جمله معروف رنه دکارت؛ فیلسوف فرانسوی مبنی بر اینکه من فکر می‌کنم پس هستم مفهوم تفاوت انسان‌ها بر اساس فکر و اندیشه آنان را نشان می‌دهد.

پروردگار متعال نیز در آیه 256 سوره بقره می‌فرماید «لا إِكْراهَ فِي الدِّينِ قَدْ تَبَيَّنَ الرُّشْدُ مِنَ الْغَيّ‏ِ» که اشاره مستقیمی است به تفاوت در دین، اندیشه و تفکر انسان‌ها.

جهان‌بینی اسلام حتی آزادی زیستن شهروندان با مذاهب دینی دیگری در سرزمین‌های اسلامی را نیز به رسمیت شناخته و حقوق شهروندی برای پیروان دین‌های آسمانی دیگر را قائل می‌شود. در اسلام؛ صفت رحمانیت پروردگار به‌مراتب بیشتر از اوصاف دیگر تکرار می‌شود و شفقت و مهربانی در مقابل تندخویی مورد تأکید قرار می‌گیرد.

نکوهش تندخویی در احادیث مختلفی آمده است. حضرت علی (ع) تندخویی را نوعی دیوانگی می‌داند و می‌فرماید:

پرخاشگری و تندخویی نوعی دیوانگی است، زیرا تندخو و آدم خشمگین پس از آرام‌ شدن و آرامش خاطر و به خود ‌آمدن پشیمان می‌شود؛ اگر کسی پس از تندی و برانگیختگی و خشم پشيمان نشد دیوانگی‌اش ثابت‌شده است /(الحدیث جلد 3 صفحه ٢٧٣)

اما علیرغم این مروت و مدارای تصریح شده در متون دینی و با وجود توصیه‌های مکرر بزرگان مذهبی و ملی و کشوری برای وحدت و همدلی؛ متأسفانه در برهه‌ای زندگی می‌کنیم که آموزه‌های با ارزشی همچون وفاق، مهربانی و دوستی در بین مسلمانان با قید مذهبی شیعه و محدوده جغرافیایی ایران و قید تاریخی 40 سال پس از پیروزی انقلاب اسلامی؛ جای خود را به کینه‌توزی و تندخویی داده است.

خشونت کلامی در سپهر سیاسی کمترین مجالی را برای جذب حداکثری نگذاشته است و هر روز در رسانه‌های مجازی و حقیقی واژه جدیدی برای نابودی «دوستان منتقد» ابداع می‌شود.

برخی فعالان وابسته به جریان‌ها و جناح‌های سیاسی به‌ویژه در سطح استان‌ها، بدون هیچ راهبرد خرد یا کلانی برای نفوذ اندیشه و نگرش‌های سیاسی و اجتماعی خود در میان طیف‌های مختلف جوانان؛ به‌طور انفعالی تنها به تقابلی مبتذل با مخالفین فکری، شخصی یا حتی طایفه‌ای خود می‌پردازند و در عملکردی ماکیاولیستی؛ گاه برای رسیدن به هدف از هر وسیله‌ای همچون ترور شخصیت نیز ابایی ندارند.

تندخویی در عرصه سیاست گره‌های روانی فراوانی را در جامعه به وجود آورده است. ویروس کشنده خشونت‌ورزی در عرصه سیاسی، موجب گسترش خشونت‌های اجتماعی در رفتار روزانه مردم نیز شده است.

کنش و واکنش‌های خشمگینانه سیاسی رفته‌رفته تبدیل به تاکتیکی موفقیت‌آمیز برای غلبه بر جریان مقابل شده و البته شاهد هستیم که امروزه خشونت‌ورزی از حوزه سیاست به دیگر عرصه‌ها سرایت نموده است و تبدیل به یک خوی و منش همگانی شده و رفتارهای خشونت‌آمیز سیاسی، جامعه را در پرتگاه سقوط اخلاقی و اجتماعی قرار داده است.

فحاشی و بی‌نزاکتی در فرهنگ سیاسی چنان فضای جامعه را متشنج کرده است که به‌زحمت می‌توان سره را از ناسره جدا نمود و تبیینی مستند و مستدل از برنامه‌های راهبردی مدعیان را در ذهن کنجکاو جامعه پیدا کرد.

واژه‌هایی چون ضدانقلاب و بی‌دین را چنان با اطمینان به دیگران نسبت می‌دهیم که گویی ما محور دین و انقلابیم و هر که با ما نیست با انقلاب هم نیست.

به هزاران چهره تأثیرگذار در تاریخ دور و نزدیک کشور چنگ می‌زنیم. یک روز با پرچم ملیت و یک روز با چهره دین؛ و بعد دیگران را هزارچهره می‌نامیم!

کدام جامعه جهانی با این ادبیات خشن به رشد و تعالی رسیده‌اند؟

در متون دینی ما آیا بیشتر از " تندی و قهر" به" آشتی و دوستی" توصیه نشده است؟

اصول و ارزش‌های راستین انقلاب را در حصار خود در نیاوریم. هم اصلاح‌طلبان و هم اصولگرایان به انقلاب و اصول اولیه آن اعتقاد کامل دارند. ارزش‌های انقلاب متعلق به همه جریان‌های معتقد به نظام است. بسیج، جبهه، شهادت و همه نهادهای مقدس انقلاب متعلق به همه مردم ایران اعم از چپ و راست است.

دست از خط‌کشی‌های احساسی برداریم. همچون دو دهه اول انقلاب، اختلاف‌سلیقه‌ها را بپذیریم. مدیرانی که برای مردم کار می‌کنند و تعهد به صداقت و چشم‌پوشی از مال‌اندوزی را سر لوحه زیستن خود قرار داده‌اند و بر گرده زخمی دیگران کاخ‌نشینی نمی‌کنند؛ همه یک چهره‌اند و یک رو. زیستن برای خلق خدا و چهره‌ای برای حفظ آبروی مردم؛ و البته آنانی که بی محک اندیشه و فارغ از قید دین و انسانیت و برای حفظ منافع مقطعی خود؛ هر لحظه چنگ بر رخ کسی می‌کشند و هر روز با اهرم و نقابی متفاوت و از جنس ارزش‌های اصولی و راستین انقلاب، بر دوستان هجمه می‌آورند...آنان هزارچهره‌اند!

 

مؤخره:

از قران بیاموزیم:

إِنَّمَا الْمُؤْمِنُونَ إِخْوَةٌ فَأَصْلِحُوا بَيْنَ أَخَوَيْكُمْ وَ اتَّقُوا اللَّهَ لَعَلَّكُمْ تُرْحَمُونَ (حجرات-10)

همانا مسلمان‌ها با هم برادرند پس میان برادران خود صلح و آشتی بر قرار کنید و تقوای الهی پیشه کنید بلکه رستگار شوید.

 

 

دیدگاه‌ها