سد بختیاری یکی از پروژه‌های عظیم سدسازی در کشور است که مطالعات اولیه این سد بزرگ که روزگاری قرار بود به عنوان بلندترین سد دو قوسی جهان باشد، از سال 75 آغاز شد.
در آن روزها قرار بر این بود تا این سد در مدت‌زمان مشخصی به بهره‌برداری برسد، اما پس از گذشت چند دهه از آغاز عملیات اجرایی آن به دلیل موانع مختلف شاهد پیشرفت چندانی در زمینه تکمیل این پروژه عظیم نبوده‌ایم.
بسیاری از کارشناسان بر این عقیده‌اند ساخت سد بختیاری که در محل تلاقی چندین استان کشور قرار دارد می‌تواند نقش قابل‌توجهی در توسعه اقتصادی منطقه و رفع محرومیت داشته باشد.
علاوه بر آن سد بختیاری را می‌توان یکی از طرح‌های ملی کشور دانست که سود و منفعت آن فقط به یک استان خاص باز نخواهد گشت و علاوه بر مدیریت منابع آب می‌تواند کمک زیادی به جلوگیری از سیلاب‌ها و تولید برق کند.
اکنون این سد به دلیل کمبود منابع مالی پیشرفت چندانی ندارد و به همین دلیل مردم و حتی مسئولان لرستان و حتی وزیر نیرو نیز خواستار آغاز شدن عملیات اجرایی سد بختیاری هستند.
از سوی دیگر مسئولان بر این عقیده‌اند که برای رفع موانع و مشکلات موجود اقدامات لازم برای بازنگری طرح صورت گرفته و با توجه به محدودیت منابع مالی به دنبال استفاده از مشارکت‌های خارجی در این مورد هستند.
به نظر می‌رسد با توجه به توافق‌های صورت گرفته سد بختیاری با مشارکت کره‌ای‌ها ساخته خواهد شد، البته تحقق این هدف وابسته به مشخص شدن چارچوب معاملات و مبادلات تجاری میان دو کشور پس از اجرای برجام شده است.
به هر حال تکمیل سد بختیاری یکی از مهم‌ترین مطالبات مردم چندین استان کشور از جمله لرستان است. امیدواریم هرچه سریع‌تر عملیات اجرایی این سد از سر گرفته شود و در مدت‌زمان چند سال این طرح به بهره‌برداری برسد.
البته وزیر نیرو نیز در آیین آبگیری سد رودبار الیگودرز نیز از ادامه یافتن روند ساخت سد بختیاری با ظرفیت 750 مگاوات تولید برق خبر داد.
لزوم از سرگیری عملیات اجرایی سد بختیاری
در همین زمینه استاندار لرستان با اشاره به اهمیت از سرگیری عملیات اجرای سد بختیاری می‌گوید: آغاز به کار دوباره عملیات اجرایی سد عظیم بختیاری علاوه بر این‌که نقش ویژه‌ای در مهار سیلاب‌ها دارد موجب تحولی قابل‌توجه در لرستان و به خصوص شهرستان الیگودرز خواهد شد.
«هوشنگ بازوند» ادامه می‌دهد: با تلاش‌های صورت گرفته اغلب صاحب‌نظران برای ادامه یافتن روند اجرای سد بختیاری به اجماع رسیده‌اند و امیدواریم بتوانیم با تکمیل این سد بخشی از محرومیت مردم منطقه را کاهش دهیم.
وی عنوان می‌کند: البته در 3 سال گذشته با تلاش‌های صورت گرفته چندین سد استان به بهره‌برداری رسیده‌اند.
بازوند می‌گوید: با توجه به وجود منابع آب سطحی قابل‌توجه در استان باید سدهای دیگری همچون بختیاری نیز تعیین تکلیف و عملیاتی شوند.
وجود 2 سد در حوضه آبریز دز
مدیرعامل شرکت توسعه منابع آب و نیروی ایران در گفت‌وگو با همشهری با اشاره به وضعیت حوضه آبریز دز می‌گوید: در حوضه آبریز دز شاهد وجود سد دز هستیم و اخیراً نیز آبگیری سد رودبار لرستان در دستور کار قرار گرفته است.
«محمدرضا رضازاده» اضافه می‌کند: فقط 2/2 میلیارد مترمکعب حجم مخزن در این حوضه داریم.
رضازاده اظهار می‌کند: بر اساس آمارها حجم مخزن در حوضه آبریز دز در حدود 27 درصد آورده بوده است.
وی ادامه می‌دهد: در نتیجه حجم قابل‌توجهی از منابع آبی بدون کنترل و مدیریت از دسترس خارج می‌شوند.
مدیرعامل شرکت آب و نیروی ایران ادامه می‌دهد: به دلیل نبود مخزن و سدهای کافی اکنون شاهد بروز سیلاب‌های متوالی در این حوضه آبریز هستیم، به عنوان نمونه در سال‌های 80 تا 86، 88، 92 و 95 شاهد بروز سیلاب‌ها در این منطقه بودیم که خسارت‌هایی نیز به دنبال داشتند.
لزوم ساخت سد با حجم مخزن قابل توجه
این مسئول در ادامه با اشاره به یکی دیگر از ضرورت‌های ساخت سد بختیاری می‌گوید: اکنون عمر مفید سد دز در حال به اتمام رسیدن است و 700 میلیون متر مکعب از حجم این سد از رسوب پر شده در نتیجه شرایط مناسبی در این بخش وجود ندارد.
مدیرعامل شرکت توسعه منابع آب و نیروی ایران بیان می‌کند: به همین دلیل باید در بالادست سد دز با آینده‌نگری به منظور جلوگیری از ورود رسوب به این سد به ساخت یک سد با حجم مخزن قابل‌توجه اقدام کنیم.
رضازاده ادامه می‌دهد: به هر حال پتانسیل ویژه‌ای برای تولید برق در این منطقه وجود دارد و با پیش‌بینی‌های صورت گرفته در نظر داریم که 3 نیروگاه جریانی در پایین‌دست سد بختیاری ایجاد کنیم.
وی عنوان می‌کند: ساخت این نیروگاه‌ها وابسته به تکمیل سد بختیاری است و می‌توان با تحقق این موضوع 750 مگاوات ظرفیت نیروگاهی ایجاد کرد.
نبود منابع مالی؛ مهم‌ترین مانع در ساخت سد
این مسئول با اشاره به دلایل توقف در ساخت سد بختیاری می‌گوید: در ابتدا قرار بر این بود تا منابع مورد نیاز برای ساخت سد بختیاری از محل فروش نیروگاه‌های حرارتی شهید رجایی قزوین تأمین شود که این موضوع در سازمان خصوصی‌سازی عملیاتی نشد.
مدیرعامل شرکت توسعه منابع آب و نیروی ایران بیان می‌کند: منابع مالی مورد نیاز برای ساخت این سد از دسترس خارج شد.
رضازاده ادامه می‌دهد: در ابتدا سیاست وزارت نیرو بر ساخت نیروگاه‌های تولید برق بود، اما به هر حال با توجه به محدودیت‌های کنونی اولویت اصلی را در مدیریت منابع آب و جلوگیری از رسوب سد دز قرار داده‌ایم.
مشارکت شرکت‌های خارجی در تکمیل سد
این مسئول عنوان می‌کند: به بازنگری طرح سد بختیاری اقدام کرده‌ایم و اکنون ارتفاع مخزن این سد با کاهش 50 متری روبرو شده است.
وی می‌گوید: ظرفیت نیروگاه نیز از هزار و 500 مگاوات به 750 مگاوات رسیده است.
رضازاده با اشاره به تلاش برای تأمین منابع مالی از طریق مشارکت خارجی می‌گوید: در سفر اخیر رئیس‌جمهور کره جنوبی به کشورمان موافقت‌نامه‌ای میان ما، شرکت دیلیم کره و یک شرکت ژاپنی برای تأمین منابع مورد نیاز به امضا رسیده است.
مدیرعامل شرکت توسعه منابع آب و نیروی ایران اظهار می‌کند: در نظر داریم با مشارکت شرکت‌های خارجی و تأمین بخشی از منابع توسط آن‌ها و همچنین استفاده از ظرفیت شرکت‌های ایرانی اقدامات لازم برای از سرگیری عملیات اجرایی این سد را در دستور کار قرار دهیم.
رضازاده بیان می‌کند: زمانی می‌توان توافق‌نامه‌های موجود را عملیاتی کرد که چارچوب اصلی تعاملات اقتصادی میان ایران و کره مشخص شده و به نتیجه نهایی برسد.
با تحقق این موضوع سد بختیاری نخستین پروژه مشارکتی با کره‌ای‌ها خواهد بود.
وی با اشاره به اعتبار 1/7 میلیارد دلاری برآورد شده مورد نیاز برای ساخت سد بختیاری می‌گوید: برای تکمیل سد بختیاری به بیش از 1/7 میلیارد دلار نیازمند هستیم که این منابع با مشارکت شرکت‌های خارجی تأمین خواهند شد.
این مسئول ادامه می‌دهد: اکنون از 73 کیلومتر راه دسترسی 60 کیلومتر دارای پیشرفت 90 درصدی و 13 کیلومتر دارای پیشرفت 40 درصدی است.
وی عنوان می‌کند: تونل انحراف آب این سد تکمیل شده و ایستگاه راه‌آهن اختصاصی آن نیز دارای پیشرفت 70 درصدی است.
رضازاده می‌افزاید: بخشی از ساختمان‌ها و کارگاه‌ها نیز ساخته شده اند اما به دلیل کمبود منابع مالی نمی‌توانیم فعالیت را ادامه دهیم.
نقش ویژه سد بختیاری در توسعه منطقه
مدیرعامل شرکت توسعه منابع آب و نیروی ایران با اشاره به اهمیت ویژه سد بختیاری در توسعه اقتصادی منطقه می‌گوید: سد بختیاری می‌تواند نقش ویژه‌ای در توسعه منطقه ایفا کند.
رضازاده می‌افزاید: پیش‌بینی میشود در برخی دوره‌های اجرای طرح این سد برای 7 هزار نفر اشتغال ایجاد كند.
نقش ویژه سد بختیاری در مدیریت منابع آب کشور
مدیرعامل شرکت توسعه منابع آب و نیروی ایران در گفت‌وگو با همشهری بیان می‌کند: سد بختیاری یکی از مهم‌ترین اقدامات مطلوب برای مدیریت منابع آب در حوضه آبریز دز است.
«محمدرضا رضازاده» ادامه می‌دهد: حوضه آبریز دز و حوضه آبریز کارون 2 رودخانه بزرگ کشور به شمار می‌روند که اکنون در حوضه آبریز کارون شاهد ساخت سدهای متعددی هستیم به طوری که حجم مخازن این سدها به 13/2 میلیارد مترمکعب می‌رسد.
وی عنوان می‌کند: این آمارها نشان می‌دهد که به اندازه 92 درصد از آورده سالانه حوضه، مخزن وجود دارد.
رضازاده می‌گوید: وزارت نیرو می‌تواند منابع آب موجود در این حوضه را به نحو مطلوبی مدیریت و با کنترل دقیق به پایین‌دست ارسال کند.
این مسئول می‌افزاید: همین اقدامات و مدیریت منابع سبب شده تا در حوضه آبریز کارون در پایین‌دست با مشکل و سیلاب مواجه نشویم و شاهد مهار سیلاب‌ها باشیم.
علی عبداله‌زاده/ همشهری
کلیک کنید
دیدگاه‌ها
تنگ پنج . بخش پاپی . شهرستان
خرم آباد
یعنی از اعتبارات استانی ما استفاده میشود برای ساخت سد؟
طوری که شما گفتید فقط اسم دهن پر کنی هست برای استان ما و گرنه عوایدش برای بقیه است