چند وقت پیش در حال گفتگو و بررسی پروپوزال یکی از دانشجویانم بودم که تلفنم به صدا درآمد. اونور خط یکی از همکاران لُر تبار بود. از دانشجویم عذرخواهی کردم و مکالمه را لُری شروع کردم. موضوع، مشکل آموزشی چند دانشجو بود که باید حلش میکردیم. چند دقیقه صحبت کردیم و بعد از اتمام مکالمه، دانشجویم با تعجب پرسید: با چه زبانی صحبت کردید؟ گفتم: زبان لُری. گفت: «خیلی سخته من بهجز چند واژه متوجه نشدم چی ردو بدل شد. فکر نمیکردم لُری اینقدر دشوار باشه».
علت این بازخورد چیزی نبود مگر استفاده از چند واژه اصیل لُریِ پُر عمر بهجای واژههای رایج بهشدت فارسی شده در سالهای اخیر.
وقتی بررسی دقیقی انجام دادم دیدم در آن چند دقیقه بهجای: "سلامتی"، " هستی"، "نیستد"، " گیج" ،"فرستادن"،"بالا"،"پایین"،"حرف زدن"،و " خداحافظ "به ترتیب : "فِراقتی"، "دیارت نی"،"شیت"،"کِل کِردِ "، "وارو"، "هار"، "قِسه کِردِ" ،ِو "خدا دیار سرت" را به کار بردم.
البته به کار بردن این واژهها و جایگزین کردنشان بهجای واژههای فارسی شدهی: "سلامتی"،"نیسی"،"گیژ"،"فرسنم"،"بالا"، "پایین"،"حرف زیه" ،و "خداحافظ" به خاطر وجود بینشی در من است که میگوید "هر چیزی اصیلش خوب است" و " یک کل خودیِ منسجم و جور رو نباید با چیزهای ناخودی ناجور کرد".
من با اینکه عاشق زبان فارسیام و وقتی فارسی حرف میزنم تمام تلاشم را انجام میدهم که بهجای کلمات عربی و انگلیسی رایج ، واژههای فارسی اصیل را به کار بگیرم ولی قویاً معتقدم ورود نابجای واژههای فارسی به زبان لُری، اصالت این زبان زیبا و ایرانی را از بین میبرد و هویتش را به سمت نابودی سوق میدهد، لذا در حد توانم، توجه و سعی میکنم لُری را لُری حرف بزنم نه فارسلُری که متأسفانه بهشدت رایج شده.
وقتی واژههای اصیل و زیبای لُری را میبینم که با واژههای فارسی جایگزین میشود و به شدت رایج میشود، واقعاً با تمام وجود ناراحت و دردمند میشوم و شدیداً احساس تأسف میکنم.
بازخوردهای نظیر بازخورد ذکرشده، به من این پیام را میدهد که برای ما لُرزبان ها زبان اصیل لُری " طلای نابی " است که داریم آن را با دست خودمان به یک فلز کم ارزشتری مثل "روی" تبدیل میکنیم.
هیچ آدم بالغ و عاقلی طلای خودش را نمیدهد که به جای آن روی دریافت کند.
پس خاضعانه از لُرزبان های عزیز، پرافتخار و ریشهدار درخواست میکنم زبان لُری را یک دارایی، گنج، و اندوختهی ارزشمند ببینند و ملتمسانه از همهی آنها میخواهم که در این عصر بی رسانگی و بی آموزشی مراقب زبان لریمان باشیم و طلای نابمان (زبان لُری اصیل) را به روی (فارسلُری حرف زدن) تبدیل نکنیم و برای زبان و هویتمان ارزش قائل شویم. فارسی را دوست بداریم و به لُری عشق بورزیم.
«کیانوش زهراکار»/ عضو هیات علمی دانشگاه خوارزمی تهران
دیدگاهها
زنه بویی
خدا و دیار سرت