27 سـال پيش بود كه يكى از اهالى منطقه «پل‌دختر» در اسـتان لرستان، هنگام شكار به‌طور اتفاقى غارى را كشـف كرد كه آغاز يكى از رازهاى باستان‌شناسی ايران شد.
«كلماكره» غارى اســت كه مــدت كوتاهى پس از كشــف توســط شــكارچى، حجم بســيار زيادى از ظرف‌های زيبا و متنوع، پیکرک‌های انسانى و حيوانى، ماســك‌هاى زرين و ســيمين و تعدادى سكه، از آن‌جا راهى مجموعه‌ها، موزه‌ها و حراجى‌هاى معروف جهان شــد.
اين امر باعث شــد تا طى سه ســال يعنى تا سال 1371، بررســى علمــى غار توســط كارشــناس‌هاى ســازمان ميــراث فرهنگى انجام شــود، امــا در كمال ناباورى، اشــيايى با ارزش هم‌چــون نمونه‌هاى موجود در بازار مجموعه‌داران كشــف نشــد. تنها شــواهدى از چند تــالار با دهليزهــاى ارتباطى، چنــد آبچال، تكه سفال‌های پراكنده و اســكلت 12 نفــر به دســت آمد.
اين در حالی بود كه همچنان تعداد بســيار زيادى از اين اشــيا از حفاران غيرمجاز و دلالان آثار عتيقه توســط نيروهاى امنيتى كشف و توقيف می‌شد.
به‌طور تقريبى پــس از حدود 11 ســال، تعدادى از اشياى توقيفى براى پاک‌سازی و محافظت و مرمت به آزمايشگاه مرمت قلعه فلک‌الافلاک تحويل داده شد و تعدادى هم به موزه ملى ايران منتقل شــد. از آن زمان تاكنون پروژه‌های مطالعاتى– آزمايشگاهى گوناگونى در مورد اشــياى غار كلماكره انجام شده و نتايجى از هويت و ســازندگان اين آثار و شــيوه ساخت آن‌ها به دســت آمده است.
اين غار ســرانجام پس از 16 سال در ســال 1384 ثبــت ملــى شــد، امــا هنــوز نظــرات دربــاره صاحبــان باســتانى اين اشــيا محل بحث است.
جمعه اول بهمن‌ماه امسال فرصتی دست تا برای تهیه گزارشی به این غار تاریخی سری بزنیم.
از شهر پل‌دختر به سمت غرب روستای چم گردله حرکت کردیم و پس از طی مسافتی 40 کیلومتری به کوهپایه رسیدیم.
پس از طی مسیری 4 کیلومتری با شیب تند از کوه بالا رفتیم که پیمایش این مسیر حدود 3 ساعت کوهنوردی به طول انجامید.
به بالای دهانه غار که میرسید ورودی غار مشخص نیست. ورود به غار فقط با تجهیزات کوهنوردی و سنگ‌نوردی و حفاظت شخصی ممکن بود.
پس از نصب کارگاه فنی با کمک تجهیزات از دیواره عمود کوه به طول 16 متر پایین رفتیم. فرودی سخت و پر استرس بود.
به دهانه غار که وارد می‌شویم پس از عبور از یک دهانه بسیار کوچک به‌صورت نشسته وارد اولین تالار غار می‌شوید.
در طول مسیر زیبایی‌های این غار یکی پس از دیگری خودنمایی می‌کرد.
پس از طی مسیری حدود 600 متر و عبور از 5 تالار بزرگ و کوچک و عبور از فراز و نشیب‌های غار به انتهای غار رسیدیم.
ورود به غار و اجرای این برنامه با همکاری مربیان و مدرسان هم استانی فدراسیون کوهنوردی آقایان چنگیز رحمتی؛ مسعود شعبان و با حضور کوهنوردان رضا کریمی؛ مهران و هادی نادری نسب، رضا و حمید زیودار انجام گرفت.
لازم به ذکر است به دلیل صعب‌العبور بودن مسیر و ورود به دهانه غار؛ استفاده از تجربه افراد فنی و مجرب کوهنوردی و سنگ‌نوردی و همچنین تجهیزات کوهنوردی و حفاظت فردی و استفاده از راهنمای محلی ضروری می‌باشد.
گزارش: عباس ملکی
عکس‌ها: عباس ملکی و مهران نادری نسب