نتایج یک نظرسنجی با عنوان 5 کتاب برتر و تأثیرگذار با هر عنوان و موضوعی که مطالعه کرده‌اید، جالب توجه است.
به گزارش پايگاه خبري يافته، سرانه کتاب در ایران بارها و بارها مورد نقد و بررسی قرار گرفته و هر بار میزان پایین آن باعث نگرانی‌هایی در این حوزه شده است، اما نحوه مطالعه و سلیقه خواننده کمتر مورد توجه بوده که شاید این تحقیق پاسخ این سوال کلیدی را به گونه‌ای دیگر بدهد.
در این نظرسنجی که بین 150 زن و مرد از دانشجویان و دانش‌آموختگان رشته‌های مختلف دانشگاهی (مقاطع: کارشناسی، کارشناسی ارشد و دکترا) در دامنه سنی 20 تا 60 سال كه اكثرا لرستاني بودند انجام شد؛ به نکات جالبی برخوردیم که در ادامه به آن‌ها اشاره خواهد شد.
از سوال‌شوندگان خواسته شد که 5 کتاب برتر و تأثیرگذار با هر عنوان و موضوعی که مطالعه کرده‌اید، چه بوده است؟ که پس از بررسی نتایج زیر به دست آمد:
در این بررسی کتاب‌های ادبی و تاریخی با اختلاف فاحشی نسبت به دیگر آثار از محبوبیت بیش‌تری برخوردار بودند.
در بین کتاب‌های ادبی، رمان بیشتر از کتاب‌های شعر، داستان کوتاه و ... نام برده شد.
پرطرفدارترین رمان خارجی "جنگ و صلح" رمان مشهور لئو تولستوی، نویسنده شهیر روس است. وی کتاب جنگ و صلح را در سال ۱۸۶۹ میلادی نوشت. این کتاب یکی از بزرگ‌ترین آثار ادبیات روسی و از مهم‌ترین رمان‌های ادبیات جهان به شمار می‌رود. در این رمان طولانی بیش از ۵۸۰ شخصیت با دقت توصیف شده‌اند و یکی از معتبرترین منابع تحقیق و بررسی در تاریخ سیاسی و اجتماعی سده نوزدهم امپراتوری روسیه است و به شرح مقاومت روس‌ها در برابر حمله ارتش فرانسه به رهبری ناپلئون بناپارت می‌پردازد. منتقدان ادبی آن را یکی از بزرگ‌ترین رمان‌های جهان می‌دانند.
بعد از جنگ و صلح؛ پرطرفدارترین رمان خارجی "مزرعه حیوانات" به انگلیسی Animal Farm که در ایران به نام "قلعه حیوانات" نیز شناخته شده است، رمانی پادآرمان‌شهری به زبان انگلیسی و نوشته جُرج اُروِل است. این رمان در طول جنگ جهانی دوم نوشته و در سال ۱۹۴۵ میلادی در انگلستان منتشر شد، ولی در اواخر دهه ۱۹۵۰ میلادی به شهرت رسید.
مزرعه حیوانات درباره گروهی از جانوران اهلی است که در اقدامی آرمان‌گرایانه، صاحب مزرعه (آقای جونز) را از مزرعه‌اش فراری می‌دهند تا خود اداره مزرعه را به‌دست گرفته و «برابری» و «رفاه» را در جامعه خود برقرار سازند. رهبری این جنبش را گروهی از خوک‌ها به دست دارند، ولی پس از مدتی این گروه جدید نیز به رهبری خوکی به نام ناپلئون همچون آقای جونز به بهره‌کشی از حیوانات مزرعه می‌پردازند و هرگونه مخالفتی را سرکوب می‌کنند.
پرطرفدارترین رمان داخلی "کلیدر" اثری از محمود دولت‌آبادی، نویسنده معاصر است که در ۳ هزار صفحه و ۱۰ جلد به چاپ رسیده و روایت زندگی یک خانواده کُرد ایرانی است که به سبزوار خراسان کوچانده شده‌اند.
داستان کلیدر که متأثر از فضای ملتهب سیاسی ایران پس از جنگ جهانی دوم است بین سال‌های ۱۳۲۵ تا ۱۳۲۷ روی می‌دهد. کلیدر نام کوه و روستایی در شمال شرقی ایران است. کلیدر که «سرنوشت تراژدیک رعیت‌های ایرانی و قبایل چادرنشین را در دوره‌ای که سیاست زور حاکم است به تصویر می‌کشد» بر اساس حوادث واقعی نگاشته شده و به شرح سختی‌ها و رنج‌هایی روا رفته بر خانواده کَلمیشی می‌پردازد.
کلیدر را می‌توان نقطه اوج رشته آثار پیشین دولت‌آبادی به حساب آورد، که اغلب آنان داستان‌هایی کوتاه درباره مردم زجرکشیده و رنجور دهات خراسان است.
در اين تحقيق، از بین شعرای بزرگ به ترتیب: حافظ، مولانا، فردوسی، سعدی و سهراب سپهری مورد توجه خوانندگان قرار گرفته‌اند.
در بین کتاب‌های تاریخی نیز بیشتر آثار مربوط به ایران باستان مورد توجه بود تا تاریخ معاصر.
پرطرفدارترین اثر تاریخی، "ایران سرزمین جاوید" اثر رومن گیرشمن، ارنست هرتسفلد، ماریژان موله در 4 جلد تقریبا ۶۴۳ صفحه‌ای نوشته شده است (هر جلد ۶۴۳ صفحه بر روی همدیگر کلا ۲۵۲۲ صفحه).
از تاریخ قبل از پادشاهی مادها یعنی دوره حکومت ایران‌بانان زن بر ایرانویج تا اواخر دوره حکومت ساسانیان بر ایران نوشته شده و بیشتر حالت رمان تاریخی را دارد. این اثر توسط ذبیح‌الله منصوری (پرطرفدارترین مترجم در این نظرسنجی) به فارسی برگردان و تکمیل شده است.
"دو قرن سکوت" کتابی نوشته عبدالحسین زرین‌کوب‌خوانساری (۲۷ اسفند ۱۳۰۱ بروجرد– ۲۴ شهریور ۱۳۷۸ تهران) درباره سرگذشت ایران در دو سده‌ي نخست پس از سلطه اعراب نیز از دیگر آثار مورد توجه بود.
در بین کتاب‌های مذهبی، اثر "فاطمه، فاطمه است" نام کتاب کم‌حجم و چند صفحه‌اي از علی شریعتی است که از روی سخنرانی سال ۱۳۴۹ وی تدوین شده است. تا کنون این کتاب به چندین زبان ترجمه شده است.
در بین کتاب‌های علمی- دانشگاهی، آثاری درباره مدیریت و موفقیت از مقبولیت بیش‌تری برخوردار بود.
در بین رشته‌های مختلف دانشگاهی، برخی افراد فقط به ذکر کتب درسی اشاره کرده‌اند و عملاً مطالعه غیر درسی نداشتند، مانند رشته‌های پزشکی، حسابداری و کامپیوتر، در برخی از رشته‌های دیگر همچون حقوق، علوم سیاسی، نیمی کتب درسی و نیمی مطالعه آزاد قرار داشت.
کتاب‌های مورد علاقه‌ی خانم‌ها بعد از رمان، داروهای گیاهی، خواص میوه‌ها و آشپزی بود.
در بین کتب معنوی پرطرفدارترین "چهار اثر فلورانس اسکاول شین" به انگلیسی Florence Scovel Shinn (۲۴ سپتامبر ۱۸۷۱ - ۱۷ اکتبر ۱۹۴۰) تصویرگر کتاب و هنرمند آمریکایی بود که از میانه عمرش به فرقه تفکر نو پیوست و کتبی در ترویج دیدگاه‌های این فرقه نوشت.
او در یک خانواده‌ی کهن "فیلادلفیایی" به دنیا آمد و سالیان بسیار در مقام نقاش و متافیزیسین و سخنران، نامی پرآوازه داشت و با خدمت بزرگ شفا بخشیدن، هزاران تن از مردمان را در گشودن گره‌ها و از بین بردن دشواری‌های زندگی‌شان، یاری نمود. وی سال‌ها در نیویورک، دانش الهی تدریس می‌کرد. افراد بی‌شماری در کلاس‌هایش شرکت می‌کردند و از این راه، پیام معنویت را به بخش گسترده‌ای از مردم می‌رساند.
از نتایج به دست آمده تحقيق این‌گونه به نظر می‌رسد که در بین کتاب‌های تأثیرگذار و منتخب؛ نویسندگان، شعرا و مترجمین دهه‌های اخیر تقریباً جایگاهی بين كتاب‌خوان‌ها ندارند و طی مدت‌هاست اثر فاخری که مورد پذیرش قشر تحصیل‌کرده باشد، منتشر نشده است!
این عامل را می‌توان به موارد زیر مربوط دانست:
الف) روزمرگی و مشکلات معیشتی مردم
ب) استفاده بیش از حد از شبکه‌های مجازی، سایت‌ها و شبکه‌های ماهواره‌ای
ج) مدرک‌گرایی و در اولویت قرار دادن کتب و جزوات درسی به جای مطالعه آثار فاخر و کلاسیک جهان
د) عدم توجه به بازار نشر، سرمایه‌گذاری و فرهنگ‌سازی مناسب در این حوزه
هـ) اختلاف سطح یا مقبولیت نویسندگان معاصر با نویسندگانی همچون تولستوی، دولت‌آبادی، هدایت، شریعتی و ده‌ها و صدها اندیشمند بزرگ دیگر.
مجید کرامتی‌مقدم/ فرهنگی و پژوهشگر
کلیک کنید
دیدگاه‌ها
نظرسنجی شمابسیارهوشمندا نه بود وایده ی جدید دستمریزا
ایده جالبی بوده وتشکر از زحماتتون بابت کارهای فرهنگی
مثل همیشه عالی و دقیق
سپاس
تشکرفراوان بابت زحمتتون و ایده جالبتون
با تشکر از داداش مجید ،مثل همیشه عالی بود
عالی بود جناب کرامتی مقدم