تصوير مربوط به گورستان زيدبنعلي خرمآباد در سال 1279 خورشيدي است.
تصوير از فراز قلعه فلكالافلاك گرفته شده است و نمايي از سنگ گورهاي اين قبرستان و نيز اتاقكي كه مقبره امامزاده زيدبنعلي(ع) در آن زمان بوده است را نشان ميدهد.
در سمت راست كوچه سادات و در بالاي تصوير، بخشي از شمال خرمآباد در آن زمان و محله پشت بازار در دامنه كوه ديده ميشود.
شهر خرمآباد تا نيم قرن پيش گورستانهاي متعدد در نقاط مختلف داشت كه با توسعه شهر، همه از بين رفتند و تغيير كاربري دادند.
از آن جمله يكي همين گورستان "زيدبنعلي" بود كه به عنوان هسته اوليه شهر خرمآباد در قرن هشتم هجري، مورد استفاده جهت دفن اموات بود و بيشتر، ساكنان محله پشتبازار و سادات از اين گورستان استفاده مي كردند.
اين گورستان در سال 1352 شمسي به دستور مرحوم عليمحمد ساكي شهردار وقت خرمآباد از بين رفت و طي فرصتي چند ماهه كه به شهروندان داده شد، بقاياي استخوانها و يا مقابر عدهاي از اموات توسط بازماندگانشان به گورستان خضر منتقل شد.
از ديگر گورستانهاي خرمآباد در عصر قاجار ميتوان به گورستان دوبرادران واقع در محلهاي به همين نام اشاره كرد كه بيشتر مورد استفاده طايفه كمالوند بوده است.
گورستان دربباباطاهر در شرق محله دربدلاكان نيز مورد استفاده برخي چاغروندها و صارميهاي ساكن در خرمآباد بوده است. اين گورستان نيز سه دهه قبل سرنوشت گورستان زيدبنعلي خرمآباد را پيدا كرد.
گورستان پامنار كه در منطقه موسوم به قبر مهتر و اطراف مناره آجري شقايق خرمآباد قرار داشت و بيشتر مورد استفاده عشاير كوچرو از جمله بيرانوندها، سگوندها و برخي از صارميها بوده است.
گورستان چالميرحسين كه در بخش شرقي محله كنوني علوي قرار داشت.
گورستان وقفيها (وخميها) در محله اسدآبادي(كورش) كه در حدود پارك ميوهفروشهاي كنوني بود.
گورستان يهوديهاي خرمآباد(كليميها) نيز در دامنهي مدبهكوه واقع در كوي فلسطين كنوني قرار داشت كه با مهاجرت آنها از خرمآباد، بلا استفاده ماند و در دهه 60 مسجد كوي فلسطين و منازل مسكنوني در آنجا احداث شد.
اكثر اين گورستاها تا اوايل دوران پهلوي داراي متوليان خاصي بودند كه آنها تعيين ميكردند هر يك از اموات كجا دفن شوند.
به لحاظ قدمت، گورستانهاي زيدبنعلي، درب باباطاهر و سپس خضر و فلكالدين، قديميترين گورستانهاي خرمآباد به شمار ميروند كه اكنون فقط خضر و بخش جديد گورستان فلكالدين از آنها بر جاي مانده است، اگر چه سنگهاي قديمي اين گورستانها در گذر زمان از بين رفته است ...
قديميترين سنگ بر جاي مانده در گورستان خضر بيش از 2 قرن قدمت دارد كه اين سنگ واقع در گورستان چاغروندها، در آستانه نابودي است.
پژوهش: رضا جايدري