توانا بود هر که دانا بود...

 بدون شک دانستن و فهمیدن می‌تواند به عنوان عامل و اکسیری قدرتمند و اثربخش در مناسبات فردی و اجتماعی و فی‌مابین انسان‌ها و تبدیل‌شدن آدمی به شهروندی قدرتمند در جامعه امروز به نحو مطلوبی عمل نماید.

 آیا به‌راستی امروزه چقدر اشتیاق و اراده به دانستن و آگاهی در میان ما وجود دارد و خود را ملزم به دانستن و در مجموع روی آوردن به فرهنگ مطالعه می‌دانیم و سرانه مطالعه و خواندن کتاب در میان ما در طول مدت یک شبانه‌روز چقدر می‌باشد؟!

هرچند به طور دقیق و مشخص، آمار گویا و شفاف در این زمینه وجود ندارد ولی بعضی آمارها و گمان‌ها حکایت از دو تا هیجده دقیقه در روز شناور و متغیر است؛ اما آنچه همگان بر آن اتفاق‌نظر و تجلی واقعیت جامعه می‌باشد سرانه روند مطالعه در مقایسه با کشورهای پیشرفته و توسعه‌یافته بسیار کم و ناچیز می‌باشد و اگر آمار مطالعه در کشور را بالاترین حد آن یعنی هیجده دقیقه در طول روز متصور باشیم این مدت‌زمان در جوامع دیگر از جمله ژاپن نود دقیقه، انگلیس پنجاه‌وپنج دقیقه، ترکیه و مالزی پنجاه‌وپنج دقیقه و... بسیار کم و ناچیز است و همین امر (آمار) خود گواه و نشان روشنی است از توجه و باور عمومی به امر مطالعه در جوامع پیشرفته می‌باشد که ضرورت توجه به این امر خطیر (مطالعه) را در جامعه ما ایجاب می‌کند.

بی‌شک جامعه‌ای که فرهنگ مطالعه و خواندن در آن در حد نسبتاً مطلوبی باشد کمتر دچار بحران‌های اجتماعی و ناهنجاری و مشکلات در عرصه اجتماع می‌باشد و پایه و بنیان آن جامعه بر مدار و سیاق عقلانیت و اخلاق استوار است و زیست مطلوب و شایسته‌ای را در میان شهروندان پدید می‌آورد و عدم توجه به مطالعه باعث تشدید روزافزون فردگرایی رادیکال و افراطی و فاصله گرفتن افراد از یکدیگر در سپهر عمومی جامعه می‌گردد.

عامل مطالعه و خواندن کتاب، فرد را در جهت برقراری ارتباط و دیالوگ و تقویت اشتراکات و احترام به عقاید و تفکرات دیگران سوق داده و در مجموع فرهنگ رواداری و مدار را تقویت می‌کند. همان‌طور که مولانا به زیبایی «دانستن» را رمز انسان بودن توصیف نموده است...

چون سر و ماهیت جان مخبر است/ هر که آگاه‌تر است با جان‌تر است

جان نباشد جز خبر در آزمون/ هر که را افزون خبر جانش فزون

مطالعه امروزه به‌عنوان عامل بسیار مهم در تعالی و حرکت یک جامعه به‌سوی پیشرفت و توسعه می‌تواند نقش به سزایی داشته باشد و شهروندانی پرسشگر و مطالبه گر که به وظایف و حقوق اجتماعی و سیاسی خویش واقف بوده و همواره به عنوان شهروندانی قدرتمند که نسبت به سرنوشت جمعی خویش حساس بوده و هیچ‌گاه دچار انفعال و بی‌تفاوتی نخواهند بود و برای تقویت این باور و حس دانستن باید در سنین پایین به‌خصوص در مدارس و مراکز آموزشی فرهنگ مطالعه به جد موردتوجه جدی قرار گرفته و آن را نهادینه نمود.

لازم به ذکر است در بخشی از جامعه که با آسیب‌های اجتماعی درگیر بوده و به‌طور اخص در خانواده‌هایی که از فقر و بیکاری و اعتیاد رنج می‌برند، صحبت از کتاب و تشویق آن‌ها به خواندن با واقعیت‌های عینی آن‌ها در تعارض بوده و اولین گام در مسیر مطالعه، آرامش هست که متأسفانه بعضاً همین خانواده‌هایی که از آیتم‌ها و مؤلفه‌های حداقلی برخوردار می‌باشند، کتاب و مطالعه در منظر آن‌ها مغفول و به شدت با این مقوله بیگانه می‌باشند.

همان‌طور که اشاره شد جامعه‌ای که سرانه مطالعه آن در وضعیت مطلوبی باشد قطعاً و یقیناً آسیب‌ها و نابهنجارهای آن به‌طور حتم کاهش پیدا خواهد کرد.

بنابراین با توجه به برپایی نمایشگاه کتاب در استان و فرصت پیش‌آمده، خانواده‌ها می‌توانند در جهت آشنایی و مأنوس شدن فرزندان خویش با امر کتاب حتماً در این محیط فرهنگی حضور به هم رسانند و شک نداشته باشند که فرزندانی که با کتاب پیوندی ناگسستنی و آن را رفیق راه خود قرار می‌دهند در برابر تمام آسیب‌ها و ناهنجاری‌های اجتماعی مصون خواهند ماند و جامعه‌ای به پیشرفت نائل خواهد شد که دانایی و دانستن و فرهیختگی در آن در حد کمال مطلوبی قرار داشته باشد.

 

دیدگاه‌ها