سیزده‌بدر یا جشن بدرقه نوروز از مهم‌ترین رسوم مشترک در میان اقوام ایرانی است که طی سال‌های اخیر روز آشتی با طبیعت نیز نام‌گذاری شده است.
ایرانیان از گذشته‌های دور در روز سیزدهم فروردین‌ماه، با بیرون آمدن از خانه و پناه گرفتن در دامان طبیعت، مراسم سیزده‌بدر را برگزار می‌کنند.
مردم استان لرستان معتقدند روز سیزدهم نوروز، روز حضور در طبیعت است و کسی نباید در خانه بماند و همه مردم از همان ساعات اولیه صبح راهی دامان طبیعت می‌شوند.
در لرستان قدیم به‌ویژه خرم‌آباد بجای روز سیزده به در معمولاً آیین چهارده به در مرسوم بود و روز اول سال (روز نوروز و عید) را به‌حساب نمی‌آورند و آن را «سیزه غریو» (سیزده به در غیربومی) می‌نامیدند. امروزه برخی از اهالی لرستان هر دو روز سیزده و چهارده فروردین را به دامن طبیعت پناه می‌برند.
در صبح روز «چارده یا سیزده‌بدر» کلیه اقوام نزدیک دسته‌جمعی به باغ‌ها یا کنار رودخانه‌ها می‌روند البته چون در این روز می‌بایست تا غروب در خارج از خانه باشند برای مایحتاج خود مقداری غذا (غالباً گوشت برای کباب) که از قبل تهیه دیده‌اند با سبزه‌ای که قبلاً زن‌ها با نیت تندرستی هر یک از افراد خانه با مدد دانه‌های خوراکی (دانه گندم، کنجد، جو، عدس و...) آن‌ها را در ظرفی خیسانده و رویانده‌اند به همراه خود می‌برند و این روز را با پای‌کوبی و بازی‌های گوناگون لری و صرف ناهار و صحبت کردن و جمع شدن بزرگ‌ترها به دورهم به غروب می‌رسانند.
در این روز بانوان نیز در دامان طبیعت در کنار طبیعت بکر و زیبای لرستان غذاهای گوناگون می‌پزند و به هنگام ناهار، معمولاً چندین خانواده یک سفره بزرگ می‌گسترانند و غذاهایی را که هر یک به سلیقه خود تدارک دیده‌اند در آن می‌چینند پس از خوردن ناهار، به سرگرمی و بازی می‌پردازند.
عده‌ای از اهالی لرستان طبق سنت دیرین خود بعد از صرف ناهار به کنار رودخانه رفته و هفت‌سنگ کوچک را به نیت رفع و دفع هفت بلا و بیماری به داخل آب پرتاب کند و دوشیزگان برای گشایش بخت خود سبزه‌ها را گره می‌زنند.
زمانی نیز که می‌خواهند به منازل خود برگردند سبزی‌هایی را که از قبل کاشته بودند گره می‌زنند و ضمن نیت کردن، آن‌ها را به رودخانه می‌اندازند و میگویند:
«درد و قضا و بلا نه د ای روز سیزه وا ای سوزی آو بوره« الهی درد و بلا وقضا نباشد و در این روز سیزده‌بدر تمام غم‌ها همراه این سبزه به دست آب سپرده شود.
لرستانی‌ها در این روز سبزه‌های خود را برای دور کردن درد و بلا با خود به دامان طبیعت می‌برند. یکی از آیین‌های ویژه مردم لرستان گره زدن سبزه به نیت خاص می‌باشد به طوری که هر فردی با نیت و آرزو سبزه را گره‌زده و در دامان طبیعت رها می‌کند.
مردم استان لرستان معتقدند که گره زدن سبزه آن‌هم 13 گره در یک سبزه یا گره زدن 13 سبزه با هم باعث دور شدن درد و بلا از خانواده‌ها تا سال آینده می‌شود. سنت سیزده‌بدر از گذشته دور در استان لرستان مرسوم بوده و مردم قبل از فرارسیدن ایام تعطیلات نوروزی نسبت به کاشت سبزه برای سفره هفت‌سین اقدام می‌کنند تا در روز سیزدهم نوروز آن را در دامان طبیعت رها کنند.
هرساله روز پایانی سال تعطیلات نوروزی، مناطق دیدنی و طبیعت سرسبز استان لرستان شاهد حضور بسیاری از مردم استان می‌باشد که مردم به همراه خانواده خود این روز پایانی را به خوبی و خوشی در کنار طبیعت و فضاهای سبز سپری می‌کنند.
به دامن صحرا و طبیعت رفتن، انجام بازی‌های محلی همچون دال پلان، شوخی و بازی کردن، دویدن، تاب خوردن و در هر حال شاد بودن، از ویژگی‌های روز سیزده‌بدر و گره زدن سبزه به نیت باز شدن گره دشواری‌ها و برآورده شدن آرزوها، از دیگر رسوم این روز است.
یکی از مسائلی که معمولاً در روز طبیعت نگران‌کننده است بی‌توجهی برخی افراد به رعایت پاکیزگی محیط‌زیست است که گاهی وجود زباله و مواد زائدی که پس از حضور شهروندان در طبیعت و برجای می‌ماند چهره ناپسندی را به وجود می‌آورد که لازم است با آموزش، فرهنگ‌سازی، آگاهی بخشی، به‌منظور ارتقای فرهنگ حفاظت و حراست از عرصه‌های طبیعی و صیانت از طبیعت هم تلاش کرد.
برای جلوگیری از آلودگی محیط‌زیست، حفظ پاکیزگی سطح شهر و حفظ زیبایی سیمای شهری در روز سیزدهم فروردین 20 هزار کیسه‌زباله در روز انس با طبیعت در لرستان توزیع می‌شود شهروندان می‌توانند زباله‌ها و پسماند خود را در نقاط مشخص‌شده قرار دهند تا به جایگاه تخلیه زباله منتقل شود.
در صورت استفاده از آتش نسبت به اطفاء آن با خاک و آب اقدام کنند و از روشن کردن آتش در کنار درختان خودداری کنند.
امید است با پایان تعطیلات نوروزی و گذراندن روزی خوش در دامن طبیعت سال جدید را با تلاش و انگیزه بالا برای توسعه و پیشرفت استان و کشور برای تحقق شعار «دولت و ملت، همدلی و هم‌زبانی» آغاز شود.
منبع: ایرنا
کلیک کنید
دیدگاه‌ها