویلایی‌، آلاچیق و خانه‌باغ می‌کنند‌. این امر باعث شده که برخی افراد به تغییر کاربری اراضی جنگلی و کشاورزی روی بیاورند و در برخی محدوده‌ها، اراضی کشاورزی را خریداری کنند.

 «شیرزاد نجفی» می‌افزاید: در حال حاضر چهار یا پنج مورد ساخت‌وساز در منابع ملی هشتاد پهلو داشته‌ایم که پرونده مربوطه به مراجع قضایی تحویل داده شده است و در حال بررسی است.

این مسئول به شفاف بودن قانون در این زمینه هم اشاره و اظهار می‌کند: طبق قانون هرگونه تغییر کاربری اراضی کشاورزی و اراضی جنگلی ممنوع است و دستگاه اجرایی باید ورود جدی داشته باشد.

نجفی در پاسخ به این پرسش که آیا دستگاه‌های اجرایی در این زمینه ضعیف برخورد کرده‌اند، عنوان می‌کند: می‌توان گفت تا حدودی این مطلب صحت دارد و گرنه افراد سودجو به خود اجازه نمی‌دادند که به ساخت ویلا یا خانه باغ روی بیاورند. البته برخی افراد شبانه و دور از چشم ماموران گشت و بازرسی اقدام به ساخت‌وساز می‌کنند که تخریب این سازه‌ها زمان زیادی نیاز دارد. مدیرکل منابع طبیعی به مشکلات پیش روی مبارزه با ساخت‌وسازهای غیرمجاز هم اشاره می‌کند و می‌گوید: کمبود اعتبار و نیروی انسانی، امکانات و خودرو یکی از مواردی است که موجب شده پوشش منطقه ضعیف باشد.

این مسئول با اشاره به تبعات منفی گسترش زمین‌خواری اظهار می‌کند: این امر باعث ترغیب دیگر افراد سودجو برای ساخت‌وساز می‌شود که نتیجه‌اش تخریب اراضی جنگلی است. برای مقابله با زمین‌خواری و ساخت‌وسازهای غیرمجاز دستگاه قضا می‌بایست نقاط بحرانی را شناسایی و اعلام کند. نجفی تاکید می‌کند: از مردم و سازمان‌های مردم نهاد تقاضا داریم هرگونه ساخت‌وساز غیرمجاز را از طریق شماره تلفن 1504 به ما اعلام کنند تا برخورد مناسب و به‌موقع با آن‌ها داشته باشیم.

 
لزوم آموزش و اطلاع‌رسانی

مدیر امور اراضی سازمان جهاد کشاورزی لرستان هم با اشاره به اینکه ظرف ده سال اخیر سالانه به طور متوسط 250 تا 270 هکتار از اراضی زراعی به صورت مجاز و از طریق کمیسیون‌های مربوطه تغییر پیدا کرده، می‌گوید: علاوه بر این میزان مقدار قابل توجهی هم از اراضی زراعی استان به صورت غیرمجاز تغییر کاربری داده شده‌اند.

«علی خادمی» می‌افزاید: سالانه 200 تا 300 هکتار از اراضی کشاورزی به‌صورت غیرمجاز تغییر کاربری داده می‌شوند‌. ساخت‌وسازها در قالب ویلا سازی و خانه باغ، احداث جاده دسترسی جدید، تعریض جاده‌ها و احداث راه‌آهن رخ می‌دهد و سالانه سطح قابل‌توجهی از اراضی را از انتفاع کشاورزی خارج می‌کند.

خادمی با اشاره به این که تغییر کاربری اراضی کشاورزی طبق قانون ممنوع است، می‌گوید: با تشخیص کمیسیون تبصره یک ماده یک تغییر کاربری تنها تحت شرایط خاص برای اراضی بالای درجه دو انجام می‌شود. در حال حاضر اطراف روستاهای بزرگ شاهد تغییر کاربری اراضی کشاورزی هستیم که همان زمین‌خواری است. مناطق خوش آب وهوا مانند تاف که در محدوده هشتادپهلو است از گزند افراد سودجو در امان نیستند. سودجویان با قطعه‌بندی اراضی کشاورزی اقدام به ساخت ویلا و خانه‌باغ می‌کنند. وی ادامه می‌دهد: ساخت‌وساز در باغات تنها در حد یک اتاقک 30 تا 30 متری و برای نگهداری ابزار باغبانی و نگهبانی مجاز است. همچنین در روستاهایی هم که کشاورزان سند مالکیت دارند 200 متر مربع برای احداث ساختمان در نظر گرفته می‌شود. باید ساختمان تغییر کاربری اراضی کشاورزی کنترل شود.

این مسئول عنوان می‌کند: قانون خوب است اما واقعیت این است که خوب اجرا نشده و دستگاه‌های اجرایی و نظارتی در خصوص تغییر کاربری اراضی کشاورزی غفلت کرده‌اند. مردم باید از مضرات تغییر کاربری اراضی کشاورزی آگاه شوند؛ موضوعی که باید اعتراف کنم تاکنون خیلی به آن توجهی نشده است. آموزش و اطلاع رسانی در این زمینه نقش بسیار مهمی دارد. وی تاکید می‌کند: مردم می‌توانند از طریق سامانه 131 تخلفات در حوزه تغییر کاربری اراضی کشاورزی را به ما اطلاع دهند تا با آنها برخورد جدی داشته باشیم.

 

«مهرداد فتحی بیرانوند» مدیرکل حفاظت محیط زیست لرستان با اشاره به اینکه ساخت‌وسازهای صورت گرفته در منطقه صید و شکارممنوع نیست، می‌گوید: این ساخت‌وسازها در منطقه عمومی هشتاد پهلو است. با توجه به اینکه این منطقه جزو مناطق حفاظت شده نیست می‌بایست دستگاه‌های متولی مانند امور اراضی و منابع طبیعی پای کار بیایند. در این مورد وظیفه‌ای متوجه ما نیست، هر چند ما دستگاه نظارتی هستیم. البته ما با هر گونه تخریب و تغییر منظر در اراضی جنگلی و کشاورزی مخالف هستیم به ویژه در مناطق بکری مانند هشتادپهلو که دارای تنوع جانوری و گیاهی است. در صددیم منطقه را از شکار و صید ممنوع به منطقه حفاظت شده ارتقا دهیم و در حال تشکیل پرونده هستیم.

 

نسرین صفربیرانوند /همشهری

دیدگاه‌ها