قلعه دوهزار ساله فلک الافلاک در خرم آباد، در سال های گذشته به علت مرمت های غیر اصولی، رانش ضلع غربی تپه به خاطر بارندگی و فرسایش خاک، ایجاد ترک هایی به عمق 3 متر بر دیواره آن ، نم کشیدن دیواره های آن و زلزله های اخیر سال هاست که شرایط مناسبی ندارد و وجود نگرانی ها و اعتراضات موجود در این باره، برای حفظ این اثر تاریخی، تا به حال تاثیری در روند اصولی اداره آن به دنبال نداشته است.

در زلزله 1/5 ریشتری که 17 اردیبهشت در لرستان و به مرکزیت فیروزآباد رخ داد دو کنگره آن فرو ریخت و در قسمت هایی که ترک های قدیمی وجود داشت عمق شکاف ها بیشتر شد.

حال دژِ شاپور خواست خوب نیست

 هم چنین گفته می شود، در زلزله بامداد جمعه 19 اردیبهشت  که به بزرگی 4 ریشتر، بود  شکاف ترک های دیوارها عمیق تر شد و با هماهنگی های انجام شده قرار شد اشیایی که در زیر این ترک ها قرار دارند به مخازن منتقل شوند این در حالی است که برخی مسئولان استانی خسارت ناشی از زلزله دوم را رد می کنند و ترک های حاصل از زلزله اول را بسیار ناچیز توصف می کنند و در این شرایط هم  هنوز مرمت و استحکام سازی قلعه به صورت جدی مطرح نشده است.

مطابق اظهار نظر برخی مسئولان مربوطه، طرح استحکام سازی قلعه در حال مطالعه است و این مطالعه سال هاست که به طول انجامیده و در دوره های مختلف فقط اظهار نظرها و وعده هایی در این باره وجود داشته و در عمل ، فقط یک اثر تاریخی رو به نابودی وجود دارد که در شرایط کنونی حالش خرابتر از همیشه است.

 محمد حسین طالبیان معاون میراث فرهنگی، سازمان میراث فرهنگی صنایع دستی و گردشگری کشور در فروردین ماه سال گذشته و بعد از وقوع سیل پس از بازدیدی که از قلعه فلک الافلاک داشت اعلام کرد که قلعه در وضعیت بسیار نامناسبی قرار دارد و ممکن است که فرو ریزد و باید به سرعت عملیات استحکام بخشی آن آغاز شود و امروز با گذشت یک سال از آن و وقوع حوادث طبیعی دیگر از جمله زلزله و بارندگی های شدید هنوز هم مرمت قلعه شروع نشده است و بی شک با ادامه روند موجود در آینده ای نه چندان دور، تپه ای خاکی، جایگزین قلعه با شکوه و رو به افول قلعه فلک الافلاک خواهد شد.

 

این بنای تاریخی ارزشمند در خرم آباد بعد از دوران قاجار هنوز مرمت اصولی و کاملی به چشم خود ندیده است. در سال های گذشته بنا بر نظریه های غیر کارشناسی، بارها قسمت های مختلف آن مورد مرمت قرار گرفت به طوری که در برخی قسمت های این بنای تاریخی دیده می شود که از سه نوع آجر مربوط به دوره های مختلف که چندان هم قدیمی نیستند  در بازسازی یک دیوار استفاده شده است و حتی در برخی قسمت ها دیده شده که دیواری با مصالح امروزی و به شکل جدید بازسازی شده است و در سقف بعضی قسمت ها گچ بری های امروزی مشاهده می شود.

زهرا بهاروند معاونت میراث فرهنگی لرستان در این باره به «یافته» می گوید: در هر دوره ای نسبت به اعتباری که در اختیار اداره کل میراث فرهنگی قرار گرفته ، مرمت هایی  صورت گرفته در حد رفع خطر بوده است. او می گوید: البته همیشه سعی شده که مرمت های صورت گرفته تا حد امکان اصولی باشد.

وی می افزاید: با توجه به این که این قلعه در دوره های مختلف توسط افراد مختلف ، مرمت شده، برای استحکام بخشی اصولی  و نهایی آن نیاز به یک مطالعه جامع و کامل وجود دارد.

 

بهاروند می فزاید: این اداره کل با مشورت امور پایگاه های میراث ملی کشور، طی قرار دادی بحث استحکام بخشی  و برنامه اجرایی را به چند تن از اساتید برجسته سازه ای کشور واگذار کرده است . او می گوید: در حال حاضر مشاور، در حال انجام مطالعات و آزمایشات مربوطه است و طبق طرح نهایی ارائه شده و مصوب با کمک از متخصصین امر انجام خواهد شد.

این مقام مسئول می افزاید: مشاور ذیصلاح این اداره کل در حال بررسی تمام موارد مرمتی به خصوص بحث استحکام بخشی است که پس از ارائه طرح و بررسی همه جوانب، اقدامات مرمتی انجام خواهد گرفت .

بهاروند می گوید: تحقق این مهم نیازمند یاری و مساعدت بیشتر مسئولان مربوطه جهت تامین اعتبار لازم برای حفاظت ازاین میراث ارزشمند گذشتگان و سپردن آن به آیندگان است.

 

 

تا دیر نشده بایستی اقدامات جدی برای استحکام‌بخشی این بنای تاریخی صورت گیرد و همچنین به زیباسازی آن اهمیت داده شود.

فراموش نکنیم گردشگرانی که به لرستان سفر می‌کنند، اولین جایی که سراغ می‌گیرند قلعه فلک‌الافلاک است، لذا از مسئولان و متولیان امر می‌خواهیم اقدامات جدی در این زمینه انجام دهند.

شایان ذکر است فَلَک‌الافلاک یا دژِ شاپورخواست قلعه‌ای تاریخی در مرکز شهر خرم‌آباد است که با نام قلعه دوازده برجی هم شناخته می‌شود. تاریخ ساخت این قلعه به دورهٔ ساسانیان بازمی‌گردد. این بنا به شماره ۸۸۳ در فهرست آثار ملی ایران به ثبت رسیده‌ و مراحل ثبت جهانی را طی می کند.

 

فاطمه دارابی- پایگاه خبری یافته