جغرافیای لرستان (پیشکوه و پشتکوه)1300 ق./ 1262 ش./ 1883 م
نویسنده‌ای ناشناس (از درباريان ناصرالدين‌شاه)
به کوشش: سکندر امان‌اللهی بهاروند (متولد 1316)
نوبت چاپ: اول (بهار 1395)
ناشر: شاپورخواست
شمارگان: 1000 نسخه
قطع: وزيري
تعداد صفحات: 198 ص، مصور
شابك: 1-168-260-600-978
شماره كتاب‌شناسي ملي: 3596068
قيمت: 15 هزار تومان
اين رساله به وسيله يکي از مأموران قاجار تحت عنوان جغرافياي لُرستان در سال 1300 ق. و گويا به فرمان ناصرالدين‌شاه نگاشته شده است. اصل رساله در کتابخانه ملي نگه‌داري مي‌شود و چاپ فعلي از روي همين نسخه است.
اين کتاب حاوي اطلاعات جالبي درباره برخي از آثار باستاني لُرستان از جمله: پل شاپوري پل کشکان، پل‌دختر، پل گاميشان، قلعه خرم‌آباد، عمارت صخره‌اي کبکان، دژ تاريخي مُنگره و غيره مي‌باشد.
اشاره مؤلف به فروش اشياي عتيقه نيز جالب است؛ زيرا که متوجه مي‌شويم متجاوز از صد سال پيش غارت آثار باستاني لُرستان شروع شده است که متأسفانه هنوز هم ادامه دارد هر چند در مقياس کمتري.
اين اثر حدود دو دهه قبل به وسيله اداره كل فرهنگ و ارشاد اسلامي لرستان در تيراژ محدود منتشر شد كه به دليل دسترسي عموم و محققين به اطلاعات آن، اينك دوباره و توسط انتشارات شاپورخواست (ناشر نمونه سال‌هاي اخير لرستان) تجديد چاپ شده است.
بخشی از مقدمه کتاب:
لُرستان يکي از مناطق باستاني ايران است که در چند هزار سال گذشته، همواره شاهد تمدن هاي درخشاني بوده است. آثار دهات، شهرها، جاده ها، پل ها و دژهاي باستاني، همه گواه بر اين مدعاست. اما با اين حال، لُرستان هنوز ناشناخته مانده و مسلم است شناخت آن و يا هر منطقه ديگر از اين سرزمين پهناور، نياز به مطالعه همه جانبه و همکاري متخصصين رشته‌هاي مختلفي چون باستان‌شناسي، تاريخ، مردم‌شناسي، جامعه‌شناسي، جغرافيا و غيره دارد؛ چنان که باستان‌شناسان و مورخين مي‌توانند از طريق حفاري و بررسي اسناد و مدارک به چگونگي روند تغيير و تحولات اجتماعي، اقتصادي، سياسي و ديني کشورمان پي ببرند.
در اين رابطه، مطالعات مردم‌شناسي و جامعه شناسي براي شناخت اوضاع کنوني لُرستان و برنامه‌ريزي‌هاي آينده ضروري است؛ چرا که هم اکنون شاهد تغيير و تحولات بزرگي در زمينه هاي اجتماعي، اقتصادي، سياسي و ديني و غيره هستيم و در مجموع مي‌توان گفت که لُرستان وارد عصر جديدي شده که در مقايسه با يک قرن پيش کاملاً متفاوت است.
تا کنون مطالعات باستان‌شناسي به طور بسيار محدود، فقط در چند محل و آن هم صورت گرفته است. چنان که مي‌دانيم دوره‌ي پيش از تاريخ بيشتر در ارتباط با از زمان پيدايش فرهنگ (شيوه زيست‌انساني) در حدود سه دوره‌ي پيش از تاريخ ميليون سال پيش شروع و تا 6 هزار سال پيش که آغاز تمدن و شهرنشيني است؛ ادامه داشته است كه در اين ميان، اطلاعات قابل ملاحظه‌اي درباره‌ي دوره‌ي پيش از تاريخ کسب کرده‌ايم.
با اين حال، هنوز مطالعات عميق و گسترده اي در زمينه ي دوره ي تاريخي صورت نگرفته و آثار باستاني مربوط به عيلاميان، کاسيت‌ها، مادها، هخامنشيان، سلوکيان، اشکانيان، ساسانيان و دوره اسلامي که پيشينه تاريخي ما را تشکيل مي‌دهند در انتظار کاوش و بررسي مانده‌اند. از طرفي مطالعات تاريخي به ويژه از آغاز دوره اسلامي به نسبت شواهد و مدارک موجود از قبيل کتاب‌ها، احکام، قباله‌ها، وقف‌نامه‌ها و سنگ نبشته‌هاي گورستان‌ها دقيقاً بررسي نشده‌اند.