طی روزهای اخیر وقوع آتش‌سوزی در مراتع و جنگل‌های لرستان باعث گردید بخشی از این میراث گرانبها از بین رفته و مردم لرستان داغدار طبیعت بکر مناطقی از زاگرس شوند.
برای مقابله با این بحران، دستگاه‌های مرتبط تا پیش از فرا رسیدن فصل گرما، تمهیداتی را به کار گرفته، اما به کارگیری و تاثیرگذاری این اقدامات همیشه با ابهام و سوال مردم مواجه بوده 
است.
است.یکی از دستگاه‌هایی که مستقیم با این حوزه در ارتباط است اداره کل محیط زیست لرستان است، در حاشیه برگزاری همایش فرهنگی اقتصادی لرستان در تهران، پایگاه خبری یافته در نشست اختصاصی با مدیر کل محیط زیست لرستان به بررسی این موضوع پرداخت.
"مهرداد فتحی‌بیرانوند" با قبول این دعوت پاسخ‌گوی سوالات و ابهامات موجود بود.
آتش، بخش وسیعی از مراتع لرستان را در بر گرفته و هر روز خسارات جدیدی به طبیعت بکر لرستان وارد می‌شود، نظر شما در این خصوص چیست؟
واقعیت امر این است که موضوع آتش سوزی‌ها مبحثی جدایی‌ناپذیر با جنگل در سطح دنیا است؛ یعنی تا زمانی که مرتع و چوب وجود دارد آتش سوزی هم جزء لاینفک حوادث است؛ اما آنچه به عنوان هنر ما می‌تواند مورد تجزیه و تحلیل قرار بگیرد به حداقل رساندن خسارت به این سرمایه ملی است؛ لرستان با توجه به این که بیشترین حجم جنگل‌های زاگرس را در دل خود دارد و با توجه به پوشش وسیع گیاهی و میزان بارندگی جزء استان‌های اول کشور است و همچنین صعب‌العبور بودن و توپوگرافی خاص استان شرایط حساس و سخت‌تری نسبت به سایر استان‌ها دارد، لذا بخشی از این آتش سوزی‌ها طبیعی است که در قالب برخی برنامه‌ها از جمله برگزاری مانورها در مقابله با این بحران تلاش کرده‌ایم.
اما بسیاری از مردم در خصوص موفق بودن این مانورها با ابهام مواجه هستند!
در ارتباط با این موضوع آن چه مسلم است هدف از اجراء و برگزاری مانورها، کسب آمادگی نسبی با همکاری و هم‌افزایی همه دستگاه‌ها برای رسیدن به هدفی مشترک که همان مقابله با آتش است؛ مانورهایی که ما ظرف دو سال گذشته در لرستان انجام داده‌ایم با عنایت به ارزیابی کارشناسان، با کمترین نقص انجام گرفت؛ بر اساس ابلاغ ریاست محیط زیست کشور چند استان از جمله لرستان برای انجام مانور در بحث مقابله با آتش‌سوزی انتخاب شد و بر اساس دستورالعملی مقرر شد که حدود 16 دستگاه مرتبط با حوادث آتش سوزی با هماهنگی هم بتوانند مانوری در منطقه انجام دهند تا با توجه به امکانات موجود و در مواقع بحران به مقابله با آتش بروند و خسارات به حداقل ممکن برسد.
شما تا چه میزان این مانورها را تاثیرگذار می‌دانید؟
آنچه در حوزه مانور به اداره کل محیط زیست محول شد بر اساس نظر کارشناسان به نحوه خوبی انجام گرفت به شکلی که همه دستگاه‌های مرتبط، ابزارها و پتانسیل‌های مردمی به کار گرفته شدند و به اهداف تعیین شده رسیدیم.
اما انتظارات مردم از این مانورها برآورده نشده است؟
واقعیت این است که آنچه به انتظار مردم در بحث مانور بر می‌گردد این است که انتظارات مردم سوای از اختیارات و قدرت ما است؛ قبلا" هم به این سوال پرداخته‌ام که چرا آنچه در مانور اتفاق می‌افتد در عمل امکان پذیر نیست؛ بنده مدیریت اداره کل محیط زیست را به عهده داشته و فقط اختیار دستگاه مطبوعه خودم را دارم، در زمان مانور وظیفه هماهنگی به عهده ما بود که وظیفه هر دستگاه مشخص و مانور موفقی را انجام دادیم. اما سوال اصلی این‌جا است که در زمان وقوع واقعی آتش، بنده این اختیارات را دارم؟ پس چگونه انتظار مقابله با حوادث واقعی را دارید؟
وظیفه اداره کل محیط زیست در این خصوص چیست؟
بر اساس قانون بنده فقط وظیفه دارم در حوزه مناطق چهارگانه تحت نظر اداره کل از جمله مناطق حفاظت شده و پناه‌گاههای حیات وحش انجام وظیفه کنم و این وظیفه منابع طبیعی است که در سایر حوزه‌های تحت پوشش در مواقع بحرانی و آتش‌سوزی اقدامات لازم را انجام دهد.
اداره کل مجیط زیست برای مقابله با آتش در مناطق تحت حفاظت خود موفق بوده است؟
خوشبختانه با توجه به تمهیداتی که به کار گرفته‌ایم میزان آتش‌سوزی‌های امسال به مراتب کمتر از آتش سوزی‌ها در سنوات قبل است، این در حالی است که در حال حاضر آتش سوزی‌ها همچنان ادامه دارد و سایر عرصه‌ها درگیر موضوع هستند.
با به کارگیری چه اقداماتی به این موفقیت رسیده‌اید؟
علت موفقیت اداره کل محیط زیست لرستان، پیش‌بینی و انجام برخی اقدامات بود، مباحث مورد نظر از جمله بحث پایش، بحث استقرار، بحث ایستگاه چادرهای سیار در مناطق صعب العبور، بحث شناسایی مناطق بحرانی آتش سوزی را انجام داده‌ایم که آمارها موید عملکرد خوب و کاهش سطح آتش سوزی در سال جاری است.
گویا یک فروند بالگرد هم برای مواقع بحرانی در لرستان مستقر شده است؟ کاربرد این بالگرد چیست؟
با پیگیر‌های انجام شده موفق شدیم برای اولین بار یک بالگرد را به صورت ثابت در لرستان مستقر کنیم، نقش این بالگرد در اطفاء حریق ممکن است که کارایی لازم را در مناطقی که در دشت هست نداشته باشد، اما در ارتباط با بحث هلی‌برد نیرو، بالای ده‌ها پرواز داشته‌ایم که نمونه بارز آن منطقه تنوم پل‌دختر بود که مدیر کل منابع طبیعی هم در جلسه‌ای به این نکته اشاره کرد که اگر در شرایط عادی قرار بود به منطقه تنوم نیرو اعزام کنیم، با توجه به سختی مسافت و گرمای منطقه نیروها حتی اگر به منطقه می‌رسیدند رمقی برای اطفاء حریق نداشتند، در ثانی تاخیر در زمان، باعث گسترش آتش می‌شد لذا با 12 پروازی که به منطقه شد موفق شدند ده‌ها نفر نیرو به منطقه اعزام و در کمترین زمان آتش مهار شود؛ به همین دلیل اعتقاد دارم که بالگرد برای هلی‌برد و رسیدن سریع به کانون آتش است و ما هر وقت از بالگرد استفاده کرده‌ایم قطعا" منشا اثر بوده و تاثیرات بسیاری در کاهش آتش داشته است.
نیروهای مردمی و انجمن‌ها در خصوص مواجه با بحران‌ها بسیار فعال هستند! نظر شما در این خصوص چیست؟
بنده هیچ وقت ادعا ندارم که تمام وظایف محوله را به نحو احسن انجام می‌دهم اما در حد توان و امکانات در حال تلاش هستیم و یکی از ابزارهایی که در حوزه محیط زیست بسیار اثر گذار است، انجمن‌های مردم نهاد و همچنین رسانه و اطلاع رسانی هستند. محیط زیست با استفاده از ابزارهای سخت افزاری قابل مدیریت نیست، یکی از کاستی‌های ما بحث "فرهنگ زیست محیطی" است، زیرا حوزه محیط زیست همیشه به گستره جغرافیایی یک استان و یک کشور و کل کره زمین مرتبط می‌شود.
این که انتظار داشته باشیم دستگاه‌ها با امکانات و ابزارهای مربوط بتواند این حوزه وسیع جغرافیایی را مدیریت کند امر محالی است، لذا اگر مردم به اهمیت محیط زیست و جنگل واقف شوند و خودشان را در این حوزه سهیم بدانند با همکاری دستگاه‌ها و رسانه‌ها می‌توانند از این میراث و امانت نگهداری کنند.
اعتقاد دارم موضوع فرهنگ محیط زیست مهم‌ترین معضل در حوزه کار ما است و اگر کسانی که به نوعی در این حوزه احساس مسوولیت می‌کنند وارد این عرصه شوند، شاهد کاهش معضلات و مشکلات خواهیم بود و در این حضور نقش انجمن‌های زیست محیطی پر رنگ می‌شود .
تشکل‌های زیست محیطی به عنوان بازوان ما در رسیدن به اهداف مشترک هستند و ضمن تشکر از این تشکلها اعلام می‌کنم ما هیچ مشکلی با این نهادها نداریم، هر چند افراد بسیار معدودی نیز ممکن است در این حوزه به دنبال منافع خاصی باشند، اما ما این عمومیت ندارند و ما تشکلها را در کنار خودمان حس می‌کنم و گواه آن برگزاری جلسات متعدد با انجمن‌ها است که دو طرف نشان داده‌اند هدفشان حفاظت از زمین است و تضادی با هم نداریم؛ اما واقعیت این است که امکانات ما محدود بوده لذا باید شرایط را درک کرد.
بنده قبل از این که خودم را مدیر کل محیط زیست بدانم خودم را یکی از اعضاء این تشکلها می‌دانم، به طور نمونه الان برخی دغدغه گهر را دارند و برای تایید این که بدانید منطقه گهر از خط قرمزهای شخصی و اجتماعی بنده است باید عرض کنم که در سال 81 با جاده‌کشی در این منطقه مخالفت کردم و نتیجه‌اش عزل از مدیر کلی بود و هیچ وقت از این موضوع نارحت نیستم.
پیام شما برای حفاظت از محیط زیست به مردم چیست؟
لرستان از نظر داشتن منابع طبیعی و گونه‌های اندمیک استان کم‌نظیری است، لذا همه وظیفه داریم که خود را در حفاظت از این میراث سهیم بدانیم و در پایان از تلاش همه انجمن‌ها و دلسوزان محیط زیست و همچنین عوامل پایگاه خبری یافته که در خصوص مسایل اجتماعی با قدرت تجزیه تحلیل، عمل می‌کند تشکر می‌کنم.
گفت‌وگو: عبدالرضا قاسمی/ پایگاه خبری یافته