به جای نگاه کارشناسی به مقوله نام‌گذاری معابر، شاهد تأکید افراطی بر سلیقه‌های سیاسی هستیم. اين نظر دکتر "سلیمان میرزاپور" است كه دكتراي برنامه‌ريزي شهري دارد.

او معتقد است در نام‌گذاری‌ها باید به ویژگی‌ها و هویت‌های خاصّ مکان توجه کنیم. با اين متخصص برنامه‌ريزي شهري گفت‌گويي ترتيب داديم كه در پي مي‌خوانيد:

 

به طور کلی می‌توان گفت مسئولین مربوط در نام‌گذاری‌ها به دو گونه عمل می‌کنند: برخی فقط بر مفاخر و نام‌های ملی تاکید دارند و عده‌ای نیز تاکیدشان اغلب بر نام شهدا يا نام‌های عقیدتی است. البته نام‌های بومی هم در این سال‌ها برای اماکن معدودی به تصویب رسیده که متاسفانه تعداد آن‌ها زیاد نیست، می‌توان گفت که اغلب بحث‌ها بر سر همان دو مورد بوده است، حال آن که چیزی که در این میانه مغفول مانده، نام‌های بومی هستند.

 

ما هم هم مفاخر بومی داریم که چهره ملی هستند و هم شهدایی که لرتبار هستند و چهره ملی مانند شهید بروجردی (مسیح کردستان) داریم، چهره‌هایی داریم از شهداء نام‌آشنا برای مردم استان مثل شهید چاغروند، شهید سرهنگ هوشنگ بیرانوند، شهید حاج اصغر لشنی و .. نمی‌خواهم برای خواننده این مصاحبه به گونه‌ای جا بیافتد که مفاخر و یا شهدای لر نسبت به سایر هموطنان برتری دارند، اما به منظور تقویت حس مکان و نیز حس اجتماع و ارتقاء هویت شهری لازم است که بر نام‌های بومی تاکید بیشتری بشود.

همچنین باید اضافه کنم نام‌گذاری مناطقی در شهر به نام مفاخر بومی زنده، نشان‌دهنده روحیه قدرشناسی در سطح جامعه و تشویق این افراد و ترغیب افراد و استعدادهای دیگر برای انجام کارهای مثبت در جهت پیشرفت جامعه می‌شود.

شهر خرم‌آباد به عنوان یک شهر قومی و بزرگترین شهر لرنشین می‌بایست رنگ و بوی نام اماکن آن کاملا معرف هویت خاص و متمایز آن باشد و این در صورتی است که ما حتی در طراحی المان‌های شهری هم موفق عمل نکرده‌ایم. می‌دانید که ما المان‌های چینی هم در خرم‌آباد داریم.

در چند سال اخير به رغم وجود برخي نقاط مثبت مديريت شهري در استفاده از ظرفيتي كه در رابطه با هويت شهري در شهر خرم‌آباد وجود داشته، كاستي‌هاي فراواني نيز به چشم مي خورد. به طوري كه برخي ميادين شهر خرم‌آباد مزين به المان‌هاي نه ايراني- اسلامي و نه لري، بلكه چيني شده‌اند و به نظر بنده حقير اين‌گونه موارد، هنر و برنامه‌ريزي شهري اين منطقه را زير سوال مي‌برد. متاسفانه اغلب کسانی که در این زمینه تصمیم‌گیرنده هستند اعم از شورای شهر و ... هیچ‌کدام تخصص لازم را ندارند و با متخصصین هم مشورت نمی‌کنند و درک مبحث هویت شهری و به طور اخص استفاده از نام‌های بومی برای این دوستان، بسیار سخت است و معمولا با مقاومت و گاها تمسخر افراد مواجه می‌شویم.

 

  در دوره‌اي كه بي‌هويتي در شهرهاي ما موج مي‌زند و نمادهاي مدرن در جاي‌جاي شهرها خودنمايي مي‌كند، پس زدن عناصر هويت‌بخش، نوعي جفا در حق شهروندان است. هويت يا چيستي متمايز و متفاوت، همواره بر ارتقاء حس تعلق به مكان شهروندان موثر است و عدم وجود درك درست آن از سوي مديريت شهري، تنها عدم شناخت و درك صحيح مديران شهري از شهر را نشان مي‌دهد. هويت يك شهر ابنيه و آثار تاريخي، ويژگي‌هاي طبيعي، فرهنگي، زباني يا ساير ويژگي‌هاي قومي شهر است. هويت، گاه خود را با يك نام بومي، يك تنديس و يا يك فضاي متمايز شهري نشان مي‌دهد. جدا از نقش هويت در ايجاد حس مكان شهروندان كه اوج شهرگرايي و نه شهرنشيني صرف است، تاثير به‌سزايي در توسعه گردشگري نيز دارد.

خرم‌آباد را نباید با شهرهایی چون اراک، سمنان و ... مقایسه نمود. خرم‌آباد به عنوان نقطه ثقل جمعیتی قوم لر و نیز مرکز حکومت لرستان فِیلی (تا چند صده قبل)، را باید با شهرهایی در حد خود قیاس نمود، شهری که نمادهایی از مناطق مختلف لرنشین می‌بایست در آن وجود داشته باشد. نحوه نامگذاری اماکن و طراحی المان‌ها باید به گونه‌ای باشد که افرادی از ایلام، بروجرد، بختیاری، نورآباد، نهاوند و کوهدشت و ... هم به این شهر حس تعلق پیدا کنند.

چه اشکال دارد یک میدان در شهر خرم‌آباد به نام بروجرد یا ایلام اختصاص پیدا کند؟ چه اشکال دارد نام سردار شهید بروجردی بر روی پل‌ها و شهرک‌هایی در خرم‌آباد گذاشته شود که هنوز نام مشخصی ندارند.

شهرسازی مستلزم تعامل میان مسئولین و مردم است، روند از بالا به پایین دیگر جواب نمی‌دهد. شهرهای امروز ما بیش از هر چیز نیازمند حس تعلق و وابستگی شهروندان هستند. نتیجه دلزدگی و بی‌علاقگی شهروندان به شهر مهاجرت از شهر به شهرهای دیگر، عدم مشارکت شهروندان، عدم پرداخت مالیات، وندالیسم و ده‌ها مشکل دیگر است.

شهرسازی مدرن و مشابه در تمام شهرهای کشور نیز می‌تواند باعث بی هویتی شهرها گردد، این در حالی است که برنامه‌ریزی شهرها باید به سمت هویت‌یابی و تقویت فرهنگ بومی شهروندان سیر کند. این اقدامات می‌تواند در نگهداری و مرمت آثار تاریخی، معماری بناها، طراحی المان های مرتبط با فرهنگ بومی و نام‌گذاری خیابان‌ها خود را نشان دهد.

نام‌گذاری‌ها در شهرهای قومی در ایران به شدت حول مفاخر بومی است. اخیرا در کردستان نام‌های زیادی از اماکن شهری به نام‌های بومی تغییر پیدا کرد. آذربایجان هم همین طور است اغلب مفاخر آذری در اولویت نام‌گذاری قرار دارند وا استفاده از نام‌های ترکی امری پذیرفته شده است.

 

در آیین‌نامه نام‌گذاری اماکن شهری آمده  است که نام ‌شخصیت‌های فرهنگی، ادبی، علمی، سیاسی و تاریخی ایران و اسامی راجع به اندیشه، فکر و هنر و نیز مظاهر طبیعت زیبای ایران می‌تواند برگزیده‌ شود. همچنین به صراحت قيد شده است که "در نام‌گذاری علاوه بر توجه به شخصیت‌های ملی و قهرمانان، به شخصیت‌های محلی هر منطقه نیز توجه شود".

 

بله خوشبختانه مردم لر هم مفاخر زیادی دارند و هم شهدای والا مقامی اما حتی در مورد شهدا از این ظرفیت استفاده نشده است. شعرای گران‌قدری مانند میرنوروز، ملا منوچهر، ملاپریشان و صدها چهره دیگر، هنرمندانی چون مرحوم حسین پناهی، مسعود بختیاری، رضا سقایی، مومن‌علی جوزی‌پور، امام‌قلی امامی و... صدها نفر دیگر که بنده حضور ذهن ندارم همگی بیش از نام یک میدان یا خیابان بر گردن ما حق دارندT اما متاسفانه مجموعه مدیریت شهری و شورای شهر تا کنون نتوانسته‌اند از این ظرفیت به خوبی استفاده کنند كه احتمال مي دهم به دليل ناآشنايي آن‌ها با اين مفاخر باشد.

 

باید دو مسئله از سوی مدیران و شهر وندان پذیرفته شود: اول این که شهر موجودیتی زنده و پویاست و مانند یک انسان دچار بیماری روحی (اجتماعی و فرهنگی) و جسمی(کالبدی) می‌گردد، بافت‌های مسئله دار شهری عینا مانند سرطان، سلامت شهر را به خطر می‌اندازد و عدم توجه به روح و روان شهر (مسایل فرهنگی، هویتی و ...) نیز مشکلاتی مرتبط را به وجود می‌آورد.

دوم اين كه درمان و التیام زخم‌های شهر و به طور کلی برنامه‌ریزی برای شهر همچون هر مقوله تخصصی دیگر، باید به افراد متخصص سپرده شود.

گفت‌گو از: احد رستگارفرد/ پايگاه خبري يافته